Αδελφοποίηση των Δημοτικών Θεάτρων Πειραιά - Ερμούπολης

Στη σύναψη συνεργασίας με κύριο σκοπό την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς των Δήμων Πειραιά και Σύρου –Ερμούπολης, μέσα από τον σχεδιασμό και την υλοποίηση κοινών δράσεων, προχωρούν το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και το Θέατρο Απόλλων.

Η «αδερφοποίηση» των δύο Ιστορικών Δημοτικών Θεάτρων αποτέλεσε πρωτοβουλία της Αντιδημάρχου Πολιτισμού του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, Αλίκης Λεονταρίτη η οποία έτυχε θερμής αποδοχής από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, Λευτέρη Γιοβανίδη.

Το Μνημόνιο Συνεργασίας που θα υπογραφεί μεταξύ των δύο φορέων εκφράζει τη βούλησή τους για ανάπτυξη πολιτιστικής συνεργασίας με σκοπό το αμοιβαίο όφελος των δύο τόπων αναφοράς και θα έχει ισχύ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Αυτό περιλαμβάνει: την ανάπτυξη συνεργειών ψυχαγωγικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα, καθώς και την προώθηση και προβολή εκδηλώσεων και παραστάσεων μέσω των ιστοσελίδων των  δύο Θεάτρων με σκοπό την παρακολούθηση τους, συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη του πολιτιστικού και τουριστικού προϊόντος  του Πειραιά και της Σύρου. Επιπλέον, θα αναπτυχθούν συνέργειες των δύο μελών  και με τρίτους φορείς  οι οποίοι δύνανται να αποδειχθούν επωφελείς για την προβολή οπτικοακουστικού και διαδικτυακού ή έντυπου υλικού στην ημεδαπή ή αλλοδαπή. Στο πλαίσιο αυτό, τα δύο ιστορικά θέατρα θα ανταλλάξουν τεχνογνωσία και δράσεις αμοιβαίας δικτύωσης.

Πρώτο καρπό συνεργασίας των δύο θεάτρων θα αποτελέσει η παράσταση «Λουκής Λάρας», με τον Μανώλη Μαυροματάκη σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη, τον προσεχή Αύγουστο στην Έπαυλη Τσιροπινά.

Κορυφαίο σωζόμενο ελληνικό θέατρο του 19ου αιώνα

 Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά αποτελεί σημείο αναφοράς της πολιτιστικής ζωής της πόλης από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα και το όνομά του ταυτίζεται με την ιστορία της. Έχει ιστορία μεγαλύτερη των 130 χρόνων καθώς άνοιξε τις πόρτες του το 1895 και έχει χαρακτηριστεί ως προστατευόμενο μνημείο από το 1980. Ξεχωρίζει ιδιαίτερα για την αρχιτεκτονική του, που ανέλαβε ο Ι. Λαζαρίμος λόγω των αναφορών του στην κλασικιστική παράδοση επηρεασμένο από τη γερμανική σχολή του Ερνέστου Τσίλερ. Η σκηνή του θεωρείται από τα ελάχιστα δείγματα της εποχής του μπαρόκ στην Ευρώπη και αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι διασώζονται οι μηχανισμοί του θεάτρου της εποχής εκείνης.

Το Θέατρο θεμελιώθηκε στις 24 Ιουνίου του 1884. Οι πρώτες ανασκαφές, τον Απρίλιο του 1884, έφεραν στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα διχάζοντας την επιστημονική κοινότητα. Υπήρχαν οι απόψεις πως επρόκειτο είτε για τμήματα του αρχαίου ναού του Διονύσου, είτε πως ήταν μία από τις πέντε στοές που υπήρχαν κατά την αρχαιότητα στον Πειραιά. Το όλο οικοδόμημα ολοκληρώθηκε έπειτα από δώδεκα χρόνια, το 1895, επί δημαρχία Θεόδωρου Ρετσίνα. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το θέατρο κατέλαβαν Γάλλοι στρατιώτες που συμμετείχαν στον αποκλεισμό της πόλης. Μικρασιάτες πρόσφυγες φιλοξενήθηκαν στο χώρο του για δύο χρόνια και μεγάλο μέρος του καταστράφηκε από το βομβαρδισμό του Πειραιά τον Ιανουάριο του ’44 από τους συμμάχους. Οι σεισμοί του 1981 και του 1999 επιβάρυναν περισσότερο την κατάστασή του. Η αποκατάσταση του θεάτρου ξεκίνησε το Μάιο του 2008 και σήμερα αποτελεί ένα σύγχρονο θέατρο-κόσμημα που φιλοξενεί θεατρικά και μουσικά δρώμενα υψηλών προδιαγραφών δίνοντας νέα πνοή στην πολιτιστική ζωή της πόλης

Θέατρο Απόλλων – 157 χρόνια πολιτισμού

Το Δημοτικό Θέατρο Απόλλων αποτελεί έμβλημα της Ερμούπολης και συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία της. Η πόλη δημιούργημα της επανάστασης, αποτέλεσε ένα κοινωνικό ,οικονομικό και αρχιτεκτονικό θαύμα στις αρχές του 19ου αιώνα, με εκπληκτική για την εποχή πνευματική κίνηση και ακτινοβολία.

