Όχι στην “υφαρπαγή” των ιαματικών πηγών

Να παραμείνει ο έλεγχος και η αξιοποίηση των ιαματικών πηγών στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ζητούν οι Δήμοι της χώρας, στο πλαίσιο των τοποθετήσεών τους μέσω των συλλογικών οργάνων τους, με φόντο τις προβλέψεις του Υπουργείου Τουρισμού στο σχέδιο νόμου, που θέλει τη δημιουργία Ανώνυμης Εταιρείας για την εκμετάλλευσή τους πανελλαδικά.

Το θέμα έχει απασχολήσει σε συνεδρίασή της την ΚΕΔΕ, καθώς επίσης σε τοπικό επίπεδο, την ΠΕΔ Ν. Αιγαίου αλλά και το αρμόδιο Περιφερειακό Συμβούλιο, με την πλειοψηφία των μελών τους να επισημαίνουν την αξία που έχει για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η δυνατότητα αξιοποίησης των φυσικών πόρων προς δική τους ανάπτυξη.

Στην ίδια κατεύθυνση, εντονότατη και άμεση υπήρξε η αντίδραση του Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ) με πρόεδρο τον Δήμαρχο Κύθνου, Σταμάτη Γαρδέρη, ο οποίος κάλεσε όλους τους Δήμους, τις ΠΕΔ και τις Περιφέρειες να λάβουν απόφαση ενάντια στους σχεδιασμούς του Υπουργείου Τουρισμού και να μη δεχθούν τη συμμετοχή των Δήμων στην Ανώνυμη Εταιρεία, που όπως υποστηρίζει ως κίνηση θα αποτελέσει “άλλοθι” για την περαιτέρω υποβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Σημειώνεται πως, σύμφωνα με τις κινήσεις του Υπουργείου Τουρισμού, προτείνεται η δημιουργία της Α.Ε. “Ιαματικές Πηγές Ελλάδας - ΙΠΕ Α.Ε.”, που θα έχει ως “αποκλειστικό αντικείμενο τη διοίκηση, διαχείριση, εκμετάλλευση και αξιοποίηση των φυσικών ιαματικών πόρων, μαζί με τις εγκαταστάσεις τους και του περιβάλλοντος των ιαματικών πόρων χώρου σε ακτίνα χιλίων μέτρων, που σήμερα αποτελούν περιουσιακό στοιχείο όχι μόνο του δημοσίου αλλά και οικείων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης”.

ΣΔΙΠΕ: Όχι στην υφαρπαγή περιουσίας των Δήμων. Ναι στην αξιοποίηση

Άμεση ήταν η αντίδραση του ΣΔΙΠΕ απέναντι στις βλέψεις του Υπουργείου Τουρισμού, όπως γνωστοποίησε ο πρόεδρός του και Δήμαρχος Κύθνου, Σταμάτης Γαρδέρης.

“Ομόφωνα το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ), το οποίο συνεδρίασε την Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου, αποφάσισε να απορρίψει τα άρθρα 7 έως 14 του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Τουρισμού που αφορούν τη σύσταση της ανώνυμης εταιρείας “Ιαματικές Πηγές Ελλάδος (ΙΠΕ)”. Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει το ΔΣ του ΣΔΙΠΕ, “Η σύσταση της Ι.Π.Ε. Α.Ε. πλήττει άμεσα και πολυεπίπεδα τα συμφέροντα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ παράλληλα ακυρώνει τον αναπτυξιακό ρόλο της και διαψεύδει τις προσδοκίες των τοπικών κοινωνιών. Ο ΣΔΙΠΕ ως φορέας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που εκπροσωπεί σε πανελλαδικό επίπεδο τους Δήμους που έχουν στα διοικητικά τους όρια ιαματικές πηγές, θεωρεί την εξέλιξη αυτή ακραία αντιαυτοδιοικητική”. Επιπλέον, ο ΣΔΙΠΕ σημειώνει πως, “H αναχρονιστική κρατικομονοπωλιακή διαχείριση, που εισηγείται το Υπουργείο, πέρα από τα προφανή ζητήματα συνταγματικής διάστασης ως προς τον κατοχυρωμένο ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης που αναδεικνύει, προκρίνει ένα ακραία αντι-αναπτυξιακό και μη βιώσιμο μοντέλο διαχείρισης και εκμετάλλευσης των τοπικών φυσικών πόρων, το οποίο στρεβλώνει τον υγιή ανταγωνισμό και οδηγεί σε υφαρπαγή περιουσιακών στοιχείων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης”.

