"Head & Hand / Καιρός" της Κυριακής Κώστα

Με το Head & Hand, a series (2013-…) η Κύπρια εικαστικός Κυριακή Κώστα θέτει το ερώτημα των «κοινών», μέσω μίας αισθητικής προσέγγισης της σχέσης των ανθρώπων με τον τόπο τους. Προσκαλεί κατοίκους του νησιού τής Τήνου να επισημάνουν σημεία που χρήζουν αποκατάστασης ή φροντίδας και στη συνέχεια μαστόρους να τα επιδιορθώσουν με πυξίδα την δική τους αισθητική αντιμετώπιση που, σε αντίθεση με την τέχνη και τη φιλοσοφία, συνδέεται με τη λειτουργικότητα.

Τα καλλιτεχνικά και ερευνητικά ενδιαφέροντα της Κυριακής Κώστα άπτονται των τελετουργιών και των τοπογραφιών της καθημερινότητας. Στη δουλειά της επιλέγει μία συμμετοχική πρακτική, η οποία προτείνει το περπάτημα ως τρόπο προσέγγισης του τόπου και την αφήγηση ως συλλογική πολυφωνική βάση για την σύμπραξη και τη φροντίδα των κοινών. Tο Head & Hand / Καιρός αφορά επίσης και την πλέον επείγουσα οικολογική προσέγγιση του κόσμου. Υλοποιείται με σχεδόν αόρατο τρόπο, ανακυκλώνοντας και επιδιορθώνοντας μικρές λεπτομέρειες σε διάφορα σημεία. Δημιουργεί έτσι μία διακριτική τοπογραφία της φροντίδας.

Οι σημαίες που σηματοδοτούν αυτήν την διαδρομή (Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού στη Χώρα, Χάνι Κυρα-Ξένης, Τριπόταμος, Κτικάδος, Εξώμβουργο)*  είναι εμπνευσμένες από την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική και αποτελούνται από ανακυκλωμένα προϊόντα του τουρισμού (σεντόνια, πετσέτες, τραπεζομάντηλα των ξενοδοχείων του νησιού). Ενώ ο Τριπόταμος επιλέχθηκε ως φόρος τιμής στον Κορνήλιο Καστοριάδη, ο οποίος περνούσε εκεί τα καλοκαίρια του, οι υπόλοιπες διαδρομές προέκυψαν γύρω από τα διαχρονικά μονοπάτια της περιοχής μέσα από τις συναντήσεις τής εικαστικού και της επιμελήτριας με ντόπιους.

Η έκθεση με την επιμέλεια της Σοφίας Ελίζας Μπουράτση που παρουσιάζεται στο χώρο του Συλλόγου Τριποταμιανών και Σμπεραδιανών «Ο Κάβος» είναι αποτέλεσμα της νοερής σύνδεσης της καλλιτέχνιδας με το νησί πριν έρθει, όπου μελέτησε τα δελτία καιρού και τον κυρίαρχο ρόλο που παίζει ο αέρας στην καθημερινή ζωή του τόπου. Μέσω ενός διανοητικού παιχνιδιού όμως, η έννοια του Καιρού ξεγλιστράει προς την φιλοσοφική της σημασία ως «κατάλληλος χρόνος» ή «αρμόζουσα στιγμή» που, εφόσον μας ξεφύγει, δεν επιστρέφει. Το παρόν τού τόπου και η χρονικότητα της καθημερινότητας των μαστόρων, των κατοίκων και των επισκεπτών του, γίνονται λοιπόν το ενεργό κέντρο του εγχειρήματος.

Κυριακή Κώστα: «Με ενδιαφέρει ο ρόλος του παρατηρητή, οι συνέργειες και η συμμετοχική διαδικασία αντί του δημιουργού. Οι τεχνίτες, προσδιορίζουν τον ενδιάμεσο χώρο αναμεσά στον καλλιτέχνη και στο έργο. Αυτή η αυθόρμητη εργασία του τεχνίτη, η αισθητική, η τεχνική́ του προσέγγιση με στόχο την λειτουργικότητα, ο δικός του τρόπος σκέψης με τα χέρια αποτελεί μια δύναμή αποδόμησης η οποία μας προσκαλεί́ σε μια νέα ανάγνωση του χώρου γύρω μας».

