Ανάδειξη της Σίφνου ως μοντέλο οικοτουρισμού

Οι διαδικασίες για μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, αλλά και σημαντική δράση, από την ΑΜΚΕ “Όχι Παίζουμε” και το Δήμο Σίφνου, ξεκινούν, μετά τη σχετική παρουσίαση της δράσης και την έγκριση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, προκειμένου να υπάρξει συνεργασία για υποβολή της πρότασης σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα.

Στο πλαίσιο της συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής, παρουσιάστηκε η πρόταση που προετοίμασε η ομάδα της ΑΜΚΕ “Όχι Παίζουμε”, προς το Δήμο Σίφνου, προκειμένου να υπάρξει συνεργασία για την υποβολή σχετικής πρότασης, προς την ανοικτή πρόσκληση του χρηματοδοτικού προγράμματος του Πράσινου Ταμείου “Φυσικό Περιβάλλον και Καινοτόμες Δράσεις”.

Η δράση της “Όχι Παίζουμε” ξεκίνησε το 2004 με την εταιρεία να εξειδικεύεται στην παραγωγή μη κερδοσκοπικών πολιτιστικών δράσεων, στην ενεργοποίηση πολιτών γύρω από την τοπική ανάπτυξη και σε υπηρεσίες αναβάθμισης συνθηκών διαβίωσης και κοινωνικής καινοτομίας.

Ορθολογική διαχείριση του νερού μέσα από παραδοσιακά “εργαλεία”

Στην αναλυτική πρόταση που κατέθεσε η ΑΜΚΕ, σημειώνεται, ότι η πρόταση φέρει τον τίτλο «Στέρνας Γνώση» και συνδέεται με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών σε θέματα που σχετίζονται με το πολύτιμο αγαθό του νερού αλλά και με σημαντικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της Σίφνου, όπως είναι οι ξερολιθιές (αναβαθμίδες).

Όπως σημειώνεται, «η Σίφνος, εκτός από τις προκλήσεις, διαθέτει μια διαχρονική αν και φθίνουσα κουλτούρα συγκέντρωσης του βρόχινου νερού, αξιοποιώντας τα βασικά χαρακτηριστικά της σιφναίικης αρχιτεκτονικής που είναι αφενός τα άσπρα σπίτια με τις επίπεδες οροφές που συλλέγουν το βρόχινο νερό σε στέρνες και αφετέρου οι «ξερολιθιές» ή αναβαθμίδες που συγκρατούν το νερό και το έδαφος. Η διαχείριση και αξιοποίηση της στέρνας και της ξερολιθιάς, ως παραδοσιακές πηγές πλούτου, είναι σε μεγάλο βαθμό υπόθεση των πολιτών στις οποίες οι περισσότερες ανήκουν. Επίσης στους πολίτες ανήκει και η διαχείριση των ιδιωτικών γεωτρήσεων αλλά και πηγών».

Αντικείμενο της δράσης, όπως εξηγήθηκε, «είναι η ενεργός συμμετοχή των κατοίκων και επισκεπτών της Σίφνου στην ορθολογική διαχείριση των υποδομών αυτών, με απώτερο σκοπό την αειφορία. Η ενεργειακή μείωση που προκύπτει από τη μείωση της χρήσης του δημοτικού δικτύου, η καλύτερη διαχείριση πηγών και γεωτρήσεων στην καθημερινότητα του πολίτη και η ενεργός παρακολούθηση και φροντίδα των ξερολιθιών, που είναι κρίσιμες για τη συγκράτηση του νερού, οδηγούν προς μια αειφόρο διαχείριση του πόρου».

