Όπλα του 1821 αποκαλύφθηκαν στο Φρούριο Ρίου!

Σημαντικά ευρήματα ακόμα και από την Επανάσταση του 1821, αποκάλυψε στην περιοχή των Οθωμανικών τειχών του Φρουρίου Ρίου η αρχαιολογική σκαπάνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, με υπεύθυνη αρχαιολόγο την Διευθύντρια της, Αναστασία Κουμούση! Οι συγκεκριμένες ανασκαφές έχουν ξεκινήσει από το 2016 και είναι ενταγμένες στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης τόσο της Κύριας Πύλης του Φρουρίου όσο και του Ν.Δ. Οθωμανικού Πύργου, βασίζονται δε σε εγκεκριμένες μελέτες και πραγματοποιούνται με χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού.

Όπως μάς πληροφορεί η κα Κουμούση, οι εργασίες χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: Την Κύρια Πύλη και τον Νοτιοδυτικό Πύργο.

Κυρίαρχο στοιχείο της Πύλης είναι η μορφή της πρόσοψης, όπως αυτή προέκυψε από τα ανασκαφικά κατάλοιπα, τα οποία όμως σήμερα δεν είναι ορατά, αλλά καταχώσθηκαν για λόγους προστασίας.

Ορατές παρέμειναν μόνο οι λίθινες βάσεις στις οποίες στηριζόταν το τοξωτό περιθύρωμα που εξείχε της λιθοδομής. Η υψηλή στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα στο Ρίο είναι η αιτία που αυτές οι βάσεις καλύπτονται με νερό πολλούς μήνες τον χρόνο και γι αυτό η Εφορεία κατασκεύασε ξύλινη ράμπα για την απρόσκοπτη πρόσβαση των επισκεπτών.

Ο Ν.Δ. Πύργος στερεώθηκε αφού ανασκάφηκε το εσωτερικό του και αποκαλύφθηκαν όλες οι ιστορικές του φάσεις. Για την πρόσβαση των επισκεπτών από το εσωτερικό του φρουρίου, κατασκευάστηκε χρηστική μεταλλική κλίμακα.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι από τις αρχές του 2021, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 και με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας η Εφορεία υλοποιεί το έργο «Στερέωσης και αποκατάστασης του νότιου οθωμανικού τείχους και του ανατολικού ενετικού τείχους του φρουρίου Ρίου» με προϋπολογισμό 330.000 ευρώ.

ΘΑ ΕΚΤΕΘΟΥΝ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Στο πλαίσιο αυτού του έργου, ήρθαν στο φως στα Οθωμανικά τείχη σημαντικά ευρήματα από το τέλος του 15ου έως και τις αρχές του 20ου αιώνα. Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά από αυτά, προέρχονται από τα στρώματα του 19ου αιώνα και σχετίζονται με τις μάχες που δόθηκαν εκεί στην Επανάσταση του 1821. Ανάμεσα στα ευρήματα ξεχωρίζουν τμήματα από καριοφίλια, πιστόλες και κανόνια της εποχής, μπάλες ατόφιες και κομματιασμένες από κανόνια, καθώς και άλλα μέσα, που χρησιμοποιήθηκαν στις πολεμικές συρράξεις εκείνης της εποχής.

Τα ευρήματα μεταφέρθηκαν για καθαρισμό και συντήρηση στις αποθήκες της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας στην οδό Αλ. Υψηλάντου και τα κυριότερα από αυτά, πρόκειται να εκτεθούν από τον επόμενο μήνα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών, στο πλαίσιο της έκθεσης «ΑΧΑΙΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ‘21» που συνδιοργανώνει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας με το Μουσείο Τύπου της ΕΣΗΕΠΗΝ, υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και με το προσωπικό ενδιαφέρον του Περιφερειάρχη.

ΕΚΘΕΣΗ «ΑΧΑΙΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ ’21»

Η έκθεση «Αχαιοί επαναστάτες στον Αγώνα του ’21» διοργανώνεται στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας σε συνεργασία με το Μουσείο Τύπου της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Πελοποννήσου-Ηπείρου και Νήσων (ΕΣΗΕΠΗΝ), τιμώντας την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Αν και είχε δρομολογηθεί χρονικά να φιλοξενηθεί από 15-10-2021 έως 31-12-2021 και με δυνατότητα παράτασης, η έναρξή της εκθέσεως μετατέθηκε για τις αρχές Νοεμβρίου, σε ημερομηνία που θα προσδιορισθεί προσεχώς.

