Κύμα νέας μορφής παράλογων εγκλημάτων

Δύο στυγερές δολοφονίες νεαρών γυναικών, πρωτόγνωρες σε συχνότητα για τα μέχρι τώρα δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας και σοκαριστικές ως προς την «ευκολία» που οι υπαίτιοι έδρασαν απέναντι στα αδύναμα και ανυποψίαστα θύματά τους, συγκλονίζουν το πανελλήνιο. Εχουν φέρει στο προσκήνιο πολλά ερωτήματα, δικαιολογημένες φοβίες στο γυναικείο πληθυσμό αλλά και προβληματισμό στους ειδικούς που εμπλέκονται πολύπλευρα σε τέτοιες περιπτώσεις ανθρωποκτονιών.

ΓΛΥΚΑ ΝΕΡΑ

Αρχικά, η συγκλονιστική υπόθεση στα Γλυκά Νερά με θύμα την 20χρονη μητέρα Καρολάϊν και δράστη τον 33χρονο σύζυγο και πατέρα του παιδιού της, ανέδειξε πολλά ερωτηματικά, αλλά κυρίως μία αλήθεια πολύ πικρή, σαν ένα πικρό φάρμακο που όσο νερό κι αν πιείς νιώθεις ότι έμεινε στο στόμα σου. Είναι η ίδια πίκρα που καιρό τώρα έχει καθίσει στον… λαιμό της κοινωνίας μας, η πλειονότητα της οποίας μετατράπηκε σε κατήγορο, βλέποντας το όλο «στόρι» ως μία «αριστουργηματική» αντιγραφή από κάποια ταινία με ακραία «σεναριογραφική» έμπνευση! Κυρίαρχο ερώτημα, λίγο πολύ στα χείλη των περισσοτέρων. «Υπάρχουν στην Ελλάδα τόσο αδίσταχτοι δολοφόνοι;» Κι όμως το έγκλημα δεν εκτελέσετηκε από κάποιο αιμοσταγή κακοποιό, αλλά από ένα άνθρωπο της διπλανής πόρτας κι αυτό εντείνει την κοινωνική αναστάτωση.

ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ

Πολύ σύντομα ήρθε να σοκάρει και η δολοφονία της 26χρονης Γαρυφαλλιάς στη Φολέγανδρο, από τον 30χρονο σύντροφό της εν μέσω διακοπών που «πάγωσε» επίσης το πανελλήνιο κι έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στο Περιθώρι Αχαΐας, τόπο καταγωγής της. Και το ερώτημα μιας ολόκληρης κοινωνίας, ένα. Πώς απο τη μια στιγμή στην άλλη ένα ξέγνοιαστο και χαμογελαστό κορίτσι έφυγε από τη ζωή τόσο «απλά», τόσο άδικα και πολύ πρόωρα; Η φράση του καθ’ ομολογίαν δράστη…«μαλώσαμε, χάλασε η φάση…» κάνει τον καθένα να αναρωτιέται. Πόσο απλά, στην εποχή μας, ένας τσακωμός σ’ ένα νεαρό ζευγάρι, μπορεί να φτάσει σε φονικό;

«ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΒΙΑ»

Ο αχαιός καθηγητής Εγκληματολογίας (βουλευτής ΝΔ) Άγγελος Τσιγκρής, απαντά στα παραπάνω υπαρκτά και δικαιολογημένα σημεία των καιρών μας, με μία φράση που εσωκλείει το στοιχείο εκείνο το οποίο και χαρακτηρίζει τις δύο ωμές δολοφονικές πράξεις. «Πρόκειται για ένα κύμα νέας μορφής παράλογης βίας, που θα εκδηλωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα φυσικά και στη χώρα μας. Πρόκειται για μία νέα κοινωνική πραγματικότητα, που επικράτησε στον πλανήτη μετά την πανδημική κρίση, αφού αυτή άλλαξε κάθετα και οριζόντια τους όρους της κοινωνικής συμβίωσης» μας λέει.

