Ξεκινά η ανακύκλωση θαλάσσιων απορριμμάτων στη Σύρο

Η προώθηση της ανακύκλωσης και στα θαλάσσια απορρίμματα ξεκινά να αναπτύσσεται στο νησί της Σύρου, στο πλαίσιο της συνεργασίας της Aegean Rebreath με τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, τον ΦΟΔΣΑ και το Λιμενικό Ταμείο, προκειμένου να δημιουργηθεί και να λειτουργήσει ένας Σταθμός συλλογής αυτών, στην περιοχή του “Ταρσανά”.

Ο υπεύθυνος της ομάδας, Γιώργος Σαρελάκος κλήθηκε να μιλήσει στην “Κοινή Γνώμη” σχετικά με τη συγκεκριμένα πρωτοβουλία, η οποία όπως εξήγησε, εντάσσεται στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου μοντέλου απορρύπανσης των θαλασσών, αλλά και στη διαμόρφωση μίας νέα κουλτούρας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, μέσα από δράσεις, όπως η λειτουργία του Σταθμού συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων.

Σύμφωνα με όσα γνωστοποίησε, εντός της εβδομάδας θα εγκατασταθεί το σύστημα των κάδων ανακύκλωσης στον “Ταρσανά” (ύψος Alpha Bank) προκειμένου σταδιακά να ξεκινήσει η λειτουργία του, κατόπιν της ενημέρωσης πρωτίστως της κοινότητας των αλιέων, οι οποίοι βρίσκονται στην περιοχή.

Σημειώνεται πως στη συνάντηση στο Δημαρχείο συμμετείχε ο ίδιος, καθώς επίσης η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Σύρου, Κανδιώ Μαραγκού, ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, Μηνάς Αληφραγκής, η Αντιπρόεδρος του ΦΟΔΣΑ, Αγγελική Πρίντεζη και υπάλληλοι της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος.

Με αφορμή τα παραπάνω, ο κ. Σαρελάκος ρωτήθηκε και για τον ρόλο της Aegean Rebreath αναφορικά με τη δημοσιοποίηση στοιχείων για ύπαρξη βαρέων μετάλλων στον βυθό της Ερμούπολης, κατόπιν έρευνας που προκάλεσε η ίδια η ομάδα στην οποία είναι επικεφαλής, σε συνεργασία με το ΕΛΚΕΘΕ. Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε στην “Κοινή Γνώμη”.

• Είχατε συνάντηση στο Δημαρχείο της Σύρου με μέλη της Δημοτικής Αρχής για την προώθηση της δημιουργίας και λειτουργίας Σταθμού Συλλογής Θαλάσσιων Απορριμμάτων στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων. Πείτε μας για τη σχετική συνάντηση αναφορικά με την πρωτοβουλία σας για τη Σύρο. Γνωρίζουμε ότι η δράση σας έχει αναπτυχθεί και σε άλλα νησιά.

“Η συνάντηση με τον Δήμο Σύρου εντάσσεται στο πλαίσιο των δράσεων που έχουμε πραγματοποιήσει ήδη δύο φορές, στο νησί σας. Ουσιαστικά είναι μία συνέχεια της συνεργασίας που είχαμε. Επειδή πλέον όλοι έχουν πειστεί γι αυτό το εγχείρημα, δηλαδή για την εγκατάσταση του Σταθμού Συλλογής Θαλάσσιων Απορριμμάτων, υπάρχει ομοφωνία από όλους τους σχετικούς φορείς, θεωρήσαμε ότι είναι πλέον η κατάλληλη στιγμή για να προχωρήσουμε στην υλοποίησή του. Δηλαδή έχουμε διαπιστώσει τη μεγάλη επιθυμία των αλιευτικών Συλλόγων που είναι σημαντικοί εταίροι για την επιτυχία του εγχειρήματος και του Δήμου φυσικά, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών σε τοπικό επίπεδο, προκειμένου να οριστικοποιηθούν αυτές οι συζητήσεις που είχαμε. Στο πλαίσιο αυτό, συναντηθήκαμε με τον Δήμο Σύρου και είδαμε τεχνικές λεπτομέρειες, παρουσιάσαμε συγκεκριμένες πτυχές του εγχειρήματος, δηλαδή πώς λειτουργεί ο Σταθμός, ποιος είναι ο ρόλος του καθενός σε αυτό το εγχείρημα. Καταλήξαμε ότι είναι ένα ρεαλιστικό και καινοτόμο εγχείρημα χαμηλού κόστους, οπότε, πλέον απ΄ όσο μας διαβεβαίωσε και ο Δήμος, είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε”.

