Αποτύπωση του “πλαστικού υφάλου” της Άνδρου

Από σήμερα ξεκινούν οι διαδικασίες καταγραφής και αποτύπωσης του μεγέθους της ρύπανσης στο βυθό της παραλίας του Σχοινιά στην Άνδρο, όπου το 2011 είχε καταρρεύσει η χωματερή, με αποτέλεσμα τεράστιος όγκος σκουπιδιών να καταλήξει στη θάλασσα.

Ο “ύφαλος από πλαστικά κοράλλια” της Άνδρου είχε τραβήξει το παγκόσμιο ενδιαφέρον, μετά την αυτοψία που είχαν πραγματοποιήσει οι δύτες της Κοιν.Σ.Επ. Aegean Rebreath στον όρμο του Σχοινιά, ανακαλύπτοντας λόφους από πλαστικές σακούλες και απορρίμματα, να έχουν διαμορφώσει ένα θαλάσσιο “οικοσύστημα”. Τα διεθνή μέσα αναπαρήγαγαν τις εικόνες και το βίντεο της Aegean Rebreath, το οποίο έφτασε να κοινοποιηθεί από τον ηθοποιό και ακτιβιστή υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος, Leonardo Di Caprio.

Συλλογή δεδομένων με στόχο την οριστική λύση

Οι Aegean Rebreath και ALS Maritime είχαν προχωρήσει σε σχέδιο αποτύπωσης και αποκατάστασης του Σχοινιά ήδη από το τελευταίο τρίμηνο του 2019. Παρά τις όποιες καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας, οι εργασίες για την αποτύπωση του μεγέθους της θαλάσσιας ρύπανσης ξεκινούν σήμερα, με το ενδιαφέρον των διεθνών ΜΜΕ να είναι στραμμένο στην Άνδρο, για την εξέλιξη της διαδικασίας.

Η ALS Maritime και η Aegean Rebreath πρόκειται να προχωρήσουν στην καταγραφή των θαλάσσιων απορριμμάτων, με δύτες, υποβρύχιο ρομπότ και σόναρ, προκειμένου να αντληθούν ακριβή δεδομένα αναφορικά με την έκταση της ζημιάς, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν, με στόχο να βρεθεί η καταλληλότερη και ασφαλέστερη μέθοδος απορρύπανσης του όρμου, χωρίς να προκληθεί περαιτέρω βλάβη στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Με δημόσια τοποθέτησή του, ο εκπρόσωπος της Aegean Rebreath, κ. Σαρελλάκος, σημείωσε πως πρόκειται για ένα μοναδικό εγχείρημα, καθώς δεν υπάρχουν παραδείγματα ανάσυρσης ολόκληρης χωματερής από τη θάλασσα, ούτε υπάρχει σχετική βιβλιογραφία, που να αφορά σε κάποια συγκεκριμένη και ενδεδειγμένη μέθοδο απορρύπανσης, για αντίστοιχο ζήτημα.

Έτσι, με στόχο να δοθεί λύση στην περιβαλλοντική “βόμβα” της Άνδρου, από σήμερα, Δευτέρα, ένα κλιμάκιο της ALS Maritime θα μεταβεί και θα ξεκινήσει εργασίες στην περιοχή της υποθαλάσσιας χωματερής, ενώ στη συνέχεια, ομάδα δυτών της Aegean Rebreath, που αποτελεί και τον συντονιστή της δράσης, θα συνδράμει στο εγχείρημα.

Μόλις το 2019 η “ανακάλυψη” του τεράστιου περιβαλλοντικού προβλήματος

Υπενθυμίζεται, ότι οι εθελοντές δύτες της Aegean Rebreath, “ανακάλυψαν” έναν ύφαλο σκουπιδιών γεμάτο πλαστικά “κοράλλια” στον κόλπο που αγκαλιάζει την παραλία Σχοινιάς της Άνδρου.

Όπως κατέγραψε η Aegean Rebreath, χιλιάδες πλαστικές σακούλες κολλημένες στον βυθό ταλαντεύονται από τα θαλάσσια ρεύματα και όγκοι από πλαστικά απορρίμματα στέκονται ακίνητοι, μαρτυρώντας μια τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή.

Η θαλάσσια ρύπανση της περιοχής χρονολογείται ήδη από το 2011 όταν ο παράτυπος χώρος εναπόθεσης αποβλήτων που λειτουργούσε εκεί, κατέρρευσε μέσα στη θάλασσα λόγω καταιγίδας.

Για πρώτη φορά έκτοτε, η ομάδα της Aegean Rebreath φέρνει το ζήτημα στην επιφάνεια προτείνοντας λύσεις. Τον Ιούλιο του 2019, ανέσυρε 20 σακιά γεμάτα με πλαστικές σακούλες - ένα μόνο μικρό μέρος των απορριμμάτων που βρίσκονται κάτω, ενώ η ομάδα επέστρεψε, ώστε να καταγράψει και να αξιολογήσει την έκταση της ζημιάς, αλλά να εκτιμήσει τι απαιτείται για μια αποστολή μεγάλης κλίμακας, με την οργάνωση να σημειώνει, ότι ο βυθός δεν αποτυπώνει το σύνολο της καταστροφής αφού ένα μεγάλο μέρος της χωματερής ταξιδεύει στη θάλασσα.

