"Περισσότερες είναι οι λύπες από τις χαρές"

Περισσότερες ήταν οι λύπες από ότι οι χαρές, για τα δύο πρώτα χρόνια της αιρετής Περιφέρειας, για τον Γιάννη Μαχαιρίδη, ο οποίος κάνει το δικό του απολογισμό. Μιλά για το Αθηνοκεντρικό κράτος και για τα εμπόδια που συνεχίζει να βάζει στο θεσμό, τονίζοντας ότι σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα, οι “μάχες” που δόθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους χάθηκαν. Χτυπάει για άλλη μια φορά το “καμπανάκι” του κινδύνου στους Δήμους για τα έργα του ΕΣΠΑ, υποστηρίζοντας ότι επιβάλλεται να τρέξουν εάν θέλουν να υλοποιηθούν. Τέλος, διαψεύδει κατηγορηματικά ότι αντιμετωπίζει ενδοπαραταξιακά προβλήματα, σημειώνοντας ότι ο καθ' ένας κρίνεται εκ του αποτελέσματος -Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με ένα απολογισμό του «Καλλικράτη». Ποιες είναι οι θετικές του πλευρές και ποιες οι πρακτικές του αδυναμίες; Τι επετεύχθη τελικά σε αυτά τα 2 χρόνια της αιρετής Περιφέρειας;

«Στο νησιωτικό χώρο η διοικητική μεταρρύθμιση, όπως είχε αναφερθεί στον “Καλλικράτη”, είχε στο επίκεντρο της τον ισχυρό Δήμο, τον Δήμο "Στρατηγείο" και αυτό γιατί λόγω της ιδιαιτερότητας της Περιφέρειας μας και κυρίως λόγω των κοινωνικών διεργασιών που συντελούνται στις μικρές νησιωτικές κοινωνίες. Η μεταρρύθμιση, μη ξεχνάμε είχε υποστηρικτές, είχε και πολέμιους. Οι υποστηρικτές ήταν από τον πρώτο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς επίσης και από την πρώην Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Δυστυχώς αυτή την “κουτσουρεμένη” μεταρρύθμιση δεν την ακολούθησε το επόμενο βήμα που ήταν η μεταρρύθμιση στη διοίκηση, αλλά και το μεθεπόμενο βήμα που ήταν η μεταρρύθμιση στα οικονομικά της αυτοδιοίκησης. Νομίζω ότι σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα, οι “μάχες” που δόθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους χάθηκαν. Διότι απέναντί μας είχαμε ένα πολιτικό σύστημα, στο σύνολό του εχθρικό απέναντι στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Κανείς δε πίστεψε στην περιφερειακή ανασυγκρότηση της χώρας, κάτι που στην Ευρώπη είναι αυτονόητο. Σε εμάς δυστυχώς εξακολουθεί η περιφερειακή ανασυγκρότηση να είναι το ζητούμενο. Εάν αυτό το κράτος δεν ανασυγκροτηθεί και δεν αναθέσει στην Περιφέρεια το ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει, θα συνεχίσει το κεντρικό κράτος των Αθηνών το συστημικό του ρόλο, κρατώντας “όμηρο” την Περιφέρεια. Έχω πει πολλές φορές για το σύστημα των Αθηνών. Και συνεχίζω αυτό και το υποστηρίζω. Περισσότερες λύπες παρά χαρές μας έδωσε η μάχη που δίναμε και δίναμε, προκειμένου η περιφερειακή Ελλάδα να “αναπνεύσει”. Όμως ξέρουν και οι ίδιοι ότι η ανάπτυξη της χώρας θα έρθει από δύο “πυλώνες” της οικονομίας. Ο “πυλώνας” του τουρισμού και ο “πυλώνας” του πρωτογενούς τομέα. Και τα δύο είναι δράσεις που γίνονται σε περιφερειακό επίπεδο. Είναι νωρίς να κάνεις απολογισμό, κυρίως απ’ όλους εμάς που μπήκαμε μπροστά για να πετύχει η διοικητική μεταρρύθμιση, γιατί συνεχίζουμε ακόμα τώρα να δίνουμε μάχες. Δυστυχώς όμως οι τομές που επιχειρήθηκαν έμεινα στην φάση της απόπειρας και προτιμήθηκαν ημίμετρα, μετέωρα βήματα και θεσμικά μερεμέτια”.