• Σε πρακτικό επίπεδο πότε ξεκινάτε και πώς θα λειτουργήσει ο Σταθμός;

“Η εγκατάσταση του Σταθμού – απ΄ όσο μας ενημέρωσαν και από τον Δήμο – αναμένεται να ξεκινήσει αυτήν την εβδομάδα. Δηλαδή οι διαδικασίες για την εγκατάστασή του. Θεωρητικά είναι ένα εγχείρημα το οποίο μπορεί να ολοκληρωθεί γρήγορα, ακόμη και σε δύο, τρεις ημέρες. Ένας τέτοιος σταθμός λειτουργεί σαν “κόμβος”, για πλήθος δραστηριοτήτων όπως είναι η ευαισθητοποίηση κι ενημέρωση του πληθυσμού, η ενημέρωση της αλιευτικής κοινότητας, της μαθητικής κοινότητας, η παροχή τεχνογνωσίας στους τοπικούς φορείς, η έρευνα, η καταγραφή και δημιουργία βάσης δεδομένων, οι παράκτιες και υποβρύχιες δράσεις καθαρισμού. Οπότε είναι κατανοητό ότι ο Σταθμός λειτουργεί σαν ένας “κόμβος” που συμβάλλει στην υλοποίηση πολλαπλών δράσεων.

Πρακτικά, τα θαλάσσια υποβρύχια απορρίμματα που συλλέγονται ή ακόμη και τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην παράκτια ζώνη - που θα μπορούσαν να είναι εν δυνάμει θαλάσσια απορρίμματα -, πηγαίνουν στον σταθμό. Εμείς, με ένα σύστημα και μία μεθοδολογία που έχουμε, καταγράφουμε τις ποσότητες που συγκεντρώνεται στους κάδους ανά υλικό. Θα υπάρχουν κάδοι για πλαστικά, αλουμίνιο – γυαλί και για αλιευτικά εργαλεία (δίχτυα, σχοινιά κλπ). Εμείς, καταγράφουμε κάθε φορά τις ποσότητες που βρίσκονται μέσα στους κάδους και στο τέλος του έτους παραδίδουμε τα δεδομένα στον Δήμο και στους τοπικούς φορείς, όπου δείχνουν ξεκάθαρα που μπορεί να οφείλεται η επιβάρυνση της θάλασσας”.

• Σε ποια περιοχή θα τοποθετηθεί ο Σταθμός και οι κάδοι στη Σύρο;

“Είναι στην περιοχή του Ταρσανά, εκεί που είναι το αλιευτικό καταφύγιο. Εκεί που είχαμε κάνει και τον καθαρισμό. Στο ύψος της Alpha Bank”.

• Από ποιους γίνεται η συλλογή και που πηγαίνουν τα απορρίμματα;

“Σκοπός μας είναι να προμηθεύουμε τις τοπικές μονάδες ανακύκλωσης με πρώτη ύλη – για να υπάρχει και κίνητρο. Άρα, δηλαδή, τα εν δυνάμει ανακυκλώσιμα υλικά πηγαίνουν στις τοπικές επιχειρήσεις, τα αλιευτικά εργαλεία τα συλλέγουμε και τα παραδίδουμε στο πρόγραμμα Blue Cycle του Ιδρύματος Λασκαρίδη. Άρα, βλέπουμε ότι για όλα τα υλικά υπάρχει το επόμενο στάδιο, γεγονός που αντιπροσωπεύει και το σκεπτικό μας”.

