Συλλογική προσπάθεια για μεγαλύτερη διεθνή αναγνώριση

Η ένταξη του Κοιμητηρίου του Αγίου Γεωργίου στην Πολιτιστική Διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης αποτελεί το επόμενο σημαντικό βήμα για την ανάδειξη των Ταφικών Μνημείων της Ερμούπολης, έργων υψηλής αισθητικής αξίας και απαράμιλλης αρχιτεκτονικής ομορφιάς.

Ο δρόμος της αναγνώρισης άνοιξε το 2018 με την ένταξη του Κοιμητηρίου στην Ένωση των Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης, κατόπιν πρωτοβουλίας και ενεργειών της τότε εντεταλμένης Δημοτικής Συμβούλου του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, Μαρίζας Αγγελοπούλου.

Οι ενέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί από τον Νοέμβριο του 2019 έως και σήμερα, καθώς και οι δράσεις που έχουν δρομολογηθεί από το Γραφείο Πολιτισμού με στόχο την εξασφάλιση μιας μεγαλύτερης προβολής της ιστορικής και καλλιτεχνικής σημασίας των μνημείων σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο, παρουσιάστηκαν το περασμένο Σάββατο από την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού, Αλίκη Λεονταρίτη.

Κατά τη συνάντηση της Επιτροπής Διάσωσης των Ταφικών Μνημείων στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου, οι προσκεκλημένοι, μεταξύ αυτών ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Νίκος Λειβαδάρας και ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, Μηνάς Αληφραγκής, είχαν τη χαρά να ξεναγηθούν στον χώρο του Κοιμητηρίου από τον Πανοσιολογιότατο π. Δωρόθεο Γάγκο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η Ερμούπολη απέκτησε το πρώτο της νεκροταφείο το 1824, στην περιοχή της Κοίμησης και συγκεκριμένα στο σημείο όπου ανεγέρθηκε το 2ο Δημοτικό Σχολείο. Η περαιτέρω ανάπτυξη της Ερμούπολης οδήγησε στη μεταφορά του Κοιμητηρίου το 1834, στη θέση 1834 στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα. Στην πορεία ακολούθησαν κι άλλες σημαντικές αλλαγές, όπως η ανέγερση του Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου το 1839, ενώ μερικά χρόνια αργότερα χτίστηκε κοντά στον ναό η Ιερατική Σχολή, που στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά ως οστεοφυλάκιο.

Μεγάλη επιθυμία, η ένταξη στις Πολιτιστικές Διαδρομές της Ευρώπης

Σε συνεχή επικοινωνία και αγαστή συνεργασία με το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Υπουργείου Πολιτισμού βρίσκεται, τους τελευταίους δέκα μήνες, το Γραφείο Πολιτισμού του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης. Μεγάλη επιθυμία και στόχο του, σύμφωνα με την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού κ. Λεονταρίτη, αποτελεί η ένταξη του Κοιμητηρίου του Αγίου Γεωργίου στην Πολιτιστική Διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην οποία μέχρι στιγμής, από την Ελλάδα, συγκαταλέγεται μόνο το 1ο Κοιμητήριο Αθηνών. Από την πλευρά της, η αρμόδια Υπηρεσία του Δήμου αποστέλλει στο Υπουργείο Πολιτισμού ό,τι υλικό ζητείται κάθε φορά προκειμένου να αποσταλεί στο φορέα διαχείρισης των Ευρωπαϊκών Πολιτιστικών Διαδρομών και να αξιολογηθεί με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση της έγκρισης. Η κ. Λεονταρίτη κατέστησε επίσης γνωστό πως μελλοντικά θα επισκεφτούν το νησί προϊστάμενοι του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Υπουργείου, ενώ ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Επιπλέον, έχουν πραγματοποιηθεί ενέργειες για την ένταξη των Ταφικών Μνημείων της Ερμούπολης στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Υπουργείου, ενώ φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης από το Κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου έχουν αποσταλεί προκειμένου να συμπεριληφθούν σε ένα ντοκιμαντέρ που θα προβάλλεται διεθνώς.

Αναμένεται ο Τεχνικός Σύμβουλος για την αποκατάσταση τεσσάρων μνημείων

Στις εξελίξεις σχετικά με την προσπάθεια που ξεκίνησαν το Υπουργείο Πολιτισμού και ο Δήμος Σύρου Ερμούπολης, πριν από 15 χρόνια, για την αποκατάσταση τεσσάρων ταφικών μνημείων (Γιαννίκογλου, Πρωίου, Πετροκοκκίνου και Γεωργιάδη) αναφέρθηκε ο Διευθυντής των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, Δαυίδ Διακοδημητρίου. Όπως τόνισε, τότε είχαν εκπονηθεί από το υπουργείο τέσσερις μελέτες συντήρησης, καθώς και μία μελέτη συντήρησης και αποκατάστασης του Μνημείου Γεωργιάδη, η οποία βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από τις υπόλοιπες. Επιπλέον, υπήρχε και μια προγραμματική σύμβαση με το Υπουργείο για την υλοποίηση του έργου με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ύψους 450.000 ευρώ από τότε. Στην πορεία, το αντικείμενο περιήλθε αποκλειστικά στις αρμοδιότητες του Δήμου, ο οποίος κατάφερε κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων να εξασφαλίσει μία χρηματοδότηση για υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου, δεδομένου ότι οι Τεχνικές Υπηρεσίες ενός δήμου δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε να μελετήσουν ούτε να επιβλέψουν ένα τέτοιο έργο. «Ελπίζουμε ότι η δημοπράτηση για την ανάθεση των υπηρεσιών θα γίνει εντός του επόμενου μήνα», σημείωσε ο κ. Διακοδημητρίου. Ο Σύμβουλος θα καθοδηγήσει επιστημονικά και τεχνικά την υπηρεσία με στόχο την υλοποίηση του έργου σε δεύτερη φάση. «Σκοπός μας είναι να προχωρήσουμε με τις μελέτες που είναι όσο το δυνατόν πιο ώριμες και να βελτιώσουμε τις υπόλοιπες, ώστε να καταστούν υλοποιήσιμες».