- Ένας από τους βασικούς σας στόχους ήταν και παραμένει το ΕΣΠΑ. Συνεχώς πιέζεται τους φορείς της Περιφέρειάς μας να προχωρήσουν τα έργα. Πέρυσι το καλοκαίρι είχατε χτυπήσει το “καμπανάκι” του κινδύνου. Σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε σήμερα;

“Σίγουρα τα πράγματα είναι καλύτερα από πέρυσι και αλίμονο εάν δεν ήταν. Όμως έχουμε μεγάλη υστέρηση σε ότι αφορά το πρόγραμμα. Αυτή τη στιγμή από τα 245 έργα που είναι στο ΕΣΠΑ, συμβασιοποιημένα και με απορροφήσεις, είναι τα 134. Νομίζω ότι θα χρειαστεί πολύ μεγάλη προσπάθεια από πλευράς Δήμων για να μπορέσουμε μέχρι τέλος του 2013, να έχουμε συμβασιοποιήσει το σύνολο των έργων. Υπάρχει και ένας άλλος ορατός κίνδυνος. Βρισκόμαστε στον τελευταίο χρόνο του προγράμματος και οι Δήμοι αυτή τι στιγμή τρέχουν με μία απορρόφηση στα ήδη συμβασιοποιημένα έργα και συνολικά στο ΕΣΠΑ με ένα 22%, το υπουργείο Πολιτισμού με 32% και η Περιφέρεια ως φορέας υλοποίησης των έργων, με 48%. Που σημαίνει ότι εάν πάμε με αυτό το ρυθμό, τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα. Θα πρέπει να τρέξουν ακόμη περισσότερο, ώστε το 22% να γίνει 50% τουλάχιστον για να έχεις τη δυνατότητα τα επόμενα δύο χρόνια να ολοκληρώσεις τα έργα. Βλέπω δυσκολίες. Παρ' όλα αυτά έχουν ξεκινήσει οι επισκέψεις της Διαχειριστικής Αρχής στα νησιά, όπως και εγώ θα πάω σε κάποια νησιά. Νομίζω ότι χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Φανταστείτε τι γίνεται σε άλλες περιοχές της χώρας. Η Περιφέρεια μας πέτυχε να έχει ρυθμούς απορρόφησης υψηλούς. Σε ένα συνολικό πρόγραμμα έργων στις 31/12/2012 ύψους 569.000.000 εκατομμυρίων ευρώ είχαμε συμβάσεις σε έργα 467.700.000 εκατομμυρίων ευρώ και πληρωμές 240.100.000 εκατομμυρίων ευρώ. Οι προσπάθειες μας στο επόμενο χρονικό διάστημα επικεντρώνονται στην οριστικοποίηση του προγράμματος, την υλοποίηση των έργων και στην προετοιμασία για την επόμενη προγραμματική περίοδο που θα είναι καθοριστικής σημασίας; Για την περιοχή μας, αλλά και την πατρίδα μας”.