• Η αποκομιδή θα γίνεται από κάποια εθελοντική ομάδα στη Σύρο, η οποία θα δημιουργηθεί; Τί γίνεται;

“Επειδή μιλάμε για ένα πολύ σύνθετο εγχείρημα με κοινωνικές προεκτάσεις που βασίζεται στην αλλαγή της τοπικής κουλτούρας, η αποκομιδή βασίζεται τόσο στην δραστηριοποίηση της τοπικής εταιρείας για την ανακύκλωση, όσο και στη συμβολή του Δήμου για την εύρυθμη λειτουργία του Σταθμού, όσο και στην αλιευτική κοινότητα και στους πολίτες για την υπεύθυνη εναπόθεση των απορριμμάτων, αλλά πάνω απ΄ όλα βασίζεται και σε κάποια ομάδα εθελοντών που θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε, προκειμένου να μας ενημερώνουν για πιθανά προβλήματα που έχει ο σταθμός ή για κάποιες βελτιώσεις, για σημεία επιβαρυμένα. Μπαίνουμε σε μία διαδικασία πλήρους συνεργασίας με την τοπική κοινωνία της Σύρου”.

• Είναι σημαντικό αυτό που λέτε γιατί πράγματι αφορά και στο κομμάτι της σταδιακής αλλαγής της νοοτροπίας. Άρα, είναι σημαντική η συνεργασία με την τοπική κοινωνία.

“Ναι. Σας φέρνω ένα παράδειγμα. Θα δημοσιοποιήσουμε ένα βίντεο για την Αντίπαρο. Πριν ιδρύσουμε τον πρώτο Σταθμό στην Αντίπαρο, στο νησί δεν υπήρχε ούτε σύστημα διαχείρισης των ανακυκλώσιμων υλικών. Εννέα μήνες μετά, ο ίδιος ο Δήμος λέει ότι ο Σταθμός αποτέλεσε το εφαλτήριο προκειμένου να καταστεί τέταρτος Δήμος στην ανακύκλωση στο Αιγαίο. Μπορώ να πω πολλά παραδείγματα για την αλιευτική κοινότητα στην Αντίπαρο, όπως ότι προσέχει τον Σταθμό και επεκτείνει τη δραστηριότητα σε άλλα νησιά. Ο πρόεδρος εκεί έχει δημιουργήσει “γέφυρες” με τα νησιά της Σαντορίνης, της Ανάφης. Λειτουργεί πολλαπλασιαστικά το εγχείρημα αυτό”.

• Από τα λεγόμενά σας είναι κατανοητό πως είχατε θετική ανταπόκριση από τα πρόσωπα της Δημοτικής Αρχής με τα οποία συναντηθήκατε για την υλοποίηση της πρότασής σας στη Σύρο.

“Ναι, βέβαια. Πρέπει να το πω. Συναντηθήκαμε με ανθρώπους “κλειδιά” στις σωστές θέσεις, οι οποίοι συνολικά ήταν θετικοί και θέλησαν να συμβάλουν. Ήταν και από τον Δήμο και από το Λιμενικό Ταμείο, από διαφορετικές Διευθύνσεις και ο Αντιδήμαρχος (κ. Αληφραγκής), οπότε συνολικά είδαν τη δυναμική αυτού του εγχειρήματος. Μας διαβεβαίωσαν ότι θέλουν να το στηρίξουν. Θα είμαστε εταίροι με τον Δήμο”.

• Άρα, θα ξεκινήσετε άμεσα. Αναφορικά με την προμήθεια του εξοπλισμού, των κάδων και την τοποθέτησή τους, αυτά θα γίνουν από τον Δήμο;

“Ναι. Εμείς θα φροντίσουμε να φέρουμε τη σήμανση του Σταθμού και η εγκατάσταση αφορά τον Δήμο. Ελπίζουμε να ακολουθηθεί το χρονοδιάγραμμα που έχουμε θέσει”.

• Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμά σας;

“Είχαμε πει ότι θα ξεκινήσουμε αυτήν την εβδομάδα, από σήμερα κιόλας και αυτό μας είπανε οι ίδιοι άνθρωποι στον Δήμο που είναι και πολύ θετικό. Έχει σημασία να μπει πριν την άνοιξη για να μπορέσουμε να προετοιμάσουμε την τοπική κοινωνία”.

• Αυτή η πρωτοβουλία σας θα αναπτυχθεί και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και των νησιών;

  “Εκτός από την Αντίπαρο είναι και στην Πάρο, ετοιμάζουμε και στην Τήνο, στην Λευκάδα, ενώ έχουμε στον Πόρο. Ουσιαστικά έχει σημασία ότι υπάρχει ενδιαφέρον ακόμη κι από το Υπουργείο Περιβάλλοντος για την ενίσχυση αυτού του εγχειρήματος”.

  Απαντήσεις για το θέμα των βαρέων μετάλλων στον βυθό της Σύρου

• Προσφάτως ήρθε στη δημοσιότητα ότι από τη δική σας δράση - τη δράση της Aegean Rebreath - σχετικά με τη λήψη ιζημάτων από τον βυθό του λιμένα της Σύρου, έγινε έρευνα από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και παρουσιάστηκαν κάποια αποτελέσματα σχετικά με το ότι υπάρχουν βαρέα μέταλλα. Θα θέλαμε να μας πείτε για τον δικό σας ρόλο καθώς αναφέρθηκε πως προς αυτήν την κατεύθυνση ενήργησε η Aegean Rebreath. Τί μελέτη έγινε; Εσείς γνωστοποιήσατε τα στοιχεία;

“Καταρχήν να πούμε το εξής: Η δειγματοληψία έγινε κατά τη δράση που πραγματοποιήσαμε τον Σεπτέμβριο. Ας μην ξεχνάμε ότι Σεπτέμβρη ήρθαμε μόνοι μας με δικούς μας πόρους, ακριβώς για να ενισχύσουμε τις κουβέντες για την εγκατάσταση του Σταθμού Συλλογής Απορριμμάτων. Ωστόσο πήραμε ένα δείγμα – γιατί πάντοτε κάνουμε ερευνητικές δραστηριότητες και στην πρώτη δράση της Σύρου είχαμε κάνει έρευνα για την ποιότητα των υδάτων και καταλήξαμε ότι η περίπτωση του ιζήματος, η έρευνα για το ίζημα σε όλη την Ελλάδα, έχει ίσως μεγαλύτερη ουσία. Έγινε λοιπόν πράγματι λήψη του ιζήματος επειδή θέλαμε να έχουμε αξιόπιστα δεδομένα. Τα πήγαμε στο ΕΛΚΕΘΕ - με το οποίο θα υπογράψουμε και μνημόνιο συνεργασίας γι αυτό το συγκεκριμένο κομμάτι - και τα αποτελέσματα, έβγαλαν αυτά τα στοιχεία. Ακολουθήθηκε η διαδικασία και το πρωτόκολλο που έχει διαμορφώσει το ΕΛΚΕΘΕ – άρα, δεν τίθεται θέμα ορθότητας της διαδικασίας, γιατί είναι μία η διαδικασία.

Αυτά τα αποτελέσματα εμείς θεωρήσαμε ότι θα ήταν ορθό και πάνω απ΄ όλα δημιουργικό να τα στείλουμε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, στην Περιφέρεια και στον Δήμο. Όπως κι έγινε”.

