Λιβάδια Ποσειδωνίας στις Κυκλάδες: προσοχή στην αγκυροβολία

Εκστρατεία ενημέρωσης, με τον τίτλο Cyclades Posidonia Alert, ως προς την σημαντικότητα των λιβαδιών Ποσειδωνίας για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, αλλά και την ανάγκη προστασίας τους από την ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση, ξεκινάει το Cyclades Preservation Fund (CPF) από αυτό το καλοκαίρι με σκοπό να πληροφορήσει κατοίκους και επισκέπτες αλλά και να κινητοποιήσει φορείς που σχετίζονται με την χρήση πλεούμενων σκαφών να λάβουν προληπτικά μέτρα για τη διαφύλαξη των ‘δασών της θάλασσας’.

Η αρχή έγινε ήδη πριν λίγες μέρες στην Άνδρο, όπου στο πλαίσιο της αθλητικής διοργάνωσης Andros Experience, πραγματοποιήθηκε ενημερωτική συνάντηση με τη συμμετοχή του Δημάρχου Άνδρου και άλλων στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης, του τοπικού Λιμεναρχείου, εκπροσώπων του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου και τοπικών Ναυτικών Ομίλων, του Ερευνητικού Κέντρου Άνδρου, της εκπαιδευτικής κοινότητας, πολιτιστικών φορέων και άλλων κατοίκων. Στη συνάντηση συμμετείχαν και εκπρόσωποι του Τομέα Βιολογικής Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) που συνεργάζεται με το CPF στο πλαίσιο της εκστρατείας, η οποία υποστηρίζεται από το Seacology Foundation.

Δράσεις ενημέρωσης αναμένεται να πραγματοποιηθούν από το CPF σε συνεργασία με τοπικούς φορείς σε Νάξο, Σύρο, Μύκονο, ενώ η εκστρατεία θα διαρκέσει για τουλάχιστον ένα χρόνο και καθώς θα γίνονται προσπάθειες για αναζήτηση επιπλέον χρηματοδότησης, αναμένεται να επεκταθεί σε περισσότερα νησιά των Κυκλάδων.

Η Ποσειδωνία είναι ένα υποθαλάσσιο ανθοφόρο φυτό το οποίο αναπτύσσεται σε εκτεταμένα λιβάδια και σε βάθη από 1 έως 60 μέτρα, μετατρέποντας τους αμμώδεις βυθούς σε καταπράσινες οάσεις ζωής. Γνωστό και ως «γρασίδι του Ποσειδώνα» ή πιο απλά Ποσειδωνία, το είδος Posidonia oceanica φύεται μόνο στη Μεσόγειο θάλασσα, γεγονός που το καθιστά πολύτιμο για τους λαούς της –ένα υποθαλάσσιο αντίστοιχο της ελιάς. Οι ψαράδες τα αποκαλούν «φυκιάδες», όμως η Ποσειδωνία ανήκει στα αγγειόσπερμα (ανώτερα φυτά), τα οποία, σε αντίθεση με τα φύκη (κατώτερα φυτά της θάλασσας), έχουν ρίζες, φύλλα, άνθη και καρπούς, όπως ακριβώς και τα φυτά της ξηράς. Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας είναι γνωστά και ως «δάση της θάλασσας» ή «πνεύμονες της Μεσογείου», αφού παράγουν μέχρι και 20 λίτρα οξυγόνου την ημέρα, μεγάλο μέρος του οποίου διοχετεύεται στην ατμόσφαιρα. Ταυτόχρονα απορροφούν μεγάλο ποσοστό διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα, τις διπλάσιες ποσότητες από ένα δάσος, οπότε και συγκαταλέγονται στα πιο πλούσια και πολύτιμα οικοσυστήματα της Μεσογείου. Λειτουργούν ως «φυτώριο»ψαριών και καρκινοειδών που επιλέγουν τα λιβάδια Ποσειδωνίας ως πεδίο αναπαραγωγής, προστάτες των ακτών από διάβρωση, βιοδείκτες για την καθαρότητα των θαλασσών (όπου βλέπουμε στον βυθό

Ποσειδωνία και αντίστοιχα ξεραμένα φύκια στην παραλία, τότε ξέρουμε ότι βρισκόμαστε σε μία από τις καθαρότερες θάλασσες και παραλίες), ενώ έχουν και μεγάλη οικονομική σημασία για την αλιεία.

Το Αιγαίο, και ιδιαίτερα οι Κυκλάδες, φιλοξενούν μεγάλες εκτάσεις λιβαδιών Ποσειδωνίας, σε αντίθεση με τη Δυτική Μεσόγειο, όπου η αστικοποίηση της παράκτιας ζώνης έχει επιφέρει την εκτεταμένη καταστροφή των λιβαδιών. Δυστυχώς, ανθρωπογενείς δραστηριότητες έχουν σημαντικά συντελέσει στην υποβάθμιση (και) αυτού του μοναδικού οικοσυστήματος των λιβαδιών Ποσειδωνίας τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα μέσω της ρύπανσης, των παράκτιων έργων, της καταστροφής της από συρόμενα μέσα ψαρέματος και κυρίως της ανεξέλεγκτης αγκυροβόλησης των σκαφών αναψυχής. Είναι χαρακτηριστικό πως κάθε χρόνο τα λιβάδια Ποσειδωνίας χάνουν 1,5% της επιφάνειάς τους, ενώ δυστυχώς για να ανακτηθεί ένα μόνο μέτρο χαμένης Ποσειδωνίας, χρειάζεται περίπου έναν αιώνα!

Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, παρότι έχει δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στη χαρτογράφηση των λιβαδιών ως οικοτόπων προτεραιότητας, οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου το 80% των λιβαδιών της χώρας παραμένει ακόμα αχαρτογράφητο. Στο πλαίσιο της εκστρατείας Cyclades Posidonia Alert, ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ αναμένεται να χαρτογραφήσουν τις περιοχές πίεσης που θα πρέπει να προτεραιοποιηθούν ως προς την εφαρμογή μέτρων προστασίας, και το CPF σε συνεργασία με αρμόδιους θεσμικούς και άλλους τοπικούς φορείς θα δώσει έμφαση στην ανάδειξη των κατάλληλων μέτρων προστασίας τους από την ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση των σκαφών αναψυχής.