Ενδιαφέρον για τη συντήρηση των ταφικών μνημείων

Προς οριστικοποίηση του αναδόχου που θα αναλάβει τις συμβουλευτικές υπηρεσίες για να οδηγηθεί ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης στον διαγωνισμό για τη συντήρηση τεσσάρων ταφικών μνημείων στο Κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου βαδίζει η Δημοτική Αρχή, όπως γνωστοποιήθηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής.

Αναφορικά με την πολύ σοβαρή υπόθεση της διάσωσης των μαυσωλείων Πρασσακάκη, Γεωργιάδου, Γιαννίκογλου και Πρώιου, γνωστοποιήθηκε πως εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από δύο πλευρές – εταιρείες, γεγονός που “γεννά” αισιοδοξία στον Δήμο για την προώθηση του σημαντικού έργου.

Υπενθυμίζεται πως ο τεχνικός σύμβουλος που θα προκύψει οριστικά εντός των επόμενων ημερών, θα αναλάβει το κομμάτι του ελέγχου των μελετών που έχει στη διάθεσή του ο Δήμος, της επικαιροποίησής τους αν απαιτηθεί, καθώς επίσης και την επίβλεψη των εργασιών που θα αναπτυχθούν επί των τεσσάρων ταφικών μνημείων καθώς απαιτείται ιδιαίτερη γνώση γι αυτές.

Πρέπει να υπενθυμιστεί πως το σημερινό ενδιαφέρον δύο εταιρειών για το έργο του τεχνικού συμβούλου, ήρθε σε συνέχεια άκαρπης προσπάθειας που είχε υπάρξει προ μηνών.

Σημειώνεται ακόμη πως για τις εργασίες αποκατάστασης ο Δήμος έχει το ποσό των 450 χιλ. ευρώ, ενώ έλαβε επιπλέον 75 χιλ. ευρώ για να καλύψει την ανάγκη πρόσληψης συμβούλου, μετά από απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης κι Επενδύσεων στις 5 Νοεμβρίου του 2019.

Πλέον, απομένει να ανοιχθούν και οι ηλεκτρονικές προσφορές, ώστε να οριστικοποιηθεί η εταιρεία που θα αναλάβει το έργο της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, αλλά και να παρέλθει το ολιγοήμερο διάστημα για την υποβολή ενστάσεων.

Βασικό μέλημα του Δήμου μέχρι σήμερα, όπως είχε γίνει γνωστό είναι να καταφέρει να βρει γραφείο ή εταιρεία που θα διαθέτει: α. Έναν τουλάχιστον μηχανικό (αρχιτέκτονα μηχανικό Π.Ε. ή πολιτικό μηχανικό Π.Ε. ή μηχανικό δομικών έργων Τ.Ε. ή μηχανικό έργων υποδομής Τ.Ε) με επαγγελματική εμπειρία άνω των δέκα ετών και εμπειρία ειδικά σε μελέτες και έργα αποκατάστασης και αναστήλωσης μνημείων και έργων τέχνης κατά την τελευταία δεκαετία και β. έναν τουλάχιστον συντηρητή μνημείων ή έργων τέχνης εγγεγραμμένο στα Μητρώα Συντηρητών του Υπουργείου Πολιτισμού με ειδίκευση στις εργασίες μαρμάρων με εμπειρία στην συντήρηση μαρμάρινων μνημείων και έργων τέχνης κατά την τελευταία πενταετία.

Επικαιροποίηση μελετών και καθοδήγηση για επεμβάσεις επί των μνημείων

Ειδικότερα στην Οικονομική Επιτροπή ζήτησε λιτή ενημέρωση ο δημοτικός σύμβουλος της μειοψηφίας, Αλέξης Αθανασίου όσον αφορά το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο Δήμος για την υπόθεση της διάσωσης των τεσσάρων ταφικών μνημείων.

