Bravo στα Εκπαιδευτήρια Δελασάλ Σύρου

Ο 12ος από τους συνολικά 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που αφορά στην υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή προσεγγίζεται μέσα από το διαθεματικό πρόγραμμα των Εκπαιδευτηρίων Δελασάλ Σύρου «Zero waste School», το οποίο και διακρίθηκε στον φετινό διαγωνισμό του «Bravo Schools».

Οι Φρερ συμμετείχαν μαζί με 235 ακόμη σχολεία από όλη την Ελλάδα στον τρίτο χρόνο διοργάνωσης του θεσμού και έλαβαν βραβείο στην κατηγορία «Καλές Πρακτικές» για την καλύτερη εκπαιδευτική προσέγγιση με τίτλο «Οι πράκτορες του πλανήτη: Βήματα για ένα zero waste σχολείο!». Η σημαντική αυτή διάκριση χαρίζει στα Εκπαιδευτήρια Δελασάλ Σύρου την ένταξή τους στο Δίκτυο Σχολείων Πρεσβευτών για τους Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Το Bravo Schools αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας «in action for a better world» με σκοπό τη διάδοση των συγκεκριμένων στόχων. Το πρόγραμμα επιδιώκει την ενεργό συμμετοχή των Υπεύθυνων Οργανισμών και των Ενεργών Πολιτών στην υιοθέτηση υπευθύνων πρακτικών που βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής μας.

Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης εκφράζουν τις σύγχρονες παγκόσμιες προκλήσεις για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου χωρίς φτώχεια, πείνα και ανισότητες -έναν κόσμο με αξιοπρεπή εργασία και καλή εκπαίδευση, χωρίς την απειλή της κλιματικής αλλαγής, που μέσα από τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, θα μεριμνά για τις ανάγκες όχι μόνο της σημερινής γενιάς αλλά και των μελλοντικών γενεών.

Η πρωτοβουλία «in action for a better world» διακρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα European Sustainability Awards 2019, ως το καλύτερο πρόγραμμα μη κερδοσκοπικού οργανισμού στην Ευρώπη για τη διάδοση και ευαισθητοποίηση των Παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Βήμα-βήμα για ένα σχολείο μηδενικών απορριμμάτων

Μέσω του «Bravo Schools» αναδεικνύονται κάθε χρόνο οι εργασίες που αναπτύσσονται στη σχολική κοινότητα. Το πρότζεκτ των Εκπαιδευτηρίων Δελασάλ Σύρου, στο οποίο συμμετείχαν όλα τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου, ξεκίνησε πιλοτικά-πειραματικά τον Μάρτιο του 2019 και συνεχίστηκε τη χρονιά 2019-20 έως και το κλείσιμο των σχολείων, λόγω πανδημίας. Η δράση είχε σκοπό την ευαισθητοποίηση όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας ώστε να γίνουν μικρά βήματα προς μία Zero waste σχολική ζωή.

Το πρόγραμμα κινήθηκε γύρω από τις έννοιες Reduce-Reuse-Recycle. Για την έναρξη της δράσης αφιερώθηκαν δύο ημέρες όπου όλοι οι εκπαιδευτικοί των τάξεων συντονισμένα συσχέτισαν τα διδακτικά τους αντικείμενα με το περιβάλλον (π.χ. μέσα από κείμενα, παραμύθια στη Γλώσσα, facts, αριθμούς πλαστικών και ποσοστά στα Μαθηματικά, αναφορά σε περιβαλλοντικές πρακτικές άλλων χωρών/ελληνικών πόλεων (Γεωγραφία) κ.λπ..

Τομέας Ανακύκλωσης-Κομποστοποίησης (Recycle)

Τοποθετήθηκαν στην αυλή του σχολείου τρεις κάδοι (Ανακύκλωση - Κομποστοποίηση - Σκουπίδια) μαζί με ταμπέλες για το τι ανήκει στον καθένα.