-Οι Κυκλάδες σε τι σημείο βρίσκονται;

“Κοιτάξτε, σας είπα ότι προβλήματα που υπάρχουν έχουν να κάνουν πολλές φορές με παράγοντες οι οποίες λειτουργούσαν ανασταλτικά με την πορεία του προγράμματος. Π.χ στη Νάξο δημιουργείται νέος ΧΥΤΑ. Απαλλοτριώθηκε μία περιοχή και βγήκαν τιμές, οι οποίες τις βρίσκεις στο Κολωνάκι. Δυστυχώς είναι και τιμές που βγήκαν με δικαστική απόφαση. Καταλαβαίνεται ότι η απαλλοτρίωση στοιχίζει πολύ περισσότερο από το έργο. Αυτό λειτουργεί ανασταλτικά, διότι μπαίνουμε σε μία διαδικασία δικαστικών αγώνων, όπου δεν ξέρουμε ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Σημασία έχει όμως ότι το έργο μπλοκάρεται. Είχαμε προτείνει στο υπουργείο να δει το θέμα των απαλλοτριώσεων. Άλλοι παράγοντες είναι το ότι π.χ έπρεπε να ήμασταν ήδη έτοιμοι για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020, νομίζω όμως ότι κανείς Δήμος δεν ασχολείται με αυτό, διότι η νέα προγραμματική περίοδος έχει εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό. Αυτά τα αναλύσαμε στο Αναπτυξιακό Συνέδριο την περασμένη εβδομάδα και όλοι καταλάβαμε σε τι φάση θα μπούμε”.

- Κ. Μαχαιρίδη πως θα σχολιάζατε αυτά τα δύο χρόνια;

“Η Περιφέρεια είναι ένα διάδοχο σχήμα των Νομαρχιών, όμως η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν τεράστιες δυσκολίες όσον αφορά το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης, ειδικά της δικής μας Περιφέρειας. Έλεγα πάντα και έτσι είναι, δηλαδή ότι στο νησιώτικό χώρο η διοικητική μεταρρύθμιση στο επίκεντρο είχε το Δήμο και όχι την Περιφέρεια. Οι πολιτικές που είχαν να κάνουν με το νησιωτικό χώρο και που είναι πολύ σημαντικές, δυστυχώς είναι αρμοδιότητες των κεντρικών υπουργείων. Μια νησιώτικη πολιτική έχει πολλά ευεργετήματα όταν ασκείται σωστά. Π.χ στην ακτοπλοΐα, η πολιτική ασκείται από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Μια πολιτική για την υγεία όπου θα διαπερνά το σύνολο των δομών υγείας και που θα περιλαμβάνει τα περιφερειακά και νομαρχιακά νοσοκομεία, τα Κέντρα Υγείας και τα Πολυδύναμα, ασκείται από το υπουργείο Υγείας. Και δείτε εμείς σε αυτά δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα και αυτό είναι το τραγικό. Ενώ θα μπορούσαμε να εμπλακούν στη διαδικασία αυτή οι τοπικοί φορείς, ποτέ δε τόλμησε αυτό το κράτος να εμπλέξει τις τοπικές κοινωνίες. Ακόμα ακόμα και με πολιτικές που έχουν να κάνουν με την πολιτική προστασία. Άρα καταλαβαίνεται ότι στην Περιφέρεια τη δική μας υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα σε ότι αφορά την άσκηση αρμοδιοτήτων. Το πιο τραγικό είναι ότι ετοιμάζεται ένα Χωροταξικό για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όπου ο σχεδιασμός έχει ανατεθεί από το ΥΠΕΚΑ σε μία μελετητική εταιρία των Αθηνών, η οποία δεν ήρθε σε επαφή μαζί μας. Μελετούν για εμάς, χωρίς εμάς και θα επιβάλλουν τις αποφάσεις τους σε εμάς, με ότι αυτό συνεπάγεται. Κατά τα άλλα, εμείς με το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης εκπονήσαμε ένα Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης, προκειμένου να οδηγηθούμε στη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουμε για την περιοχή μας, όπου και αυτή δε την λαμβάνουν υπ όψιν τους”.