Από την πλευρά του Αντιδημάρχου Τεχνικών Υπηρεσιών, τονίσθηκε ότι υπήρξε ενδιαφέρον για το κομμάτι του τεχνικού συμβούλου. “Είχαμε δύο ενδιαφερόμενους για το συγκεκριμένο υποέργο. Προχωράμε” ανέφερε ο Μηνάς Αληφραγκής, ο οποίος επιπλέον έδωσε απάντηση σχετικά και με το αν απαιτείται επικαιροποίηση των μελετών που διαθέτει ο Δήμος για την αποκατάσταση και διάσωση ταφικών μνημείων.
“Θα αναλάβει ενδεχομένως να κάνει κάποιες επικαιροποιήσεις μελετών, αλλά η βασική εργασία του είναι να δώσει κατευθύνσεις για το πώς πρέπει να γίνουν οι εργασίες. Φυσικά θα έχει και την επίβλεψη καθώς απαιτείται εξειδικευμένη γνώση που δεν έχει η Τεχνική Υπηρεσία” πρόσθεσε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ακόμη πως, η επικαιροποίηση κρίνεται προφανώς απαραίτητη καθώς οι μελέτες που έχει ο Δήμος “είναι πάνω από δεκαετία”.

Ως εκ τούτου, κατά την πάροδο του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος και όπως γνωστοποίησε, μετά από αυτοψία της Τεχνικής Υπηρεσίας στα μαυσωλεία “διαπιστώθηκε επιδείνωση και καθιζήσεις σε διάφορα τμήματά τους”.

Προβλεπόμενες εργασίες βάσει μελετών

Για τα τέσσερα ταφικά μνημεία, για τα οποία προβλέπεται η συντήρηση και αποκατάστασή τους, υπάρχουν δύο μελέτες στη διάθεση του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, το περιεχόμενο των οποίων προβλέπει τις κατωτέρω εργασίες:

1. Μελέτες καταγραφής της παθολογίας και δομοστατικής τεκμηρίωσης για την αποκατάστασή τους (εργασίες αναστήλωσης). Ειδικότερα, από τις μελέτες προβλέπεται: Κατά περίπτωση ολική ή μερική αποσυναρμολόγησή τους, αρίθμηση και ταξινόμηση των αρχιτεκτονικών μελών, αφαίρεση των μεταλλικών συνδέσμων και γόμφων, που έχουν προκαλέσει λόγω οξείδωσης τα δομοστατικά προβλήματα των μνημείων, καθαρισμός των εντορμιών από τα υπολείμματα των οξειδίων, συντήρηση / αποκατάσταση των αρχιτεκτονικών μελών, σύμφωνα με την αντίστοιχη μελέτη. Όπου υπάρχουν φθορές αρχιτεκτονικών μελών θα αποσπαστούν τα θραύσματα, θα καθαριστούν οι θραυσιγενείς επιφάνειες και θα συγκολληθούν με λευκό τσιμέντο (σσ. συγκεκριμένος τύπος). Σε περίπτωση εξαιρετικά κατακερματισμένων τμημάτων, θα γίνει συμπλήρωση με νέο μάρμαρο με τη μέθοδο της αντιγραφής. Επιπλέον προβλέπεται, η επανατοποθέτηση των αρχιτεκτονικών μελών στις αρχικές τους θέσεις, σύμφωνα με τη μελέτη.

2. Μελέτες συντήρησης των ταφικών μνημείων και των αρχιτεκτονικών μελών τους που θα αποσυναρμολογηθούν. Προβλέπονται οι εργασίες: καθαρισμού των λίθινων επιφανειών, αφαίρεσης των σκουρόχρωμων αποθέσεων, αφαίρεσης των πορτοκαλί – καφέ κηλίδων οξείδωσης, απομάκρυνσης των μικροοργανισμών και συντήρησης των μεταλλικών στοιχείων.

Υπενθυμίζεται πως οι ανωτέρω μελέτες που θα έχει στη διάθεσή του ο τεχνικός σύμβουλος, έχουν εγκριθεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού.

Χρονοδιάγραμμα για το έργο του τεχνικού συμβούλου

Σαφές είναι και το χρονοδιάγραμμα που θα πρέπει να ακολουθήσει ο τεχνικός σύμβουλος, βάσει του περιεχομένου της διακήρυξης. Συγκεκριμένα, το πρώτο στάδιο του ελέγχου των μελετών και της ωρίμανσης του έργου θα απαιτήσει διάστημα από 1 μέχρι 6 μήνες, ενώ παρομοίως διάστημα - το περισσότερο - έξι μηνών προβλέπεται για τη δημοπράτηση του έργου, δηλαδή για την έκδοση όλων των απαιτούμενων εγκρίσεων και αδειοδοτήσεων που θα οδηγήσουν στη διαγωνιστική διαδικασία για τα 450 χιλ. ευρώ. Τέλος, το διάστημα του ενός έτους θα αφιερωθεί στο στάδιο της υλοποίησης των συντηρήσεων και της αποκατάστασης των τεσσάρων ταφικών μνημείων.

