Ο ελληνικός πολιτιστικός πλούτος στην οθόνη μας

Πιο «πράσινες» από ποτέ θα είναι οι φετινές Πολιτιστικές Διαδρομές με τη σφραγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, που κάθε χρόνο προσφέρουν στο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τον πολιτιστικό πλούτο και το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις σε σημαντικά μνημεία του τόπου

Οι δράσεις αυτές σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν το 2012 από τη Διεύθυνση Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΥΠΠΟΑ στο πλαίσιο της συμμετοχής στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση στην Αειφόρο Ανάπτυξη. Έκτοτε πραγματοποιούνται ετησίως σε χρονική εγγύτητα με την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος που εορτάζεται στις 5 Ιουνίου και συντονίζεται από το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων.

Οι Περιφερειακές και Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς αναλαμβάνουν κάθε χρόνο το συντονισμό σε επίπεδο περιφερειακών ενοτήτων, δημιουργώντας τοπικά δίκτυα συνεργασίας με πολιτιστικούς ή περιβαλλοντικούς φορείς προκειμένου να οργανώσουν ποικίλα είδη δράσεων, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα, θεματικές ξεναγήσεις, περιηγήσεις, περιπάτους, πεζοπορίες, ποδηλατικές διαδρομές, καλλιτεχνικά δρώμενα, ενημερωτικές παρουσιάσεις κ.α.

Χωρίς μετακίνηση και επιβάρυνση του περιβάλλοντος

Για το 2020 οι Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές, ακολουθώντας τις επιταγές της νέας αιφνίδιας πραγματικότητας της πανδημίας, ανεστάλησαν ως φυσικές εκδηλώσεις.

Ωστόσο, με αφορμή την Πράξη που υλοποιείται από το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων με τίτλο «Ελλάδα και UNESCO: Παραγωγή παιδαγωγικών εργαλείων για την ανάδειξη χώρων και μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς στην ελληνική επικράτεια», σχεδιάστηκε η ψηφιακή έκδοση «Οι Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές… στα  ελληνικά μνημεία UNESCO», που προσφέρει στο κοινό εναλλακτικές σύντομες διαδρομές στα ενταγμένα μνημεία UNESCO της ελληνικής επικράτειας.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν με τη βοήθεια σύντομων κείμενων να κάνουν μια νοερή περιήγηση, να ενημερωθούν για τα μνημεία, την ένταξή τους στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και να γνωρίσουν μικρές «πράσινες λεπτομέρειες» για το κάθε μνημείο και τον περιβάλλοντα χώρο του.

Η Unesco, ο παγκόσμιος οργανισμός για την εκπαίδευση, την επιστήμη και τον πολιτισμό δραστηριοποιείται έντονα για την προστασία των μνημείων της φύσης και του ανθρώπου. Στο πλαίσιο αυτό έχει συντάξει και ανανεώνει τον Κατάλογο πολιτιστικών και περιβαλλοντικών μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ενώ ο Κατάλογος Μνημείων σε κίνδυνο στρέφει την προσοχή στην ευθύνη που έχουμε όλοι μας απέναντι στην κοινή κληρονομιά.

Η «πράσινη ανάπτυξη» και ο «πράσινος πολιτιστικός τουρισμός είναι ένα μεγάλο στοίχημα με πολλαπλά κέρδη για όλους. Ευκαιρία λοιπόν να γνωρίσουμε τα μνημεία του τόπου μας που έχουν μέχρι σήμερα ενταχθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco και να σκεφτούμε πώς μπορούμε να συμβάλουμε κι εμείς στην προστασία μας. Αυτή τη χρονιά, το κοινό έχει την ευκαιρία να ακολουθήσει τις Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθεί και να επιβαρύνει το περιβάλλον. Οδηγός του, το διαδίκτυο, οι πλούσιες σε υλικό ιστοσελίδες του Υπουργείου Πολιτισμού και η φαντασία. Οι χρήστες θα παρατηρήσουν τη σχέση που είχαν τα μνημεία με το περιβάλλον στο παρελθόν, θα ενημερωθούν για τους κινδύνους που τα απειλούν στο παρόν και θα αναλάβουν δράση για το μέλλον.