Μάλιστα ο Σύνδεσμος επισημαίνει ακόμη πως, “οι Δήμοι σήμερα έχουν προχωρήσει στην αναγνώριση των φυσικών τους πόρων ως ιαματικών, και έχουν λάβει ή βρίσκονται σε διαδικασία λήψης των Ειδικών Σημάτων Λειτουργίας (ΕΣΛ) των εγκαταστάσεών τους. Πολλοί βρίσκονται σε διαδικασία προκήρυξης διαγωνισμών για την ανεύρεση επενδυτή, αρκετοί συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα για την αναβάθμιση των υποδομών τους, ενώ άλλοι συμμετέχουν ήδη σε εταιρικά σχήματα εκμετάλλευσης των ιαματικών φυσικών πόρων τους. Σε όλες τις παραπάνω διαδικασίες η μέχρι σήμερα στάση της κεντρικής διοίκησης ήταν – με τους επιεικέστερους όρους – μη υποστηρικτική”.

Να αποσύρει τις διατάξεις το Υπ. Τουρισμού

Κατόπιν των ανωτέρω, ο ΣΔΙΠΕ κάλεσε Δήμους, ΠΕΔ και Περιφέρειες της χώρας, “να «υιοθετήσουν» την Απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΔΙΠΕ, με τη λήψη σχετικής απόφασης από τα οικεία συμβούλια”. Επιπρόσθετα, κάλεσε την ΚΕΔΕ, ως θεσμικό εκφραστή του συνόλου των Δήμων της χώρας, “να απορρίψει τον συγκεκριμένο σχεδιασμό του Υπουργείου Τουρισμού, καθώς η συμμετοχή της στην εταιρεία αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί από την ηγεσία του Υπουργείου Τουρισμού ως άλλοθι στην υποβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στην υφαρπαγή των περιουσιακών της στοιχείων”.

Τέλος, ο ΣΔΙΠΕ δηλώνει προς πάσα κατεύθυνση πως, “σε περίπτωση που το Υπουργείο Τουρισμού αποσύρει τις εν λόγω διατάξεις, είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε την τεχνογνωσία μας συνεργαζόμενοι από μηδενική βάση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να συνδιαμορφώσουμε το μέλλον των ιαματικών πηγών της χώρας”.

ΚΕΔΕ: Από μηδενική βάση η συζήτηση

Με ομόφωνη απόφασή της και η ΚΕΔΕ τάχθηκε κατά των “απαλλοτριώσεων” ιαματικών πηγών, ζητώντας μάλιστα από το αρμόδιο Υπουργείο να πάρει πίσω τις σχετικές προβλέψεις.

Συγκεκριμένα, η ΚΕΔΕ ζητάει “την άμεση απόσυρση του επίμαχου νομοσχεδίου του υπουργείου Τουρισμού, με τίτλο: «Ανάπτυξη ιαματικού τουρισμού και λοιπές διατάξεις», των άρθρων 7 έως 14, που αφορά τη σύσταση της ανώνυμης εταιρείας «Ιαματικές Πηγές Ελλάδος (ΙΠΕ) όπου τον πλήρη έλεγχο θα έχει ο εκάστοτε υπουργός Τουρισμού. Παράλληλα ζητάει συνεργασία, από μηδενική βάση, με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να διαμορφωθεί από κοινού το μέλλον των ιαματικών πηγών της χώρας”.

Πρέπει να τονισθεί πως στις 24 Φεβρουαρίου, τα μέλη της ΚΕΔΕ ενημερώθηκαν διεξοδικά για το θέμα που προέκυψε από τον δήμαρχο Κύθνου και πρόεδρο του Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ), Σταμάτη Γαρδέρη.