Το 1830 δημιουργείται η πρώτη θεατρική σκηνή της νεότερης Ελλάδας. Μετά το 1840 που αρχίζει η περίοδος του Ιταλικού μελοδράματος γίνεται σημαντική η ανάγκη για ένα μόνιμο και οργανωμένο θέατρο. Στις 20 Απριλίου του 1864 (δύο χρόνια μετά τη θεμελίωσή του, σε σχέδια του δημοτικού αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό) γίνονται με επισημότητα τα εγκαίνια του Θεάτρου "Απόλλων" με το έργο "Ριγκολέτο" του Βέρντι.

Το Θέατρο ακολουθεί τη μοναδική πορεία και ευημερία της Ερμούπολης γνωρίζοντας χρόνια χρυσής ακμής, ακόμα και όταν είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή η οικονομική παρακμή της πόλης, από τις αρχές του 20ου αιώνα ως τον Μεσοπόλεμο.

Ο "Απόλλωνας" υπήρξε πολιτιστικό πρότυπο για τη Συριανή κοινωνία δημιουργώντας ένα έμπειρο κοινό με οξύ θεατρικό κριτήριο, γούστο και άποψη.

Στη διάρκεια της Κατοχής το Θέατρο χρησιμοποιήθηκε από τους κατακτητές για την προβολή Ιταλικών και Γερμανικών ταινιών. Μετά την απελευθέρωση συνέχισε να λειτουργεί ως κινηματογράφος φιλοξενώντας σποραδικά και θεατρικές παραστάσεις.

Το θεατρικό έργο "ΣΚΙΑ" του Ντάριο Νικοντέμι με την Μαρίκα Κοτοπούλη το 1953, αποτελεί την τελευταία θεατρική αναλαμπή του Θεάτρου και την τελευταία, επίσης, παράσταση της ζωής της σπουδαίας ηθοποιού. Στη συνέχεια το Θέατρο χαρακτηρίστηκε ακατάλληλο για τη στερεότητά του και το 1959 αποφασίστηκε από το Δήμο η ανακαίνισή του, η οποία ξεκίνησε το 1970 προκαλώντας μεγάλη αλλοίωση στο εσωτερικό του.

Η αποκατάσταση στην αρχική του μορφή γίνεται πάγιο αίτημα της Συριανής κοινωνίας και των πολιτιστικών συλλόγων. Είναι μια σπίθα που συνεχώς φουντώνει. Μια ομάδα ανθρώπων με ιδέες, όνειρα και ελπίδες αγωνίζονται με κάθε τρόπο για την αποκατάσταση του Ιστορικού "Απόλλωνα". Ενα πανό στην πρόσοψή του "ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΑΤΕ", μαρτυρούσε την αγωνία για το ξεχωριστό Συριανό Θέατρο και το μήνυμα φτερούγιζε απ´ άκρη σ´ άκρη σ´ όλη τη χώρα μέσω του Τύπου διευρύνοντας παράλληλα και τον κύκλο των φίλων του Θεάτρου.

Με τεράστιες δυσκολίες από το 1978 μέχρι και το 2000 η συμβολή των ερασιτεχνικών θιάσων της Σύρου ήταν διαρκώς σημαντικά αυξανόμενη. Με τις παραστάσεις τους έδιναν ζωντάνια στο Θέατρο "γιαπί ". Η επιμονή και η υπομονή της εκάστοτε δημοτικής αρχής και της Συριανής κοινωνίας απέδωσαν.

Η αποκατάσταση του Θεάτρου ξεκίνησε τη δεκαετία του '90 και ολοκληρώθηκε το 2000, βασισμένη σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πέτρου Δ. Πικιώνη και με χρηματοδότηση από πόρους της Ε.Ε και του Υπουργείου Πολιτισμού. Το 1998 ο ζωγράφος Δημήτρης Φόρτσας το κόσμησε με νέες εξαιρετικές όροφογραφίες. Ετσι, 45 χρόνια μετά, στο ήμισυ του πρώτου θέρους της νέας χιλιετίας, το ανακαινισμένο Ιστορικό Θέατρο "ΑΠΟΛΛΩΝ" εγκαινιάστηκε τη ΔΕΥΤΕΡΑ 17 Ιουλίου 2000 και ώρα 20:00 με εναρκτήριο έργο τον «ΒΑΦΤΙΣΤΙΚΟ»του Θεόφραστου Σακελλαρίδη .

Από την επαναλειτουργία του μέχρι και σήμερα το θέατρο εκσυγχρονίζεται , ακτινοβολεί διεθνώς και αδιάλειπτα τιμά ισοδύναμα ,πληθωρικά και ισάξια ποιοτικά, πολιτιστικές εκδηλώσεις καθ´όλη τη διάρκεια του έτους  με παράδοση κύρος και αντοχή.