Σοφία Ελίζα Μπουράτση: «Αντικρίζοντας ένα έργο τέχνης, ερχόμαστε συνήθως αντιμέτωποι μ’ ένα αποτέλεσμα, προϋπάρχει βεβαίως πάντα και η ο τρόπος με τον οποίο οι καλλιτέχνες φτάνουν σε αυτό αποτέλεσμα. Στην περίπτωση του Head and Hand / Καιρός η πορεία αυτή είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντική, διότι πρόκειται για ένα συλλογικό και συμμετοχικό εγχείρημα. Υλοποιείται στο νησί της Τήνου, σε έναν τόπο που δεν είναι ούτε ο τόπος της εικαστικού, ούτε της επιμελήτριας. Και όμως, χωρίς τους ανθρώπους αυτού του τόπου τίποτε δεν θα μπορούσε να έχει γίνει. Η επιμέλεια λοιπόν, σε αυτήν την περίπτωση, είχε σαν πρώτο στόχο να συμβάλλει στη δημιουργία αυτής της συλλογικότητας. Κάτι που συνεπάγεται την επικοινωνία του Head and Hand / Καιρός προς τους κατοίκους του νησιού ως μίας εικαστικής προσέγγισης που αφορά στα κοινά και που κατ’ επέκτασιν  τους καλεί να συνδιαμορφώσουν μαζί με την εικαστικό τα επόμενα βήματά της. Οι συναντήσεις, οι συζητήσεις γύρω από την φροντίδα των κοινών και, όταν συνέβη, η σύμπραξη με ανθρώπους που, πριν ξεκινήσουμε το residency του ευρωπαϊκού προγράμματος i-Portunus, δεν ξέραμε, βρίσκονται λοιπόν στην καρδιά του Head and Hand / Καιρός. Είναι ένα καλλιτεχνικό πρότζεκτ που απαιτεί χρόνο και που εξελίσσεται όπως η ζωή, στους ρυθμούς των συναντήσεων, των απρόβλεπτων γεγονότων, των αποφάσεων και των εκπλήξεων. Παραδείγματος χάριν, η Ειρήνη Μάλλιαρη, βοηθός συντονισμού και Τήνια που ζει στην Κύπρο, μας έφερε σε επαφή με τον φίλο της τον Αντώνη που έχει ένα ταξί. Έμμεσα, ο Αντώνης μας έφερε σε επαφή με τον Dritan, τον πετρά, τον μάστορα ο οποίος τελικά συμμετείχε, με τον τρόπο του – την προσέγγισή του που ψάχνει την ομορφιά μέσα από την λειτουργικότητα –, μέχρι και στην επιμέλεια της έκθεσης αυτής καθαυτής. Τον ακούμε επίσης μέσα στην έκθεση να αφηγείται, παράλληλα με τρεις άλλους ανθρώπους, την σχέση του με τον τόπο του, την Τήνο. Ήρθε από την Αλβανία το 1993, και ενώ πήγαινε στη Μύκονο κατέβηκε από ένστικτο στο νησί και δεν ξανάφυγε ποτέ. Αυτή η συλλογική συνθήκη δημιουργείται χάρη στην προσέγγιση της τέχνης της Κυριακής Κώστα: την μετατρέπει σε ανθρωπολογική έρευνα, με κύριους άξονες – για τη σειρά Head and Hand (2013-…)¬ –  την θεματική της φροντίδας των κοινών και την αισθητική σαν ανοιχτό και πολυφωνικό πεδίο, και μέσα από αυτήν την διαδικασία επιστρέφει στην εικαστική προσέγγισή από την οποία ξεκίνησε. Η νοερή της σύνδεση με το νησί προηγήθηκε μεν του πρώτου μας ταξιδιού στην Τήνο αλλά στη συνέχεια επηρεάστηκε τόσο από τον τόπο όσο και από τους ανθρώπους του. Έτσι  λοιπόν ο καιρός (ο αέρας) που χαρακτηρίζει το νησί, και που αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο για τα πρώτα βήματα της έρευνας, μετατρέπεται σιγά σιγά στον φιλοσοφικό Καιρός που προσδιορίζει την κατάλληλη στιγμή, τη συγκυρία, το Τώρα έτσι όπως το συνδιαμορφώνουμε. Η ποιητικότητα του εγχειρήματος προέρχεται από την προσοχή που αφιερώνει η εικαστικός σ’ αυτές τις απλές στιγμές της καθημερινότητας, όπως και στις σχεδόν αόρατες λεπτομέρειες που παρατηρεί στο δημόσιο χώρο που θέλει να φροντίσει».

