«Κλιματική Αλλαγή και η επίδρασή της στη ζωή και την πολιτιστική κληρονομιά της Μεσογείου»

Επισημάνσεις για την επιβάρυνση που επιφέρει η κλιματική αλλαγή στα πολιτιστικά μνημεία της Μεσογείου, προτάσεις και επιστημονικές αναλύσεις αναπτύχθηκαν στο  20ο High Level Meeting, που διοργάνωσε το Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη και ο Διεθνής Οργανισμός Nizami Ganjavi International Center.

Υπεράσπιση και διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μεσογείου

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, στην ομιλία του, αφού έκανε μία ιστορική ανάλυση, κατέληξε στην καταστροφική επιρροή της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά.

Λαμβάνοντας υπόψη δύο βασικά δεδομένα, το ότι η Μεσόγειος, κατά την γεωλογική της ιδιοσυστασία είναι άκρως ευπαθές οικοσύστημα και το ότι η Μεσόγειος, ως κοιτίδα και λίκνο πολιτισμών που επηρέασαν και επηρεάζουν ουσιωδώς την πολιτισμική ιστορία της ανθρωπότητας, εν γένει, βρίθει αρχαίων μνημείων μοναδικής αξίας, αναφέρθηκε στις επιπτώσεις επ’ αυτών της κλιματικής αλλαγής.

«Αναφέρομαι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επί των αρχαίων μνημείων της Μεσογείου, οι οποίες επέρχονται από τα εξ αυτής προερχόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα. Φαινόμενα, τα οποία απειλούν ευθέως και ποικιλοτρόπως τα αρχαία μνημεία σε στεριά και θάλασσα.

1. Έτσι, π.χ., η παρατεταμένη ξηρασία -φαινόμενο που αποκτά εφιαλτικές, πραγματικά, διαστάσεις- απειλεί τα αρχαία μνημεία και λόγω της επιρροής της στο υπέδαφος, πάνω στο οποίο έχουν κτισθεί, αλλά και λόγω της επιρροής της στο ευρύτερο περιβάλλον τους, π.χ. στα άλση και δάση περί αυτά. Και τούτο διότι η έλλειψη πρασίνου επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο την αισθητική των αρχαίων μνημείων αλλά και την αντίστασή τους στην φθορά του καιρού, αν λάβουμε υπόψη μας ιδίως το υλικό, με βάση το οποίο πολλά από αυτά είναι κατασκευασμένα.

2. Επίσης, η λόγω της κλιματικής αλλαγής ραγδαία άνοδος της στάθμης της θάλασσας, καθώς και οι συνακόλουθες έντονες εναλλαγές μεταξύ της πλημμυρίδας και της άμπωτης, επιφέρουν καταστροφικές επιπτώσεις στα αρχαία μνημεία και πρωτίστως στην στατικότητά τους. Τούτο δε δεν αφορά μόνο τα παραθαλάσσια αρχαία μνημεία, αλλά και τις ενάλιες αρχαιότητες.

Ορατός, επίσης, με ολοένα και πιο δυσοίωνες διαστάσεις, είναι ο κίνδυνος για τα αρχαία μνημεία της Μεσογείου -και πάλι είτε πρόκειται για τα Μνημεία στη στεριά είτε για εκείνα υπό την θάλασσα- ο οποίος προέρχεται από την ρύπανση και, κυρίως, από την μόλυνση της ατμόσφαιρας, που επιφέρει καταστροφικά αποτελέσματα σε στεριά και θάλασσα. Αρκεί, πιστεύω, η αναφορά στα όξινα στοιχεία, που προκαλεί η ατμοσφαιρική μόλυνση ή και ρύπανση, και τα οποία, ιδίως μέσω των βροχοπτώσεων, υπονομεύουν πολλαπλώς το χερσαίο αλλά και το θαλάσσιο περιβάλλον, επιφέροντας καταστροφικές βλάβες στα αρχαία μνημεία στην στεριά αλλά και στις ενάλιες αρχαιότητες».