ΕΥΑΛΩΤΟΙ

Ο κ.Τσιγκρής αν και μιλά για φάση αποκλιμάκωσης της συσσωρευμένης συλλογικής έντασης πολλών μηνών, ταυτόχρονα βλέπει την αρχή μιας νέας μορφής εγκληματικότητας, που θα κυριαρχήσει. «Η αποθέωση της βίας και η διαρκώς αυξανόμενη προβολή της, η αποπροσωποποίηση των σχέσεων, η έλλειψη στενών κοινωνικών δεσμών, η κοινωνική αναλγησία, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, ο ανταγωνισμός, η αποθέωση του ατομικού επιτεύγματος και η μοναχική πορεία χωρίς συντρόφους, οράματα, στόχους, ιδανικά και ευαισθησία, καθιστούν το σύγχρονο άνθρωπο περισσότερο από ποτέ ευάλωτο στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών» είναι το συμπέρασμά του.

«ΙΣΟΒΙΑ ΠΟΙΝΗ»

Ο γνωστός πατρινός ποινικολόγος Περικλής Πασχάκης καταθέτει στην «ΠτΚ» τις δικές του διαπιστώσεις γι’ αυτά τα αλλεπάλληλα φονικά με θύματα νέες γυναίκες και εξαρχής θέτει, ως επιτακτική πλέον, την ανάγκη νομοθετικής παρέμβασης. «Απαιτείται η επαναφορά της ισόβιας κάθειρξης για την ανθρωποκτονία ως μόνης επαπειλούμενης ποινής, με κατάργηση της παντελώς άστοχης πρόβλεψης στο νέο Ποινικό Κώδικα του 2019, ότι η ανθρωποκτονία τιμωρείται διαζευκτικά και με πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών. Πρέπει η πολιτεία να εκπέμπει ξεκάθαρο μήνυμα, ότι η ανθρώπινη ζωή είναι το υπέρτατο αγαθό και γι’ αυτό η αφαίρεσή της τιμωρείται με την εσχάτη των ποινών» υπογραμμίζει.

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Ο κ. Πασχάκης, παράλληλα κάνει λόγο για άμεση αλλαγή του τρόπου έκτισης των ποινών, μέσω της αυστηροποίησης του σχετικού πλαισίου. «Η γυναικοκτονία, πρέπει να τύχει ιδιαίτερης και αυστηρότερης νομοθετικής πρόβλεψης, όχι εξαιτίας μιας διαφορετικής αξιολογικής στάθμισης της ζωής του άντρα και της γυναίκας, αλλά υπό την έννοια του έμφυλου χαρακτήρα ενός εγκλήματος, όπως αυτός έχει διαμορφωθεί με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, και διακρίνει την γυναικοκτονία και τη βία κατά των γυναικών ως ξεχωριστή κατηγορία εγκλημάτων» σημειώνει.

«ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ»

Για την αύξηση της εγκληματικότητας και τα πιθανά – φαινομενικά – κοινά σημεία των δύο θανάτων γυναικών, η «ΠτΚ» κατέγραψε και την άποψη του προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αιγίου Γιώργου Μπέσκου. Και αυτός θεωρεί πως τώρα είναι η κατάλληλη χρονική συγκυρία για να επανεξεταστούν οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα ως προς την επιμέτρηση των ποινών. «Να αυστηροποιηθούν για ειδεχθή εγκλήματα και να μην παρουσιάζεται το φαινόμενο…καταδικασμένος για ισόβια σε 16 χρόνια ν’ αποφυλακίζεται ή με την αναγνώριση κάποιου ελαφρυντικού, δολοφόνοι, παιδεραστές, βιαστές να βγαίνουν έξω μετά από έκτιση ποινής δυσανάλογης με την πράξη που έκαναν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται τέτοιες εγκληματικές πράξεις αφού οι προβλεπόμενες ποινές είναι ελαστικές και δε δρουν αποτρεπτικά στον υποψήφιο θύτη» δηλώνει.