Επί τάπητος στο Περιφερειακό Συμβούλιο Ν. Αιγαίου

Με αίτημα – πρόταση της μείζονος αντιπολίτευσης του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου, το θέμα τέθηκε επί τάπητος, στη χθεσινή συνεδρίαση των μελών του.

Ειδικότερα, ο Μανώλης Γλυνός, επισημαίνοντας τη διαφαινόμενη υποβάθμιση του ρόλου της Αυτοδιοίκησης στο θέμα της αξιοποίησης των ιαματικών φυσικών πόρων, πρότεινε στα μέλη να στηρίξουν την απαίτηση περί απόσυρσης των συγκεκριμένων διατάξεων του Υπ. Τουρισμού από το περιεχόμενο του νέου σχεδίου νόμου.

Σύμφωνα με την τοποθέτηση του ίδιου, με τα άρθρα 7 έως 14 του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Τουρισμού δρομολογούνται οι διαδικασίες για τη σύσταση ανώνυμης εταιρείας που θα φέρει το όνομα “Ιαματικές Πηγές Ελλάδας. Αυτή με έδρα την Αθήνα, θα έχει ως αποκλειστικό σκοπό τη διοίκηση, διαχείριση, εκμετάλλευση και αξιοποίηση των φυσικών ιαματικών πόρων – μαζί με τις εγκαταστάσεις τους και του περιβάλλοντος των ιαματικών πόρων χώρου σε ακτίνα χιλίων μέτρων. Στην εταιρεία θα μεταβιβαστούν ή απλά θα παραχωρηθούν, χωρίς αντάλλαγμα, δικαιώματα χρήσης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης, όλα τα περιουσιακής φύσεως δικαιώματα, κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα, άυλα δικαιώματα και δικαιώματα λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης των φυσικών ιαματικών πόρων, των ακινήτων και των υποδομών και των εγκαταστάσεων εντός αυτών ή εντός του περιβάλλοντος χώρου αυτών σε ακτίνα χιλίων μέτρων, που ανήκουν σήμερα στο Δημόσιο ή/και στους οικείους Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με μόνη την έκδοση κοινής απόφασης των Υπουργών Τουρισμού και Οικονομικών.

Ως εκ τούτου, ο κ. Γλυνός σημείωσε πως, “Όπως προκύπτει από τη μελέτη του σχετικού κειμένου του σχεδίου νόμου το μόνο που θα εισπράττουν οι ΟΤΑ, είναι ένα ποσοστό “επί του τιμήματος ή επί των κάθε είδους αποδόσεων, τα οποία θα εισπράττει η προς σύσταση εταιρεία από την αξιοποίηση των παραπάνω περιουσιακών στοιχείων και το οποίο θα καθορίζεται από τους ως άνω συναρμόδιους υπουργούς”.

Με τον τρόπο αυτόν, τόνισε σε απόλυτο τόνο πως, “για άλλη μια φορά απογυμνώνεται, απαξιώνεται και υποβαθμίζεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αφού χάνει σημαντικούς αναπτυξιακούς πόρους. Καταλύεται η αυτοτέλεια των Δήμων και ανοίγει η κερκόπορτα για την απώλεια και άλλων σημαντικών περιουσιακών τους στοιχείων ενώ κανείς δεν μπορεί να είναι σύμφωνος με την απαλλοτρίωση των δικαιωμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που θα γίνει πράξη με την δήμευση των ιαματικών πηγών”.