Κατέληξε δε με την επισήμανση ότι «εμείς, οι Έλληνες, δεν ξεχνάμε το ιδιαίτερο βάρος που μας αναλογεί για την υπεράσπιση και διάσωση της εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς της Μεσογείου, σύμφωνα με την φύση και την αποστολή του ελληνικού πολιτισμού, από τις καταβολές του ως τις μέρες μας αλλά και με γνώμονα τον ορίζοντα της μελλοντικής του προοπτικής».

Οι ενέργειες του Υπουργείου Περιβάλλοντος

Την ανάγκη να προστατεύσουμε τη φυσική και πολιτιστική μας κληρονομιά και να διαφυλάξουμε τη Μεσόγειο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστής Χατζηδάκης.

Παραθέτοντας τα στοιχεία του Μεσογειακού Ινστιτούτου Βιοποικιλότητας και Οικολογίας για την υπερθέρμανση της λεκάνης της Μεσογείου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας σημείωσε πως η Μεσόγειος χαρακτηρίζεται ως το hot spot των hot spot της κλιματικής αλλαγής, «διότι θερμαίνεται κατά 20% γρηγορότερα από τις υπόλοιπες θάλασσες του κόσμου, ενώ η άνοδος της θερμοκρασίας της αναμένεται να φθάσει τους 2,2 βαθμούς μέχρι το 2040 και τους 3,8 μέχρι το τέλος του αιώνα».

Αναφορικά με τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, ο κ. Χατζηδάκης επεσήμανε ότι οι πλημμύρες και η διάβρωση των ακτών που αναμένονται, λόγω της κλιματικής αλλαγής, απειλούν και αυτά. «Δεν έχουμε λοιπόν χρόνο να χάσουμε. Είναι αντίθετα καθήκον μας να δράσουμε! Ήδη η χώρα μας έχει λάβει συγκεκριμένη διεθνή πρωτοβουλία, η οποία αφορά στη διοργάνωση φέτος μιας Συνόδου Κορυφής στην Αθήνα», τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Επιπλέον, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε πως το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά ήδη με συγκεκριμένες πράξεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής:

1. «Καταργούμε όλες τις λιγνιτικές μονάδες έως το 2028, στο πλαίσιο μιας δίκαιης μετάβασης. Και είμαστε η πρώτη ελληνική κυβέρνηση που περνάει από τα λόγια στην πράξη. Διότι θέλουμε η Ελλάδα να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της μάχης για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής.

2. Επιταχύνουμε τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώραςαπό 17% σήμερα, στο 35% το 2030. Στην ηλεκτροπαραγωγή το αντίστοιχο μερίδιο θα είναι 60%!

3. Δίνουμε έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας: Οι πόροι για τις συγκεκριμένες δράσεις θα αυξηθούν 3,5 φορές!

4. Προωθούμε την ηλεκτροκίνηση που θα βελτιώσει καθημερινότητά μας και την ποιότητα ζωής μας.

5. Στρεφόμαστε προς ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας, στο οποίο συνδυάζεται η περιβαλλοντική προστασία με την αναπτυξιακή προοπτική. Και δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό το πλαίσιο στην ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και η προώθηση της ανακύκλωσης.

6. Η βιοποικιλότητα είναι ένας παράγοντας κλειδί. Γι’ αυτό και πολιτική επιλογή της κυβέρνησης είναι η αναβάθμιση της προστασίας της φύσης σε συνδυασμό βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες, όπως ο οικοτουρισμός».

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας τόνισε πως είναι σημαντικό στη μάχη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής να αξιοποιούμε ακαδημαϊκούς και κορυφαίους επιστήμονες. «Πρόσφατα συστήσαμε Ειδική Επιστημονική Επιτροπή για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής με Πρόεδρο τον Ακαδημαϊκό κ. Κώστα Συνολάκη και εκπρόσωπο της Ελλάδας για θέματα κλιματικής αλλαγής τον Ακαδημαϊκό κ. Χρήστο Ζερεφό. Πιστεύω ότι με τη συμμετοχή τους η εθνική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα διευρυνθεί, θα εμπλουτιστεί και θα γίνει περισσότερο αποτελεσματική», ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης.

«Τη μάχη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα την κερδίσουμε. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας. Πάνω από όλα όμως, το οφείλουμε στα παιδιά μας», σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κλείνοντας την τοποθέτησή του.