Οι εικόνες από τη δράση καθαρισμού έκαναν τον γύρο του κόσμου. Το πρακτορείο Reuters κάλυψε τη δράση και ο Leonardo Di Caprio πόσταρε βίντεο από τη δράση στη σελίδα του στο Instagram.

Μάλιστα, η Aegean Rebreath προχώρησε και σε crowdfunding μίας μεγάλης δράσης, με σκοπό να ενταθούν οι προσπάθειες για την αποκατάσταση της περιοχής και να κινητοποιηθούν αρχές και πολίτες.

Απαιτητική επιχείρηση με πολλαπλά στάδια

Σύμφωνα με το σχέδιο στη σελίδα crowdfunding της δράσης, σημειώνεται, ότι σε συντονισμό με τη Ναυτιλιακή Ένωση Ανδριωτών και την ALS Marine Consultants οι δύτες της Aegean Rebreath θα αναλάβουν τον εντοπισμό και την υποβρύχια σήμανση των επιβαρυμένων περιοχών καθώς και την ογκομέτρηση των "πλαστικών υφάλων" όπως ονομάστηκαν οι όγκοι πλαστικών που έχουν σχηματιστεί στον βυθό, ώστε να καταστούν δυνατές οι δραστηριότητες καθαρισμού.

Με τον τρόπο αυτό η Aegean Rebreath θα συμπληρώσει τις προσπάθειες των συνεργατών της για την ψηφιακή χαρτογράφηση της περιοχής και την εκπόνηση περιβαλλοντικής μελέτης. Περισσότεροι από 15 δύτες και τουλάχιστον 10 εθελοντές παράκτια πρόκειται να συμμετάσχουν σε 2-3 γύρους δράσεων, που αποτελούν μόνο την 1η φάση του εγχειρήματος. Μία πραγματικά απαιτητική επιχείρηση ως προς τον συντονισμό, την τεχνογνωσία και το κόστος.

Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν μέσω της εκστρατείας crowdfunding, θα διατεθούν για την κάλυψη μέρους των εξόδων της αποστολής, συμπεριλαμβανομένων του καταδυτικού εξοπλισμού και του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί για την ανέλκυση των ογκωδών αντικειμένων καθώς και των εξόδων μεταφοράς και διαμονής. Επίσης, μέρος των χρημάτων θα διατεθεί για τη δημιουργία οπτικοακουστικού υλικού και υλικού επικοινωνίας για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση.

Η οργάνωση τονίζει, πως η περίπτωση του Σχοινιά στην Άνδρο δεν είναι η μόνη στην Ελλάδα ούτε στη Μεσόγειο και αποτελεί αποτέλεσμα του αναποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων, που οδηγεί σε χιλιάδες τόνους πλαστικού ετησίως στη θάλασσα. Ευθύνη έχουν οι τοπικές και κεντρικές αρχές, η βιομηχανία αλλά και όλοι οι ενεργοί πολίτες.

Η Aegean Rebreath με τη δράση της προωθεί τη μείωση της παραγωγής και χρήσης πλαστικών, τη βελτίωση της διαχείρισης πλαστικών αποβλήτων και την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας ώστε κανένα πλαστικό να μην καταλήγει απόβλητο, καθώς στη βάση 35 δράσεων σε όλη την Ελλάδα, έχει διαπιστώσει ότι το 80% των συλλεχθέντων απορριμμάτων είναι πλαστικά. Συγκεκριμένα έχουν συλλεχθεί 270 σάκοι με πλαστικές σακούλες, 1.300 πλαστικά μπουκάλια, 882 σάκοι πλαστικά θραύσματα, 11.170 πλαστικά ποτήρια και 10.309 καλαμάκια και αναδευτήρες.

Κυρίαρχο πρόβλημα το πλαστικό

Σύμφωνα με την Aegean Rebreath, περισσότερες από 50 είναι οι καταγεγραμμένες παράνομες χωματερές που λειτουργούν στην Ελλάδα, 22 από τις οποίες βρίσκονται στα ελληνικά νησιά (παρά το πρόστιμο 5 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως από την ΕΕ για μη τήρηση των κανόνων ως προς τη διαχείριση απορριμμάτων). Παράλληλα, εκκρεμεί η αποκατάσταση πολλών κλειστών ή / και εγκαταλελειμμένων παράνομων χωματερών πολλές από τις οποίες δέχονται σκουπίδια στα κρυφά. Επιπλέον, πολλοί νόμιμοι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων δεν πληρούν τις κατάλληλες τεχνικές προδιαγραφές, με αποτέλεσμα τόνοι πλαστικών απορριμμάτων να καταλήγουν στη θάλασσα.

Κάθε χρόνο η Ελλάδα παράγει 700.000 τόνους πλαστικών αποβλήτων. Απουσία ενός αποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης αποβλήτων, το 84% από αυτά είτε δεν συλλέγεται είτε καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής, ενώ μόνο το 8% ανακυκλώνεται. Αυτό το πλαστικό είναι πολύ πιθανό να καταλήξει σε ποτάμια, και τελικά στη θάλασσα, όπως δείχνει η σχετική έκθεση της WWF, που δημοσιοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2019.

Ταυτόχρονα, η τουριστική έκρηξη στα ελληνικά νησιά επιδεινώνει παραπάνω την κατάστας, καθώς οι τουρίστες και οι επισκέπτες στην Ελλάδα αυξάνουν την ετήσια παραγωγή αποβλήτων κατά 11% κατά τις περιόδους τουριστικής αιχμής.