“Η κιθάρα είναι η δεύτερη φύση μου”

Στα τριάντα δύο χρόνια ανελλιπούς παρουσίας του στην ελληνική μουσική σκηνή, ο Βαγγέλης Γερμανός έχει ξεχωρίσει για το ελεύθερο πνεύμα και τον αντισυμβατικό άνεμο που διαπνέοουν τα τραγούδια του, σε συνδυασμό με την ευαισθησία και τον ρομαντισμό των στίχων τους.

Ο πρώην καθηγητής μαθηματικών, ο οποίος δε δίστασε να “γυρίσει την πλάτη του” στις θετικές επιστήμες για να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη μουσική και να μετατρέψει το πάθος του σε τρόπο ζωής, συνεχίζει μέχρι και σήμερα να μυεί το κοινό στον καλλιτεχνικά μποέμικο κόσμο του.

Με αφορμή τη συμμετοχή του στο 20ο Φεστιβάλ Κιθάρας στη Σύρο, ο αγαπημένος ροκ τραγουδοποιός που έχει στιγματίσει για πάντα τις γενιές του '80 και του 90' με το διαχρονικής αξίας δισκογραφικό έργο του, άνοιξε τα “χαρτιά” του στην “Κοινή Γνώμη” και ξεδίπλωσε τις ενδιαφέρουσες σκέψεις του γύρω από την τέχνη και τον διεισδυτική ματιά της στην επικαιρότητα.

Στη συναυλία σας με τίτλο “Από τα Μπαράκια στα...Bluezakia” ερμηνεύσατε γνωστές επιτυχίες, που αν και έχουν συμπληρώσει τη δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής τους εξακολουθούν να αγκαλιάζονται από το κοινό με την ίδια θέρμη. Τι αισθήματα σας δημιουργεί αυτό;

“Θα έλεγα ότι το κοινό είναι πιο ενθουσιώδες τώρα. Πρόκειται για κάτι παράξενο και ταυτόχρονα ωραίο. Φαίνεται ότι τα τραγούδια λειτουργούν σαν βραδυφλεγείς βόμβες. Δηλαδή αργούν και σκάνε στο μέλλον, παραμένοντας στην επιφάνεια. Αυτό έχει μεγάλη σχέση με την κατασκευή τους. Όταν δημιουργείς ένα τραγούδι, καλείσαι να λάβεις υπόψη σου ότι πρέπει να 'ναι σίγουρα γέννημα της εποχής του, το οποίο όμως θα αντέξει στο χρόνο. Είναι αντιστρόφως ανάλογο με τα ρούχα. Μπορεί οι αρχαίοι να φορούσαν χλαμύδες και εμείς τζιν, αλλά η ψυχολογία του ανθρώπου ή ο τρόπος σκέψης του δεν αλλάζει τόσο εύκολα. Συνεπώς, με χαροποιεί ιδιαιτέρως το γεγονός ότι κάποια από τα τραγούδια μου θεωρούνται μέχρι και σήμερα επίκαιρα”.

Είναι ένα στοιχείο που αναγνωρίζεται από το κοινό;

“Ορισμένες φορές πρέπει να προκύψουν τα καθοριστικά αίτια και να ωριμάσουν κάποιες συνθήκες για να αναρωτηθεί ο άλλος αν γνώριζες ότι αυτό που περιγράφεις στα τραγούδια σου κάποτε θα συμβεί. Δηλαδή, εγώ πριν από 30 χρόνια έγραφα “θα 'θελα να 'μουν κηπουρός” και σήμερα όλοι φυτεύουν μαρουλάκια στον κήπο τους. Δεν μπορούν να κάνουν και διαφορετικά. Επιπλέον, όταν είχε κυκλοφορήσει η “Μπανιέρα”, είχε παρατηρηθεί τότε μεγάλο πρόβλημα λειψυδρίας, το οποίο συνεχίζει να ισχύει, ειδικά στα νησιά και σε κάποιες απομακρυσμένες περιοχές”.

“Η μουσική είναι μία”

Στις εμφανίσεις σας συνηθίζετε να παίζετε με τα τραγούδια σας, συνδέοντάς τα με γνωστά κομμάτια του ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου, τα οποία μάλιστα χαρακτηρίζετε “προγόνους” τους. Πρόκειται για μία πραγματικότητα ή ένα καλλιτεχνικό τέχνασμα;

“Είναι ένας τρόπος για να δείξω ευρέως ότι όλα έχουν μια ενότητα μεταξύ τους. Η διαχωριστική σκέψη οδηγεί τον άνθρωπο σε αδιέξοδα, απορρίψεις ή και δογματικές αποδοχές διαφόρων πραγμάτων. Αυτό είναι ανοησία. Πολλές φορές λες ότι δεν σου αρέσει κάτι, γιατί δεν το γνωρίζεις, δεν το έχεις ενστερνιστεί, δεν το έχεις συνηθίσει και δεν το έχεις πλάσει μέσα σου”.