Στο κέντρο των Κυκλάδων

Η χώρα μας αριθμεί σήμερα 18 εγγραφές που αφορούν μνημεία-αρχαιολογικούς χώρους και οικισμούς που καλύπτουν χρονολογικά όλες τις περιόδους από την προϊστορία έως τους νεότερους χρόνους και γεωγραφικά απλώνοντας σχεδόν σε όλη την επικράτεια.

Η πρόταση του Υπουργείου για τη φετινή Πολιτιστική Διαδρομή ακολουθεί χρονολογική σειρά με βάση το έτος ένταξης (από το 1986 έως το 2016), οι χρήστες όμως του οδηγού με τη βοήθεια του σχετικού διαδραστικού χάρτη μπορούν να περιηγηθούν θεματικά ή γεωγραφικά. Μία από τις φετινές διαδρομές θα μας οδηγήσει στον Αρχαιολογικό Χώρο της Δήλου, ο οποίος εντάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco, το 1990.

Η Δήλος, από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων, ήταν κάποτε ένα από τα σημαντικότερα και ιερότερα πανελλήνια ιερά, έδρα της Αθηναϊκής συμμαχίας, και αργότερα ένα πλούσιο, κοσμοπολίτικο εμπορικό λιμάνι.

Σύμφωνα με τη μυθολογία ο αθέατος βράχος, που παράδερνε στα κύματα, «αγκυροβόλησε» και έγινε φανερός (δήλος) για να υποδεχτεί τη γέννηση της Αρτέμιδος και του Απόλλωνα, των διδύμων παιδιών του Δία και της Λητούς. Μόλις γεννήθηκε ο Απόλλων, ο τόπος γέμισε λουλούδια και φως και η φύση ξύπνησε.

Η βραχονησίδα, με μέγιστο μήκος 5 χλμ. και πλάτος που δεν ξεπερνά τα 1300 μέτρα, λούζεται στον ήλιο και ήταν ιδανική για τη λατρεία του θεού του φωτός. Τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια φιλοξενούσε έναν ακμαίο πληθυσμό, που έφτανε τους 30.000 ανθρώπους! Το ιερό χτίστηκε στη μοναδική μικρή κοιλάδα στα ΒΔ του νησιού. Πηγαία ύδατα δεν υπάρχουν στην Δήλο, γι’ αυτό και είχαν κατασκευάσει ιδιωτικά και δημόσια πηγάδια και κρήνες, ενώ κάθε σπίτι είχε δεξαμενή για να συγκεντρώνει τα 33 νερά της βροχής. Από τα βρόχινα νερά σχηματιζόταν ένας μικρός χείμαρρος, ο Ινωπός, καθώς και η τροχοειδής Ιερή Λίμνη του Απόλλωνα, που αποξηράθηκε το 1925-26, επειδή είχαν εμφανιστεί κρούσματα ελονοσίας.

Στη μέση των Κυκλάδων και δίπλα στο «νησί των ανέμων» τη Μύκονο, η Δήλος απειλείται! Οι περίφημοι λέοντες των Ναξίων αλλοιώνονταν σταδιακά από τη δράση του ανέμου και από τα άλατα της θάλασσας: για να προστατευθούν, αντικαταστάθηκαν από αντίγραφα. Σοβαρές φθορές προκαλούνται στους τοίχους από πωρόλιθο των μνημείων, που απαιτούν κάθε χρόνο εργασίες στερέωσης και συντήρησης.

Πράσινη λεπτομέρεια: Στον μικρό και άγονο βράχο έχουν καταγραφεί περισσότερα από 500 φυτά, πολλά από τα οποία διαθέτουν φαρμακευτικές ιδιότητες.

Μπορείτε να δείτε την έκδοση στο παρακάτω link: https://en.calameo.com/read/004470083f8fc78227961