- Κ. Μαχαιρίδη, εδώ περίπου και ένα χρόνο έχετε δηλώσει ότι δε θα είστε στις επόμενες περιφερειακές εκλογές, υποψήφιος. Όμως κάποιοι σας θέλουν να μεταπηδάτε στο Δήμο Ρόδου. Ισχύει κάτι τέτοιο;

“Καταρχάς είναι πολύ τιμητικό για εμένα να υπάρχει ένας κόσμος που να με έχει βάλει σε ένα τέτοιο πόστο. Εγώ το μόνο που είπα είναι ότι η διοικητική μεταρρύθμιση είχε ως το Δήμο να παίζει τον πρώτο ρόλο και αυτό κάποιοι το χρησιμοποίησαν και έβγαλαν το συμπέρασμα ότι εγώ θα είμαι υποψήφιος στο Δήμο Ρόδου. Βεβαίως υπάρχει ένας κόσμος που σπρώχνει προς τα εκεί και είναι εκείνοι που δε θα ήθελαν εγώ να εκφράσω ενδιαφέρον. Από επίδοξους Δημάρχους η χώρα είναι γεμάτη. Νομίζω ότι σε κάθε περιοχή υπάρχουν πολλοί “σωτήρες”. Το θέμα είναι να δει ο καθ΄ ένας την όψη του στον καθρέπτη, να δει την πορεία και την προσφορά του στον τόπο και μετά να ξανά πάει στον καθρέπτη και να πει “ναι είμαι άξιος και άρα μπορώ να διεκδικήσω να υπηρετήσω αυτόν τον τόπο από οποιοδήποτε πόστο”. Οι “σωτήρες” αυτού του τόπου πρέπει κάποια στιγμή να βγουν στο προσκήνιο, να παρουσιάσουν τις απόψεις και τις θέσεις τους”.

- Κλείνοντας κ. Μαχαιρίδη, θα ήθελα να απαντήσετε στο κατά πόσο έχετε πρόβλημα στην παράταξή σας, διότι κάτι τέτοιο πλανάται στην ατμόσφαιρα, ειδικά το τελευταίο διάστημα. Μάλιστα κάποιοι υποστηρίζουν ότι μόνος σας τραβάτε το “κουπί”, ενώ κάποιοι άλλοι ετοιμάζουν τη διαδοχή τους.

“Από το 1982 εάν πάρετε τα σχόλια και τα δημοσιεύματα, σχεδόν κάθε 5 μήνες, διαλυόταν η παράταξη. Ποτέ δεν έφυγε κανείς από την παράταξη. Ξέρετε εγώ είμαι ένας άνθρωπος ο οποίος έχω εκχωρήσει το σύνολο των αρμοδιοτήτων μου. Όλοι οι περιφερειακοί σύμβουλοι της παράταξής μου έχουν ρόλο. Αυτό δε συμβαίνει πουθενά. Τους έδωσα και τους δίνω τη δυνατότητα να έχουν τη δική τους παρουσία, τη δική τους λειτουργία, το δικό τους έργο, το οποίο θα είναι το “διαβατήριο” που θα τους οδηγήσει ενδεχόμενα στις επόμενες εκλογές. Άρα εγώ πρόβλημα με την παράταξή μου δεν έχω. Είναι φυσικό και επόμενο, πάρα πολλοί συνάδελφοί μου να θέλουν να αναδειχθούν στο υψηλότερο αξίωμα και αυτό δεν είναι κακό. Έχω την αίσθηση ότι η παράταξη κάποια στιγμή θα συνεδριάσει και θα πάρει τις αποφάσεις της για την επόμενη περίοδο. Λέω όμως ότι οι επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές δε θα έχουν με τίποτα να κάνουν ούτε με κόμματα, ούτε με παρατάξεις. Θα έχουν να κάνουν με αξιολόγηση ανθρώπων, διαδρομών, έργου και πολύ λιγότερο ποιος είναι, πότε ήταν. Εγώ ποτέ δε λειτούργησα ως ένα στέλεχος ενός κόμματος, βεβαίως ανήκω σε ένα κόμμα, αλλά από τη στιγμή που υπηρετείς ένα θεσμό, το κόμμα μπαίνει στην άκρη και λειτουργείς συλλογικά για να βοηθήσεις τον τόπο”.