Θεωρείτε ότι η μουσική είναι μία;

Ακριβώς. Βεβαίως, υπάρχουν πάρα πολλά στυλ και ένας μουσικός έχει υποχρέωση όχι απλά να τσαλαβουτάει, αλλά να πηγαίνει σε βάθος μέσα σε αυτά και να τα ραφινάρει. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάει ότι το σώμα της μουσικής είναι ενιαίο, μια ολότητα. Ναι μεν κάνουμε τους διαχωρισμούς για να μελετήσουμε, αλλά μετά θα πρέπει να τα ξαναενώσουμε μέσα στο νου μας. Και θα πρέπει να μην ξεπερνάμε τα πράγματα έτσι εύκολα. Πριν απορρίψεις κάτι, πρέπει να ξέρεις για ποιο λόγο δεν σου αρέσει. Δεν είναι κακό να είσαι αδιάλλακτος και απόλυτος, απλά θα πρέπει να το κάνεις σε θέματα που έχεις πάρα πολύ και έχεις αποφασίσει να τα βγάλεις από τη γκάμα σου και τον τρόπο μανιέρας σου. Ο καλλιτέχνης πρέπει να κάνει τις επιλογές τους. Όπως ένας σοβαρός χαρτοπαίκτης δεν πετάει ρηγάδες και άσσους, έτσι και εμείς κρατάμε τους άσσους μας”.

Ποιοι είναι οι δικοί σας άσσοι;

“Για μένα άσσος είναι η βαθιά γνώση σε όσα στυλ με ενδιαφέρουν και η καθημερινή καλλιέργεια και πρακτική πάνω εκεί. Άσσος δεν είναι να έχω ένα χρηματοκιβώτιο γεμάτο φράγκα. Αυτό είναι σκλαβιά, δέσμευση. Οι πραγματικοί άσοι βρίσκονται στο μυαλό και στην καρδιά. Τα υπόλοιπα είναι για κατανάλωση. Σήμερα τα έχεις, αύριο όχι”.

“Η τέχνη απαιτεί υπομονή και πειθαρχία”

Πόσο σημαντικό είναι για έναν τόπο όπως η Σύρος, να έχει το δικό του Φεστιβάλ Κιθάρας;

“Είναι αδιαμφισβήτητα το μεγαλύτερο δώρο για όλα τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτό. Γιατί μπαίνουν σε έναν καλλιτεχνικό δρόμο από νωρίς και μαθαίνουν την υπομονή που πρέπει να έχει κάποιος για να ασκηθεί σε αυτή την τέχνη. Δεν είναι ένα πράγμα που γίνεται άνετα και σφυρίζοντας. Πρέπει να ασκηθείς στην υπομονή, στην πειθαρχία, να παιδευτείς και στο τέλος, όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου θα ανακαλύψεις όλο το τοπίο και θα γίνεις άνθρωπος. Το Φεστιβάλ είναι η κατάλληλη συνθήκη για να γίνουν τα παιδιά της Σύρου και των επισκεπτών άνθρωποι. Όπως ο σοβαρός γονιός γαλουχεί το παιδί του, έτσι και ο σωστός καθηγητής γαλουχεί με γνώσεις τους μαθητές του”.

Τι είναι η κιθάρα για εσάς;

“Είναι μια λύση, όχι μόνο για τα καλλιτεχνικά προβλήματα, αλλά και για τα υπαρξιακά. Έχει τύχει σε στιγμές απόγνωσης ή απολύτου αδιεξόδου η κιθάρα να με απελευθερώσει από αυτές τις στιγμές. Κάθε μουσικό όργανο σου ελευθερώνει τις σκέψεις και φέρνει τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις. Βλέπεις τι έχει ουσία και τι δεν έχει. Και ακόμα περισσότερο είναι ένας σύντροφος, που δεν θα σε προδώσει ποτέ. Είναι πιστός σαν σκύλος. Όπως ο γλύπτης δίνει μορφή στο μάρμαρο με το καλέμι και το σφυρί του, έτσι κι εγώ με την κιθάρα δίνω μορφή στο τραγούδι. Για να πεις ότι η κιθάρα είναι προέκταση του χεριού σου, χρειάζεται πολλή δουλειά. Το μόνο σίγουρο όμως είναι ότι για μένα, η κιθάρα είναι η δεύτερη φύση μου”.