Τονίστηκε δε, ότι «εστιάζουμε κατ’ αρχήν στην εμπλοκή των πολιτών στη βιωματική καταγραφή και παρακολούθηση του σημερινού ρόλου της στέρνας, ξερολιθιάς, πηγής και γεώτρησης στο υδάτινο ισοζύγιο, εμπλουτίζοντας τη γνώση για τους διαθέσιμους υδάτινους πόρους του νησιού που σήμερα είναι ελλιπής. Αξιοποιώντας σύγχρονες συμμετοχικές πρακτικές, τεχνολογία, πολιτιστικές προσεγγίσεις και αρχές ταυτότητας προορισμού, συν-σχεδιάζουμε με τους πολίτες μια ολοκληρωμένη στρατηγική ενίσχυσης της ορθολογικής διαχείρισης του υδατικού ισοζυγίου στο επίπεδο του πολίτη. Στον πυρήνα αυτής της στρατηγικής, βρίσκεται η ανάδειξη της Σίφνου ως μοντέλο οικο-τουρισμού, μια ταυτότητα που ήδη την χαρακτηρίζει και έχει σταδιακά κερδίσει στο διεθνή τύπο».

Στο πλαίσιο αυτό, θα υπάρξει στόχευση δημιουργίας μίας ταυτότητας, «που θα εμπεριέχει έννοιες, όπως η επάρκεια-αυτάρκεια σε νερό, η ανθεκτικότητα, η εξοικονόμηση και επαναχρησιμοποίηση φυσικών πόρων (κυκλική οικονομία), η αξιοποίηση παραδοσιακών τεχνικών και συστημάτων σε συνδυασμό με καινοτόμες μεθόδους, προτρέποντας προς πιο βιώσιμο τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης και προς την καθιέρωση του οικο-τουρισμού».

Τέλος, σύμφωνα με τη σχετική πρόταση, «θα διαμορφωθεί με συμμετοχικό τρόπο ένας Οδικός Χάρτης (roadmap) με την ωρίμανση προτάσεων για συναφή προγράμματα δράσεων (πολιτικών, πολιτιστικών, εκπαιδευτικών, τουριστικών) που θα εντάσσουν την ορθολογική διαχείριση στα ζητούμενα του πολίτη – επαγγελματία του νησιού, καθώς και ενδεχόμενα προγράμματα χρηματοδότησης για κάποιες από τις παραπάνω δράσεις».

Το όλο σύστημα, αναμένεται να υποστηρίξει επάξια ένα ισχυρό δίκτυο πολιτών, επαγγελματιών, επαγγελματικών και άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, επιμελητηρίων, οργανώσεων, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, μελετητών, ερευνητών, κλπ., που θα εμπλακούν σε διάφορα στάδια.

Σύγχρονη τεχνολογία και κοινωνική καινοτομία

Στη δράση, εφόσον αυτή εγκριθεί προς χρηματοδότηση, θα χρησιμοποιηθούν νέα μέσα σύγχρονης τεχνολογίας που θα χρησιμεύσουν στο Δήμο για την αξιολόγηση των μελλοντικών επιλογών του:

1. Θα αναπτυχθεί ιστοσελίδα (ειδική για χρήση από κινητές συσκευές) καταγραφής και παρουσίασης δεδομένων. Θα λειτουργεί και ως εργαλείο προώθησης της οικο-κοινότητας που το πρόγραμμα θα δημιουργήσει

2. Σε έναν δημοτικό χώρο θα εγκατασταθούν πιλοτικά αισθητήρες καταγραφής καταναλώσεων από διαφορετικές πηγές υδροδότησης.

3. Σε γεωτρήσεις και πηγές των συμμετεχόντων του προγράμματος θα γίνουν χημικές αναλύσεις με τη χρήση πολύμετρου.

4. Θα υλοποιηθεί άτυπη ψηφιακή χαρτογράφηση των στερνών/γεωτρήσεων/πηγών και κρίσιμων για το υδάτινο ισοζύγιο ξερολιθιών που θα δηλώνουν οι πολίτες, συμπληρώνοντας την σημερινή εικόνα.