Η συγκεκριμένη έκθεση παρουσιάζει τη δράση και τις πολύπλευρες προσωπικότητες των τοπικών ηρώων, τόσο αυτών που είναι ευρύτερα γνωστών όσο και εκείνων που η επίσημη ιστορία τους επεφύλαξε μικρότερο χώρο και καταξίωση. Όλοι αυτοί μαζί πρωτοστάτησαν στον ξεσηκωμό και στην απελευθέρωση και με τον αγώνα τους οδήγησαν στην ίδρυση του ελληνικού κράτους. Οι γραπτές πηγές και οι λοιπές αξιόπιστες αναφορές διασώζουν τα ονόματα δύο χιλιάδων και πλέον Αχαιών επαναστατών, σε αρκετές περιπτώσεις με αξιοσημείωτες λεπτομέρειες της δράσης και των κατορθωμάτων τους.

Η έκθεση έχει διαρθρωθεί σε συναφείς και αλληλοεξαρτώμενες ενότητες και φιλοδοξεί να αποδώσει το επαναστατικό και αγωνιστικό κλίμα της εποχής σε ολόκληρη την Αχαΐα, προβάλλοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του Αγώνα, τους χώρους που συνέβησαν σημαντικά γεγονότα, τους απλούς πολεμιστές και τους ήρωες.

ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΕΡΕΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΡΙΟΥ

Το έργο «Στερέωση και Αποκατάσταση Νότιου Οθωμανικού και Ανατολικού Ενετικού Τείχους Φρουρίου Ρίου», εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Δυτική Ελλάδα 2014-2020» και χρηματοδοτήθηκε με 330.000 ευρώ, με απόφαση του Περιφερειάρχη, Νεκτάριου Φαρμάκη.

Στο πλαίσιο του έργου, στο Νότιο Οθωμανικό Τείχος γίνονται αποψιλώσεις-καθαρισμοί των χώρων, αποχωματώσεις και διερευνητικές εργασίες, καθαιρέσεις νεότερων επεμβάσεων και παλαιών αρμολογημάτων, εξειδικευμένες εργασίες αποκατάστασης, λιθοσυρραφές, αρμολογήματα, ενέματα, διαμόρφωση διαδρομών με κουρασάνι και τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων ασφαλείας. Στο Ανατολικό Ενετικό Τείχος γίνονται αντίστοιχες εργασίες, όπως επίσης, στερεώσεις, συμπληρώσεις, τοπικές αποκαταστάσεις και αρμολογήματα, υποστύλωση θολωτού τμήματος της τοιχοποιίας καθώς και συμπλήρωση της υφιστάμενης διαδρομής με κουρασάνι.

Επίσης, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την εκπόνηση μελέτης πυροπροστασίας του αρχαιολογικού χώρου του Φρουρίου με την εγκατάσταση συστήματος πυρασφάλειας, με τη δημιουργία ενημερωτικού υλικού για τους επισκέπτες, συμπεριλαμβανομένων των ΑμεΑ.

ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΣ ΤΟΥ «ΚΑΣΤΡΟΥ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ»

Το Φρούριο του Ρίου («Κάστρο του Μωριά») αποτελεί οχυρωματικό έργο κτισμένο στο ομώνυμο αχαϊκό ακρωτήριο, απέναντι από το Φρούριο του Αντιρρίου, με το οποίο έλεγχε τη δυτική είσοδο του Κορινθιακού κόλπου, θαλάσσιο πέρασμα που λεγόταν «Κιουτσούκ Τσανάκ Καλέ», δηλαδή «Μικρά Δαρδανέλλια».

Οικοδομήθηκε το 1499 μέσα σε τρεις μήνες από τον σουλτάνο Βαγιαζή Β΄ ταυτόχρονα με το Φρούριο του Αντιρίου. Η στρατηγική του θέση το κατέστησε αντικείμενο διεκδίκησης ανάμεσα σε Οθωμανούς και Ενετούς.

Το 1532 πολιορκήθηκε από τον Andrea Doria, ενώ το 1603 υπέστη σημαντικές καταστροφές από τους ιππότες της Μάλτας. Το 1687 κατελήφθη από τους Ενετούς, οι οποίοι στις αρχές του 18ου αιώνα επισκεύασαν και επέκτειναν τις οχυρώσεις του Φρουρίου. Το 1715 γίνεται κατάληψη του Φρουρίου από τους Τούρκους, ενώ το 1828 ύστερα από πολιορκία παραδίδεται από τους Τούρκους στο στρατηγό Μαιζόν. Στη συνέχεια επισκευάζεται και παραδίδεται στους Έλληνες.

Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή από τους Γερμανούς και από το 1925 χρησιμοποιήθηκε από τον ελληνικό στρατό ως στρατόπεδο έως το 1975, που παραδόθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού. Είναι κηρυγμένο μνημείο από το 1922.

Παναγιώτης Ρηγόπουλος