• Το πράξατε δηλαδή; Έχουν σταλεί και στις τρεις πλευρές. Και στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και στην Περιφέρεια και στον Δήμο; Τα ξέρουν αυτά τα αποτελέσματα οι Αρχές;

“Βέβαια. Οι πρώτοι και μοναδικοί φορείς που έλαβαν τα αποτελέσματα ήταν αυτοί οι φορείς που προανέφερα”.

• Αυτό πότε έγινε;

  “Αυτό δεν μπορώ να θυμηθώ, ίσως μία ή δύο ημέρες πριν το δημοσίευμα. Πάντως σίγουρα εμείς το στείλαμε σε αυτούς τους φορείς. Υπήρξε ένα δημοσίευμα, το οποίο δεν ξέρουμε από που προέκυψε και για να το πω απλά, δεν είμαστε κι εμείς υπεύθυνοι για τον Τύπο”.

• Δεν ενημερώσατε εσείς την εφημερίδα που δημοσίευσε το συγκεκριμένο άρθρο;

  “Όχι βέβαια. Όπως εξήγησα θα ήταν ανόητο εφόσον ερχόμαστε στη Σύρο να φεύγαμε από τη Σύρο και να δημιουργήσουμε κάποια τέτοια εντύπωση. Αλλά από την άλλη, για εμένα, υπάρχει ένα άλλο ζήτημα. Τα στοιχεία αυτά, δεν είναι καθόλου κακό που δημοσιοποιήθηκαν γιατί τα βγάλαμε κι εμείς στη σελίδα μας στο τέλος, γιατί έχουν ένα νόημα. Να δώσουν μία βάση στην τοπική κοινωνία, για να αποφασίσει πώς θα διαχειριστεί η ίδια το περιβάλλον. Αυτή τη στιγμή για να μην κοροϊδευόμαστε, υπάρχει στη Σύρο αν θέλετε μία διχογνωμία σχετικά με διάφορες πρακτικές. Το θέμα μας όμως είναι ότι μέχρι τώρα δεν υπήρχαν ποτέ σχετικά στοιχεία για το θαλάσσιο περιβάλλον. Εμείς δηλαδή δεν μπορούμε να κατηγορηθούμε επειδή βγάλαμε κάποια επίσημα στοιχεία, τα δώσαμε στους τοπικούς φορείς για να αποφασίσουν πώς θα διαχειριστούν οι ίδιοι τα προβλήματά τους”.

• Καλώς κάνετε τις διευκρινίσεις σας γιατί έχει απορία ο κόσμος και η τοπική κοινωνία.

“Αν θέλετε να το πάμε παραπέρα. Για εμένα έχει σημασία κάτι. Δεν μπορεί η τοπική κοινωνία, με βάση αυτά τα στοιχεία να διαχωρίζεται σχετικά με τον ρόλο του Νεωρίου ή όποιος μπορεί να φταίει. Εμείς δεν κατονομάσαμε κανέναν. Δεν ρίξαμε το φταίξιμο σε κανένα φορέα, επιχείρηση κλπ.. Αλλά και πάλι, αν υποθέσουμε όλα αυτά που ακούγονται για το Νεώριο, δεν σημαίνει ότι αυτά τα στοιχεία λειτουργούν στο να κλείσει το Νεώριο ή να λειτουργήσει κατά αυτόν τον τρόπο. Υπάρχει και μέση λύση. Εδώ είναι στο χέρι της τοπικής κοινωνίας να δει πώς μπορεί να διασφαλιστεί η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, όπως και η εργασία και η λειτουργία του Νεωρίου ή όποιας άλλης επιχείρησης – θέλετε - επιβαρύνει”.