Ώρες λειτουργίας έκθεσης στον Σύλλογο Τριποταμιανών και Σμπεραδιανών «Ο Κάβος»: Πέμπτη έως Δευτέρα 7-10 μ.μ.

Παράλληλο πρόγραμμα (εργαστήρια και ομιλίες στο πλαίσιο του προγράμματος του Ι.ΤΗ.Π. «Νοοτρόφος Τήνος»): 15-19/9/2021

Περισσότερες πληροφορίες

www.itip.gr

info@itip.gr

www.kyriakicosta.com

@head_and_hand_series

Συνδιοργάνωση

Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού

Σύλλογος Τριποταμιανών και Σμπεραδιανών «Ο Κάβος»

Σε συνεργασία με το Δήμο Τήνου

Με την υποστήριξη:

i-Portunus

Supporting Creative Mobility (European Commission)

Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Κύπρου

Ένωση ξενοδοχειακών επιχειρήσεων Τήνου

Και πιο συγκεκριμένα : Golden Beach, Τήνιον, Ωκεανίς, Κάβος, Tinos Beach, Avra Hotel

Τοπική Κοινότητα Κτικάδου

ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΩΣΤΑ

www.kyriakicosta.com

@kyriakicosta

Καλλιτέχνιδα / Ερευνήτρια

Η Κυριακή Κώστα είναι καλλιτέχνης από τη Λευκωσία. Σπούδασε Βυζαντινές και Εφαρμοσμένες τέχνες και κατέχει μεταπτυχιακό στον τομέα των Τεχνών από το Kingston University του Λονδίνου.

Η δουλειά της έχει εκτεθεί στην Κύπρο αλλά και διεθνώς, και αποτελεί μέρος ιδιωτικών και δημοσίων συλλογών, αλλά και της Κρατικής Συλλογής της Κύπρου. Έλαβε πολυάριθμες διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένων και αριθμών βραβείων Biennale. H δουλειά της Κώστα άπτεται των ιστοριών, της μυθοπλασίας, του αληθινού και του ψεύτικου, των τοπογραφιών και της δημιουργίας "τόπων", με το να χρησιμοποιεί την τέχνη σαν μία ανθρωπολογική πρακτική και σαν ένα εργαλείο διαμεσολάβησης στο κοινωνικό και πολιτικό φάσμα.

ΣOΦΙΑ ΕΛΙΖΑ ΜΠΟΥΡΑΤΣΗ

@sofiaelizabou

Η Σοφία Ελίζα Μπουράτση γεννήθηκε στο Λουξεμβούργο. Εργάζεται στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης ως ανεξάρτητη θεωρητικός τέχνης, επιμελήτρια και σύμβουλος στις πολιτιστικές πολιτικές. Είναι διδάκτωρ Αισθητικής και Επιστημών της Τέχνης από το Université Paris 1 – Panthéon-Sorbonne, με θέμα έρευνας το σώμα, τις εικόνες του και τα κοινωνικά, φιλοσοφικά, επιστημονικά και πολιτικά του όρια, όπως εκφράζονται μέσα από τη σύγχρονη τέχνη. Τα ερευνητικά της πεδία αφορούν επίσης τη σωματοποίηση του εγκλεισμού και την ιδρυματοποίηση, τις αισθητικές του δημόσιου χώρου, τις αστικές και οικολογικές σύγχρονες μεταμορφώσεις και τις εικαστικές πρακτικές οικειοποίησης των κοινών. Κατά καιρούς διδάσκει σε Πανεπιστήμια και σχολεία Σωφρονιστικών Ιδρυμάτων. Ζει και εργάζεται κυρίως μεταξύ Λουξεμβούργου και Ελλάδος, με βάση τη Θεσσαλονίκη.