Επιπλέον, ο ίδιος δεν παρέλειψε να σχολιάσει πως, δυστυχώς, “δεν υπολογίστηκαν οι αγώνες όλων των Δήμων, σε Δωδεκάνησα και Κυκλάδες για την αξιοποίηση των ιαματικών πηγών κόντρα στο τέρας της γραφειοκρατίας”. Κατά συνέπεια, “η απόσυρση του σχεδίου νόμου που κατέθεσε προς διαβούλευση το υπουργείο Τουρισμού, πρέπει να είναι η απαίτηση των Δήμων της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων καθώς και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου”. Σε διαφορετική περίπτωση, όπως εξήγησε ο κ. Γλυνός, “η ψήφιση του σχεδίου νόμου, θα δώσει την ευκαιρία στην Κεντρική Διοίκηση, να δημιουργήσει ένα νέο υπερταμείο τύπου ΤΑΙΠΕΔ στο οποίο δεν θα μετέχουν οι δήμοι, που θα διαχειρίζεται στους ιαματικούς πόρους θα καρπώνεται τα έσοδα και θα τους αποδίδει…ψίχουλα”.

Από την πλευρά του, ο Περιφερειάρχης, Γιώργος Χατζημάρκος τόνισε πως ουσιαστικά σήμερα το κράτος ζητά τη διαχείριση των ιαματικών πηγών, καθώς ήδη έχει την ιδιοκτησία τους, ενώ εξήγησε πως οι τοπικές κοινωνίες ζητούν “ευκαιρίες” για ανάπτυξη. Ως εκ τούτου, ανέδειξε το γεγονός πως οι ιαματικές πηγές και οι φυσικοί πόροι, μπορούν με κατάλληλο σχέδιο και σε συνεργασία με το κράτος, να αποτελέσουν μία ακόμη οργανωμένη κατηγορία τουρισμού και για τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου.

Στη χθεσινή συνεδρίαση, τη θέση των Δήμων παρουσίασε και ο πρόεδρος της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, Αντώνης Καμπουράκης, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα να έχουν τη διαχείριση των ιαματικών πηγών οι Δήμοι.

Απαντήσεις Υπουργείου Τουρισμού

Σε διευκρινίσεις σχετικά με την αγωνία και τις αντιδράσεις των Δήμων, προχώρησε το Υπουργείο Τουρισμού όσον αφορά την πρόθεσή του για το οργανωμένο “πέρασμα” των ιαματικών πηγών σε Ανώνυμη Εταιρεία.

Ειδικότερα, σχετικά με την κριτική για τη μη ύπαρξη διαβούλευσης, το Υπουργείο διευκρίνισε τα εξής: “Η πρόταση για τη δημιουργία της εταιρείας Ιαματικές Πηγές Ελλάδας καταρτίζεται αυτή την περίοδο. Υπάρχει ένα προσχέδιο, μια αρχική πρόταση που έχει αποσταλεί σε ΚΕΔΕ, δήμους και περιφέρειες που τους αφορά το ζήτημα, ακριβώς για να υπάρχει μια βάση συζήτησης. Φυσικά όταν γίνει σχέδιο νόμου θα μπει σε ανοικτή διαβούλευση όπως ορίζει ο κανονισμός”.

Επιπλέον, η πολιτική ηγεσία, σχετικά με την παρατήρηση πως μηδενίζεται και απαξιώνεται ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης, απαντά τα εξής: “Κάθε άλλο. Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης θα είναι ενισχυμένος. Η σύστασή της εταιρείας πραγματοποιείται με την συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας θα συμμετέχει ένας εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ και ενας εκπρόσωπος του Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ) ενώ η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) θα κατέχει και ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου”.

Ακολούθως για το θέμα της “κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων των Δήμων” το Υπουργείο Τουρισμού, σημειώνει τα εξής: “Με βάση το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, η κυριότητα των ιαματικών φυσικών πόρων ανήκει στο ελληνικό δημόσιο και επισημαίνεται ρητά ότι η δυνατότητα διαχείρισής τους από την εταιρεία δε συνιστά σε καμία περίπτωση κατάσχεση ή μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων, καθώς η εταιρεία με βάση την προτεινόμενη ρύθμιση του σχεδίου νόμου, δεν προβαίνει σε οποιαδήποτε πράξη περί μεταβίβασης ή αλλαγής του υφιστάμενου καθεστώτος της κυριότητας ιαματικών πόρων”.