Δύο «αδελφές» πόλεις – λιμάνια με πολλές ομοιότητες

Η αδελφοποίηση μεταξύ των δύο θεάτρων αναφέρθηκε στη χθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής Πολιτισμού. Όπως υπογραμμίστηκε από την κ. Λεονταρίτη, η Ερμούπολη και ο Πειραιάς αποτελούν δύο "αδελφές" πόλεις - λιμάνια, με πολλά κοινά και ομοιότητες, τόσο ως προς τον τρόπο που δημιουργήθηκαν και αναπτύχθηκαν, όσο και ως προς τη διαμόρφωση ενός αστικού πολιτισμού, μεταξύ των πρώτων που αναπτύχθηκαν στη χώρα μας.

Σύμβολα αυτού του συγκεκριμένου πολιτισμού είναι τα λυρικά θέατρα των δύο πόλεων. Και τα δύο δημιουργούνται για να υπηρετήσουν τις ίδιες πολιτιστικές αξίες και να καλύψουν τις ίδιες ποιοτικές ψυχαγωγικές ανάγκες. Το ένα έπεται του άλλου και ακολουθεί την ίδια πορεία, ως επίκεντρο κάθε σημαντικής καλλιτεχνικής δραστηριότητας.

Ο Θίασος Ταβουλάρη, παλιός γνώριμος του "Θεάτρου Απόλλων" (1868) θα είναι μαζί με τον Θίασο Δ. Αλεξιάδη οι πρώτοι που θα παίξουν στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά μετά την ολοκλήρωσή του επί δημαρχίας Θεόδωρου Ρετσίνα (1895).

Ο Πειραιάς είναι το δεύτερο, μετά την Ερμούπολη, σημαντικό λιμάνι της χώρας και αναπτύσσεται με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή με την εισροή προσφυγικών ρευμάτων. Ακολουθεί την ίδια εξελικτική πορεία εκτελώντας επιτυχημένα τον ίδιο ρόλο, συγκοινωνιακό, εμπορικό και οικονομικό. Από ένα συγκεκριμένο σημείο και μετά, οι δύο πόλεις - λιμάνια διαγράφουν παράλληλες πορείες, ώσπου μια σειρά από αυτά προκαλούν την κάμψη και παρακμή της Ερμούπολης.

Τις δύο πόλεις μας συνδέουν γεγονότα και ιστορικές φυσιογνωμίες και σήμερα μπορούμε να εμπιστευτούμε αυτούς τους περιφανείς "κοινούς γνωστούς μας" για να χαράξουμε μια κοινή πορεία.

Ποιοί είναι αυτοί οι "κοινοί γνωστοί";

Το 1836, ο Νεόφυτος Βάμβας (1770 - 1855), ο πρώτος Γυμνασιάρχης (1833 - 1836) του πρώτου Γυμνασίου της Ερμούπολης κατά τα πρότυπα του Γυμνασίου της Χίου που είχε διευθύνει ο ίδιος στα 1815 - 1821, ιδρύει στον Πειραιά ιδιωτική σχολή για κορίτσια.

Το 1871 ιδρύεται στον Πειραιά το μηχανουργείο "Ήφαιστος" του Τζόν Μακ Δούαλ (John Mc Dowall), Σκωτσέζου επιχειρηματία, ο οποίος μαζί με τον γαμπρό του William Barbour νοικιάζουν τον Ιούνιο του 1892 το ναυπηγείο της "Ελληνικής Ατμοπλοικής Εταιρείας", που δεν είναι άλλο από το Νεώριο της Σύρου. Στη Σύρο κατασκευάζουν το 1893 το μεγαλύτερο σιδερένιο ατμόπλοιο εκείνης της εποχής, το "Αθηνά", το οποίο στη συνέχεια ρυμουλκήθηκε στον Πειραιά, όπου τοποθετήθηκε ο μηχανολογικός εξοπλισμός του στο μηχανουργείο "Ηφαιστος¨.

Το 1875 ο Ερνέστος Τσίλλερ (1837 - 1923), ο Γερμανός αρχιτέκτονας του οποίου έργο είναι το μεγαλειώδες Δημαρχείο της Ερμούπολης, δημιούργησε μια ολόκληρη συνοικία στον Πειραιά χτίζοντας μια σειρά από εξοχικές κατοικίες με σκοπό να φτιάξει ένα θέρετρο, δημοφιλή τόπο παραθερισμού: από τότε, Τσίλλερ και Καστέλλα είναι έννοιες ταυτόσημες.

Οι ομοιότητες των δύο πόλεων δείχνουν τον δρόμο και δεν είναι διόλου τυχαίο ότι οι Συριανοί που για διαφόρους λόγους εγκαταστάθηκαν στο λεκανοπέδιο της Αττικής επέλεξαν συστηματικά να μείνουν στον Πειραιά. Οι προφανείς ομοιότητες, η αμεσότητα του υγρού στοιχείου, η ευχέρεια μετάβασης στη Σύρο και μεταφοράς αγαθών από και προς τα εκεί, συνέβαλαν στο φαινόμενο της εγκατάστασής τους.