Παιδιά των Δ'-Ε'-Στ' τάξεων ανέλαβαν εθελοντικά -σε μικρές ομάδες με βάρδιες και καθορισμένο πρόγραμμα που αλλάζει ανα τρίμηνο- τον ρόλο των "Πρακτόρων" οι οποίοι βρίσκονται σε κάθε διάλειμμα στους κάδους και καθοδηγούν τα μικρότερα παιδιά στο "πού να πετάξουν τι". Τα ίδια παιδιά συλλέγουν στο τέλος κάθε διαλείμματος τα σκουπίδια που βρίσκονται κάτω και ενημερώνουν τις εκπαιδευτικούς για την ποσότητά τους.

Σε κάθε τάξη τοποθετήθηκε κάδος ανακύκλωσης αποκλειστικά για χαρτί και χάρτινες συσκευασίες και ορίστηκαν με βάρδιες, υπεύθυνα παιδιά για το άδειασμά του.

Κάθε εβδομάδα οι κάδοι αδειάζονται από μια ομάδα παιδιών με συνοδεία εκπαιδευτικού στους αντίστοιχους κάδους του Δήμου ακριβώς έξω από το σχολείο (Ο κάδος της κομποστοποίησης αδειάζεται σε κατάλληλο κάδο στον κήπο του σχολείου και χρησιμοποιείται για τις ανάγκες του κήπου αυτού σε λίπασμα)

Τομέας επαναχρησιμοποίησης (Reuse)

Έγινε γνωστό σε εκπαιδευτικούς-παιδιά-γονείς και λοιπό προσωπικό του σχολείου ότι συλλέγονται από το σχολείο συγκεκριμένες άδειες συσκευασίες, πλαστικά ποτήρια, καλαμάκια και πλαστικά καπάκια. Καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των κατασκευών στο πλαίσιο των καλλιτεχνικών αλλά και άλλων μαθημάτων (μουσική, πληροφορική, φυσική) πραγματοποιούνται αποκλειστικά από αυτά τα αντικείμενα.

Ενδεικτικά, μερικές από τις κατασκευές περιλάμβαναν: τύμπανα από κονσέρβες και πλαστικά μπουκάλια στη Μουσική, μία μακέτα πόλης με κτίρια από τετραπάκ συσκευασίες και αμάξια από ρολά χαρτιού και καπάκια στην Ευέλικτη ζώνη, Ταΐστρες για τα πουλιά-επισκέπτες της αυλής από πλαστικά μπουκάλια με τη δασκάλα πληροφορικής, Μαριονέτες από πλαστικά ποτήρια και "ρετάλια" χαρτιών γκοφρέ στα Καλλιτεχνικά, Πυραύλους από πλαστικά μπουκάλια για πειράματα Φυσικής.

Στο πλαίσιο της επαναχρησιμοποίησης εντάχθηκε και η Χριστουγεννιάτικη δράση "Ξαναπαίξε" όπου τα παιδιά συγκέντρωσαν παλιά παιχνίδια που δεν χρειάζονταν προκειμένου να δοθούν σε παιδιά με ανάγκη.

Η Στ' τάξη στο πλαίσιο του μαθήματος της Φυσικής δημιούργησε ένα "Ερωτηματολόγιο Οικολογικής συνείδησης" το οποίο μοιράστηκε σε παιδιά και ενήλικες προκειμένου να διαπιστωθεί η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όσον αφορά τη χρήση πλαστικού, τα σκουπίδια και την εξοικονόμηση ενέργειας. Στη συνέχεια, δημιουργήθηκαν αντίστοιχα διαγράμματα.

Μείωση χρήσης πλαστικού (Reduce)

Για τις ανάγκες της δυσκολότερης σε εφαρμογή δράσης,  προστέθηκαν στο κυλικείο χοντρά μακαρόνια αντί για πλαστικά καλαμάκια. Αξίζει να σημειωθεί ότι γίνεται συνεχής επιβράβευση παιδιών που φέρνουν επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες στο σχολείο.