Επίσης, σχετικά με το ποιος θα είναι – ξεκάθαρα – ο ρόλος της Α.Ε., το Υπουργείο τονίζει τα κατωτέρω: “Οι προτεινόμενες διατάξεις στοχεύουν στην αναβάθμιση του τουρισμού ευεξίας με πολλαπλά οφέλη για την τουριστική οικονομία και την τοπική κοινωνία. Ο οργανισμός λειτουργεί ως μηχανισμός ειδικού σκοπού ωρίμανσης των δημόσιων φυσικών πόρων και ως επιταχυντής της ανάπτυξης των υποδομών των υδροθεραπευτηρίων και των καταλυματικών υποδομών. Δε θίγει το καθεστώς υφιστάμενων νομίμως λειτουργούντων επιχειρήσεων, αντιθέτως χρηματοδοτεί μέσω του ταμείου ανάκαμψης την ανάπτυξη νέων εγχειρημάτων στον κλάδο του τουρισμού ευεξίας. Αντικείμενο της συγκεκριμένης εταιρείας είναι η βέλτιστη αξιοποίηση των ιαματικών πόρων στην Ελλάδα”.

Σχετικά δε, με το όφελος των τοπικών κοινωνιών, το Υπουργείο σημειώνει τα ακόλουθα: “Όλα τα παραπάνω γίνονται σε άμεση συνεργασία με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και με σκοπό την επίτευξη του μέγιστου και άμεσου οφέλους σε τοπικό επίπεδο. Στις  προτεινόμενες διατάξεις ορίζεται ρητά ότι για την υλοποίηση του σκοπού της εταιρείας και την επιλογή των προς αξιοποίηση ιαματικών πηγών, λαμβάνεται υπόψη η γνώμη του οικείου ΟΤΑ, ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από την αξιοποίηση αυτών θα αποδίδεται στους οικείους ΟΤΑ και ότι στρατηγικά προτεραιοποιείται η ωρίμανση των μη αναγνωρισμένων πόρων. Παράλληλα επιτυγχάνεται η ανάπτυξη ενός νέου οικοσυστήματος γύρω από τον πόρο με πολλαπλά και πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ευρύτερη τουριστική ανάπτυξη της περιοχής”.

Τέλος, για την αναγκαιότητα δημιουργίας αυτού του Φορέα, σημειώνει τα παρακάτω: “Στρατηγικός στόχος των προτεινόμενων διατάξεων είναι η ανάπτυξη του τουρισμού ευεξίας (wellness tourism) που είναι ένας ταχύτατα αναπτυσσόμενος κλάδος με πολλαπλά οφέλη για την τουριστική οικονομία. Πρόκειται για σημαντική μεταρρύθμιση με αναπτυξιακό πρόσημο σε μια μορφή τουρισμού που στην πραγματικότητα στη χώρα μας είναι ανύπαρκτος και που δίνει δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης και σε περιοχές μη " τουριστικές". Αυτό θα συμβάλλει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου στην χώρα ενώ οι ιαματικοί πόροι στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσουν ουσιαστικό αναπτυξιακό εργαλείο μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων. Για να επιτευχθεί αυτή η στόχευση, πρέπει να συγκεντρωθούν οι ιαματικές πηγές κάτω από την διαχείριση ενός φορέα, διότι έτσι δίνονται αυξημένες δυνατότητες παραχώρησης, που δεν υφίστανται όταν παραχωρούνται μεμονωμένες. Ο ιδρυόμενος φορέας (δηλ. οι ΙΠΕ) θα είναι υπεύθυνος για την αναγνώριση, αξιοποίηση, διαχείριση και παραχώρηση Ιαματικών πηγών, θα εξειδικεύεται στη δημιουργία επενδυτικών φακέλων για την μέγιστη εκμετάλλευση και αξιοποίησή τους, θα μεριμνά για τις εκμισθώσεις, μελέτες, ανοικοδομήσεις κτλ., ώστε να ωριμάζει τα επενδυτικά σχέδια προς αξιοποίηση και τέλος θα συνεργάζεται με άλλους φορείς για την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών και τεχνογνωσίας”.