ΠΡΟΛΗΨΗ

Υπάρχει όμως και το θέμα του επιχειρούμενου διαχωρισμού των θυμάτων με τον όρο «γυναικοκτονία». «Στη νομική επιστήμη δεν υπάρχει και ορθώς. Το θύμα, είτε άντρας, είτε γυναίκα, δεν υπάρχει καμία διαφορά από τη στιγμή που και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για απώλεια ανθρώπινης ζωής. Βασικό ζήτημα είναι, εξετάζοντας κοινωνιολογικά και εγκληματολογικά την κάθε περίπτωση, να αναζητούνται τα αίτια και το περιβάλλον που οδήγησαν το θύτη στην τέλεση της αξιόποινης πράξεως. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να λειτουργήσει η πρόληψη στην αποφυγή και τον περιορισμό τέτοιων εγκλημάτων» επισημαίνει ο κ. Μπέσκος

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ

Στο κοινωνικό σκέλος, κρίνει πώς η πολιτεία πρέπει να εστιάσει με ενδιαφέρον και στους συγγενείς των θυμάτων, κυρίως όταν μια δολοφονημένη γυναίκα, αφήνει πίσω της παιδιά σε ηλικία ευαίσθητη. «Χρειάζεται μέριμνα για να μπορέσουν οι συγγενείς ν’ ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις της κοινωνικής εξέλιξης, όπως γίνεται και στο Δίκαιο των ΗΠΑ. Χαρακτηριστικο παράδειγμα το κοριτσάκι στο έγκλημα των Γλυκών Νερών, όπου το βρέφος βρέθηκε ξαφνικά χωρίς μητέρα και με τον πατέρα φυλακισμένο» αναφέρει.

Γιαννιά: «Γυναικοκτονία και όχι ανθρωποκτονία»

Στην Ελληνική Αστυνομία, οι υποθέσεις σε Γλυκά Νερά και Φολέγανδρο απαίτησαν πολλές «χειρουργικές» κινήσεις και χρήση νέων – ιδιαίτερων άγνωστων μέχρι τώρα στους πιο πολλούς – σύγχρονων μεθόδων έρευνας για την τελική εξιχνίασή τους, κυρίως στην πρώτη περίπτωση.

Η Αχαιή Αντιστράτηγος ε.α της ΕΛΑΣ Ευσταθία Γιαννιά, θυμίζει πως μέσα σε 7 μήνες, μετράμε ήδη στη χώρα μας 5 δολοφονίες γυναικών με δράστες συζύγους ή συντρόφους, όλες θύματα της πιο ακραίας μορφής έμφυλης βίας, που ώθησε άλλωστε και στην άγρια δολοφονία τους.

Έχοντας, υπηρεσιακά, διαχειριστεί τέτοια περιστατικά έμφυλης βίας και με ενσυναίσθηση πόνου, φόβου και αγωνίας που προκαλεί στα υποψήφια θύματα, αλλά και τη διαλυτική επίδραση στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή, η κ. Γιαννιά συμπεραίνει πως κάποιες ακραίες μορφές της καταλήγουν στη γυναικοκτονία, αν και στο ελληνικό δικαιικό σύστημα δεν υφίσταται ο όρος αυτός, ωστόσο το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας Φύλων (EIGE) τον αναγνωρίζει ως δολοφονία γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους.

«Στη χώρα μας, ακόμα και σήμερα, παρά την πλούσια νομολογία υπέρ της ισότητας των φύλων, η βία και οι διακρίσεις κατά των γυναικών εξακολουθούν να υφίστανται. Εκτιμώ ότι υπάρχει ανάγκη αναπροσαρμογής του δικαίου, που να περιλαμβάνει και νέες μορφές εγκλημάτων, όπως τον χαρακτηρισμό του φόνου μίας γυναίκας όταν τα αίτιά της βασίζονται στο φύλο, ως γυναικοκτονία και όχι ως ανθρωποκτονία. Θα βοηθήσει να γίνει ορατή μια πραγματική κοινωνική μάστιγα και να ληφθούν σοβαρά μέτρα στην πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου» καταθέτει στην «ΠτΚ» η κ. Γιαννιά.

Μαρία Παπαγιαννακοπούλου