Όσον αφορά την πληρωμή του γραφείου τεχνικού συμβούλου έχει εξασφαλιστεί για να δαπανηθεί το ποσό των 75 χιλ. ευρώ με ΦΠΑ. Δηλαδή για την ωρίμανση του έργου ποσό 12.841,50 ευρώ, για τη δημοπράτηση του έργου 7.338 ευρώ και για τον έλεγχο κατά την υλοποίηση του έργου ποσό 39.258,30 ευρώ.

Βασικά προβλήματα και αποκατάσταση

Προς υπενθύμιση του αναγνωστικού κοινού, αναφέρονται παρακάτω τα βασικά προβλήματα που έχουν διαπιστωθεί στα τέσσερα ταφικά μνημεία.

Σχετικά με το ταφικό μνημείο Πρασσακάκη, η ανέγερση του οποίου χρονολογείται το 1872, δίνονται όλα τα ιστορικά και τεχνικά στοιχεία του στη μελέτη που έχει στη διάθεσή του ο Δήμος. Ρητά στη διακήρυξη του Δήμου για το πολύ σημαντικό έργο, αναφέρεται πως “το μνημείο είναι σε κατάσταση ετοιμορροπίας” ενώ μεταξύ άλλων σημειώνεται πως “οι παραμορφώσεις του κτηρίου” είναι σημαντικές και διαπιστώνονται μετακινήσεις μαρμάρων.

Σχετικά με την πρόταση αποκατάστασής του, ο μελετητής επισημαίνει πως “η μόνη λύση για να αρθούν τα αίτια της κατάστασης ετοιμορροπίας του είναι η αποσυναρμολόγηση”, λύση η οποία όπως υπογραμμίζεται από πλευράς του, “είναι η τεχνική παρέμβαση που έχει ακολουθηθεί και στα μνημεία της Ακροπόλεως”.

Η ίδια τεχνική θα ακολουθηθεί και στα άλλα τρία ταφικά μνημεία. Στο μνημείο Νικηφόρου Γεωργιάδου (1842), “οι κυριότερες δομικές βλάβες σχετίζονται με παραμορφώσεις λόγω διανοίξεως αρμών”. Ως εκ τούτου, ο μελετητής για το συγκεκριμένο μνημείο προτείνει μεταξύ άλλων: “Να αποσυναρμολογηθούν τα μάρμαρα από τον οριζόντιο αρμό μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου δόμου του τοίχου και πάνω από τα κιονόκρανα του προπύλου και των δίλοβων παραθύρων”. Για την ταξιθέτηση των μαρμάρων στο έδαφος και την επανασυρμολόγηση παρέχονται λεπτομέρειες στα σχέδια παθολογίας.

Επιπλέον, για το μνημείο Γιαννίκογλου, σημειώνει ο μελετητής πως “οι κυριότερες δομικές βλάβες σχετίζονται με διανοίξεις αρμών και αποπτώσεις τμημάτων της οροφής”. Με φόντο όσα αναλύει, προτείνει: “Να αποσυναρμολογηθούν η στέγη, τα αετώματα, τα γείσα και οι λίθοι του διαζώματος πάνω από το επιστύλιο. Επιπλέον, να καθαιρεθούν τα φθαρμένα επιχρίσματα και οι ετοιμόρροποι θολίτες, σε όσες περιοχές χρειάζεται. Τέλος να ανακατασκευαστούν και να επανεπιχριστούν”.

Ακόμη, όσον αφορά το μνημείο Πρώιου (1857), ο μελετητής έχει διαπιστώσει πως, “επίσης οι κυριότερες δομικές βλάβες σχετίζονται με διανοίξεις αρμών”. Ο ίδιος σημειώνει στη μελέτη ότι: “Θα αποσυναρμολογηθούν τα μέλη από το επιστύλιο και πάνω, δηλαδή οι λίθοι του διαζώματος, των γείσων, των αετωμάτων και της στέγης”.