Η δε κοινωνική καινοτομία βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο υπάρχει πρόβλεψη για την εμπλοκή των πολιτών, αναδεικνύοντας την ικανότητά τους να διαχειρίζονται αυτό, που η παράδοση τους έμαθε και που σήμερα μπορεί να κάνουν καλύτερα με νέες καινοτόμες προσεγγίσεις, ως μέρος μιας σύγχρονης αειφόρου ταυτότητας (brand name) κατευθύνοντας παράλληλα προς τον οικολογικό τουρισμό. Μόνιμοι και μη κάτοικοι γίνονται συν-σχεδιαστές της διαχείρισης των υδάτων και χάρη σε αυτή τη μεθοδική εμπλοκή συνδέονται με τις αρχές, εντός και εκτός Σίφνου, κτίζοντας ένα δια-κυβερνητικό δίκτυο συνομιλίας πάνω στο οποίο θα μπορέσει να βασίσει ο Δήμος το σχεδιασμό του με ασφάλεια, υποστήριξη, γνώση και όραμα.

Αντικείμενο συνεργασίας με τον Δήμο

Στο πλαίσιο της συνεργασίας, ζητείται από τον Δήμο:

1. Φιλοξενία του 1ου Φεστιβάλ Νερού που θα διοργανωθεί (χώρο εκδήλωσης, διαθέσιμο εξοπλισμό, διαθέσιμο προσωπικό υποστήριξης, κανάλια επικοινωνίας)

2. Υποστήριξη στη διάχυση των δράσεων του προγράμματος στην τοπική κοινωνία

3. Επιλογή και διάθεση ενός δημοτικού χώρου για την πιλοτική τοποθέτηση αισθητήρων μέτρησης στάθμης/κατανάλωσης. Τεχνική υποστήριξη από το διαθέσιμο προσωπικό του Δήμου για την εγκατάσταση.

4. Διάθεση προσωπικού του Δήμου, που θα εκπαιδευτεί κατάλληλα, για επισκέψεις προς ανάλυση των γεωτρήσεων εκτός της θερινής περιόδου.

Φεστιβάλ Νερού

Όπως επισημαίνει η ομάδα της ΑΜΚΕ, «στο 1ο Φεστιβάλ Νερού που θα οργανώσουμε στο νησί, και συγκεκριμένα σε ένα μικρό συνέδριο που θα αποτελέσει μία από τις ενότητές του, θα φέρουμε στη Σίφνο επιστημονικούς, τεχνολογικούς και αναπτυξιακούς φορείς που σχετίζονται με σύγχρονες αποτελεσματικές πρακτικές αξιοποίησης της παραδοσιακής σοφίας ως προς το νερό καθώς και με σχετικά προγράμματα ενίσχυσης αυτών των λύσεων. Η δεύτερη ενότητα του Φεστιβάλ θα περιλαμβάνει φιλική προς το περιβάλλον έκθεση του συλλεγμένου υλικού και παρουσίαση της συνολικής εικόνας των υδάτινων πόρων του νησιού. Μια εικόνα που θα έχουμε εμπλουτίσει με τη συνεισφορά των πολιτών».

Εξηγούν μάλιστα, ότι «πέρα από τον ρόλο της στη γνώση, η ενότητα αυτή είναι η αφετηρία μιας συμμετοχικής δόμησης στρατηγικής για το πώς η ορθολογική χρήση της στέρνας, της ξερολιθιάς, της πηγής και της γεώτρησης να γίνει μέρος της ταυτότητας του Σιφνιού και του τόπου του. Συν-οργανώνοντας την ενότητα αυτή με πολίτες και προσκαλώντας την καλλιτεχνική και δημιουργική κοινότητα της Σίφνου να συμμετέχει με έργα και δράσεις εμπνευσμένες από τον υλικό αυτό, ξεκινάμε τη συμμετοχική διαμόρφωση μιας στρατηγικής. Μέσα από επόμενες συναντήσεις θα οδηγήσουν σε χρήσιμες κατευθύνσεις για πολιτικές, πολιτιστικές, εκπαιδευτικές και (οικο-)τουριστικές πρωτοβουλίες καθώς και συγκεκριμένες προτάσεις για προγράμματα υποστήριξής τους και τρόπους βιώσιμης εφαρμογής τους. Οι προτάσεις αυτές θα σχεδιαστούν γύρω από τις καλές πρακτικές ορθολογικής χρήσης των υποδομών αυτών που θα έχουν παρουσιαστεί στην πρώτη ενότητα του Φεστιβάλ».