Έγινε ο προγραμματισμός δημιουργίας ατομικών επαναχρησιμοποιούμενων ποτηριών διακοσμημένων από τα ίδια τα παιδιά στο πλαίσιο των Καλλιτεχνικών (Δεν πραγματοποιήθηκε ακόμα λόγω κλειστών σχολείων).

Αποτελέσματα / επίδραση

Μέσω της υλοποίησης του προγράμματος, η καθημερινότητα του σχολείου σταδιακά άλλαξε. Τα παιδιά εξοικειώθηκαν με νέες έννοιες και όρους όπως, η κομποστοποίηση, η επαναχρησιμοποίηση, τα μηδενικά απορρίμματα.

Παιδιά όλων των τάξεων έβαλαν την οικολογική παράμετρο στη σκέψη τους για το καθετί. Τα συνολικά απορρίμματα του σχολείου μειώθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Τα παιδιά επωφελήθηκαν από τα προτερήματα της "αλληλοδιδασκαλίας" καθώς οι μεγαλύτερες τάξεις "έδειχναν τον δρόμο" στις μικρότερες δίνοντας το παράδειγμα της υπευθυνότητας και της συνεργασίας στις ώρες του διαλείμματος.

Ο εθελοντισμός έγινε μια καθημερινή πρακτική και καλλιεργήθηκε η υπευθυνότητα μέσα από τα προγράμματα και τις βάρδιες των "πρακτόρων" των κάδων. Οι οικολογικές επιλογές έγιναν πράξη και συνδέθηκαν άμεσα με τα διδακτικά αντικείμενα. Οι εκπαιδευτικοί και το προσωπικό συνεργάστηκαν για έναν κοινό σκοπό απέκτησαν νέες zero waste συνήθειες. Το σημαντικότερο όλων είναι πως, η σχολική κοινότητα λειτούργησε σαν μία ομάδα. Τα παιδιά πήραν τα "εργαλεία" και τα εφόδια για να δημιουργήσουν μια zero waste καθημερινότητα και εκτός σχολείου.

Συνεργασίες

Τα Εκπαιδευτήρια Δελασάλ Σύρου συνεργάστηκαν με την τοπική WWF του νησιού με αμοιβαίες επισκέψεις προκειμένου να ενημερωθούν τα παιδιά για την προστατευόμενη γειτονική περιοχή της Γυάρου καθώς και για τα αρνητικά αποτελέσματα των σκουπιδιών στη θαλάσσια πανίδα στην περιοχή των Κυκλάδων. Πραγματοποιήθηκαν εκπαιδευτικά παιχνίδια, ενημερώσεις, και προβολές ντοκιμαντέρ και εκθέσεων.

Το σχολείο συνεργάστηκε επίσης με τον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης, ζητώντας κατάλληλους κάδους για τους χώρους του και αποδεχόμενο τις προσκλήσεις για καθαρισμό συγκεκριμένων περιοχών. Ο Δήμος παρείχε στα παιδιά τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς σακούλες και γάντια προκειμένου να καθαρίσουν την περιοχή "Άγιος Στέφανος" της Άνω Σύρου, στο πλαίσιο του προγράμματος Let's do it Greece

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι εκπαιδευτικοί: Καρμελίνα Ρούσσου, Μαργαρίτα Δεναξά, Eileen Botsford - Βελισσαροπούλου, Κατερίνα Σαγκινέτου, Έλμα Ξανθάκη, Ελεάννα Αποστόλου

Τρόποι διάχυσης μηνύματος

Όλες οι δράσεις δημοσιεύονταν στην ιστοσελίδα του σχολείου καθώς και στη σελίδα του στο Facebook. Η «Κοινή Γνώμη» ανακοίνωσε μέσα από σχετικό άρθρο της την προσπάθεια του σχολείου να μειώσει το "οικολογικό του αποτύπωμα" και να γίνει σχολείο "μηδενικών απορριμμάτων". Τέλος, με αφορμή "Ερωτηματολόγιο Οικολογικής Συνείδησης" τα παιδιά μίλησαν για τις πρακτικές τους στον περίγυρό τους.