Σύμπραξη με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για την ψηφιοποίηση των μνημείων

Στις σημαντικές δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία για την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ειδικότερα στο μεγαλεπήβολο εγχείρημα της τεχνικής ψηφιοποίησης των Ταφικών μνημείων της Ερμούπολης, αναφέρθηκε ο Κωνσταντίνος Μπάιλας, Διδάσκων σε συστήματα CAD/CAM του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, ο κ. Μπάιλας ενημέρωσε πως το εργαστήριο ολοκληρωμένου βιομηχανικού σχεδιασμού με την υλικοτεχνική υποδομή του και το γνωστικό του υπόβαθρο πάνω στην αντίστροφη μηχανική κατάφερε να ψηφιοποιήσει ένα πρώτο έργο των αδερφών Βιδάλη που είχε υποστεί μια εμφανή φθορά. Χρησιμοποιώντας τον διαθέσιμο εξοπλισμό του Τμήματος, σάρωσαν τα μνημεία, απομόνωσαν τα δεδομένα στο κατάλληλο λογισμικό, αφαίρεσαν τον θόρυβο (ανακλάσεις ήλιου κ.α.) και προσπάθησαν να διορθώσουν τη γεωμετρία. Σύμφωνα με τον κ. Μπάιλα, η ψηφιοποίηση του συνόλου των μνημείων είναι εφικτή, ωστόσο απαιτεί αρκετές εργατοώρες, περαιτέρω εξοπλισμό, ανθρώπινο δυναμικό και ειδικότητες που μπορούν να προσφέρουν την υπηρεσία τους. Τέλος, εξήγησε πως με τα ψηφιακά δεδομένα θα μπορούσε να δημιουργηθεί και ένας virtual χώρος, στον οποίο οι χρήστες θα περιηγούνταν και θα αντλούσαν κάθε πληροφορία.

Το γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου αποτελεί έναν ζωτικό και σημαντικό συνεργάτη για το νησί επιβεβαίωσε με τη σειρά του και ο κ. Παύλος Χατζηγρηγορίου, διδάσκων στο ΤΜΣΠΣ και πρόεδρος της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας HERMES. Ο ίδιος κατέστησε γνωστό, πως στο πλαίσιο του μαθήματος της Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, φοιτητές δημιούργησαν 3D μοντέλα από φωτογραφίες των ταφικών μνημείων τις οποίες επεξεργάστηκαν στον υπολογιστή. Επιπλέον, δύο φοιτήτριες έφτιαξαν πέρυσι ένα βίντεο με τα ταφικά μνημεία και κατασκεύασαν μια σχετική ιστοσελίδα, όπου οι χρήστες μπορούν να σκανάρουν και να διαβάσουν τις ιστορίες τους. Το συγκεκριμένο μάθημα θα συνεχιστεί και στο εαρινό εξάμηνο. Τέλος, ο κ. Χατζηγρηγορίου κατέστησε γνωστό πως ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και η HERMES υπέβαλαν πρόταση προς το Υπουργείο Πολιτισμού για τη χρηματοδότηση μίας σειράς δράσεων που αφορούν στα ταφικά μνημεία και περιλαμβάνουν ψηφιοποίηση, ένα σεμινάριο με τη συμμετοχή 30 νέων και τη δημιουργία ενός εικονικού μουσείου. Η εν λόγω πρόταση δεν εγκρίθηκε από το υπουργείο, ωστόσο θα αναζητηθεί η χρηματοδότηση από άλλα ιδρύματα που ασχολούνται με το κομμάτι του πολιτισμού, όπως το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Έργα τέχνης μέσα από έργα τέχνης

Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με την εικαστικό και καθηγήτρια Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Αιγαίου με ερευνητικό και διδακτικό έργο και αντικείμενο «Σχέδιο-Χρώμα» κ. Αγγελική Μπρισνόβαλη. Η ίδια κατέστησε γνωστό ότι τη φετινή χρονιά, φοιτητές θα ασχοληθούν με το ακαδημαϊκό σχέδιο, έχοντας ως βάση γλυπτά του 19ου αιώνα. Στο πλαίσιο του μαθήματός της, θα χρησιμοποιήσουν τα ταφικά μνημεία της Ερμούπολης σαν δείγματα νεοκλασικής γλυπτικής του 19ου αιώνα για να κάνουν την πρακτική τους ενώ επιθυμία της είναι η πραγματοποίηση εκθέσεων με τα έργα των παιδιών, που θα ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες της Σύρου σχετικά με τη διάσωση των ταφικών μνημείων.