• Όμως, η μελέτη δεν μπορεί να προσδιορίσει την πηγή. Σωστά;

“Μα προφανώς. Αυτά τα λέω με βάση τις συζητήσεις που αναπτύχθηκαν μετά, για την περίπτωση του Νεωρίου. Εμείς στην επιστολή μας δεν κάναμε λόγο σε κανέναν φορέα. Εμάς, αυτό που μας νοιάζει είναι ότι το θαλάσσιο περιβάλλον είναι επιβαρυμένο στο συγκεκριμένο σημείο (στον Ταρσανά) και στην επιστολή (σσ. προς τις Αρχές) έχουμε τις συντεταγμένες. Εμείς γράψαμε ότι βρήκαμε αυτά τα αποτελέσματα. Δεν μας ενδιαφέρει ποιος τα προκαλεί. Μας ενδιαφέρει να δώσουμε στοιχεία στην τοπική κοινωνία για να το αντιμετωπίσει αυτό”.

• Πώς επιλέξατε για τις δειγματοληψίες σας, την περιοχή του Ταρσανά;

“Πάντοτε πάμε σε λιμάνια αλιευτικά. Ο Ταρσανάς λοιπόν ήταν κι αυτός στο πλαίσιο των δράσεών μας. Πάμε και σε υφάλους. Μην ξεχνάμε ότι η Aegean Rebreath ήταν αυτή που έφερε το μεγαλύτερο γερμανικό κανάλι στην προηγούμενη δράση και διαφημίστηκε θετικά η Σύρος. Δεν έχουμε καμία διάθεση για αντιπαραθέσεις. Αλλά, ίσως είναι και η ώρα να δει η τοπική κοινωνία της Σύρου τα στοιχεία αυτά δημιουργικά και να συμφωνήσουν από κοινού πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, αντί να ακολουθήσουν την πεπατημένη, να διαχωρίζεται συνέχεια ο κόσμος. Ίσως εκεί είναι και το μεγάλο διακύβευμα, να δούμε, πώς, βάσει αυτών των στοιχείων, μπορεί να συνεργαστεί η τοπική κοινωνία”.

• Από την έρευνα και τα αποτελέσματά της που εσείς έχετε, μπορεί να προσδιοριστεί πόσων ετών συσσωρευμένο υλικό ενδέχεται να είναι ή όχι, αυτό το ίζημα που πήρατε;

“Όχι για τα έτη. Εμείς κάναμε έρευνα για την ολική ύπαρξη βαρέων μετάλλων στο δείγμα. Το δείγμα ούτως ή άλλως, συμπεριλαμβάνει το ανώτερο μέρος του ιζήματος. Πρέπει να υπακούμε σε συγκεκριμένο πρωτόκολλο που θέτει το ΕΛΚΕΘΕ και η διεθνής βιβλιογραφία. Τα έτη όχι, δεν τα έχουμε μελετήσει. Φαντάζομαι ότι είναι πιθανόν να μπορεί να γίνει, αλλά με μία ενδελεχέστερη έρευνα”.

• Βάσει των λεγομένων σας, ο σκοπός της έρευνάς σας ήταν να υπάρξει ευαισθητοποίηση για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος στη Σύρο και να ενημερώσετε τις Αρχές;

“Ο σκοπός ο δικός μας, εκτός από την ευαισθητοποίηση είναι ότι εφόσον ερχόμαστε και κάνουμε δράσεις, να δίνουμε στοιχεία που είναι χρήσιμα στις τοπικές Αρχές και στους πολίτες. Δεν είμαστε εμείς αυτοί που θα κρίνουμε ποιος λειτουργεί σωστά και ποιος δεν λειτουργεί, γιατί δεν είμαστε στη Σύρο. Προσβλέπουμε στη συνεργασία γιατί η Σύρος είναι ένα νησί. Η ποιότητα των υδάτων αφορά την οικονομία και την κοινωνία του νησιού, άρα, έχουμε έναν κοινό στόχο. Δεν είναι ο στόχος μας να κριτικάρουμε και να αποδώσουμε ευθύνες. Δεν είναι αυτή η αποστολή μας. Αλλά η αποστολή μας είναι να βρούμε άτομα, ομάδες πολιτών, οι οποίοι να μπορούν να συνεργαστούν και να συνεργαστούμε κι εμείς μαζί τους για το περιβάλλον της Σύρου”.