Σχέδιο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης για τη Μήλο

Εγκρίθηκε από την Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Μήλου η προγραμματική σύμβαση με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για την εκπόνηση ενός εμπεριστατωμένου σχεδίου βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης για το νησί.

Υπενθυμίζεται, ότι πριν από μερικές εβδομάδες, η Τουριστική Επιτροπή του Δήμου Μήλου, είχε προχωρήσει στην αναθεώρηση του προγράμματος τουριστικής προβολής του Δήμου Μήλου, προκειμένου να περιληφθεί και η υπογραφή της σύμβασης για την εκπόνηση της σχετικής μελέτης πριν την έναρξη του νέου έτους, ενώ και η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου είχε εγκρίνει τη σχετική δαπάνη.

Στόχος, ήταν να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος έως και την έγκριση του νέου προϋπολογισμού του Δήμου Μήλου μέσα στο νέο έτος, με σκοπό τα πορίσματα της μελέτης που θα εκπονηθεί από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, να ξεκινήσουν να συμπεριλαμβάνονται στη χάραξη πολιτικών τουριστικής προώθησης και ανάπτυξης του Δήμου Μήλου άμεσα.

Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί, πως από την πλευρά του, ο νεοσύστατος Φορέας Πολιτισμού και Τουρισμού Μήλου, που απαρτίζεται από επαγγελματίες του νησιού, έχει αναθέσει ήδη σε ιδιώτη την εκπόνηση μελέτης στρατηγικού σχεδιασμού και ταυτότητας προορισμού για τη Μήλο.

Με τις κινήσεις αυτές, Δήμος και επιχειρηματική κοινότητα, αναμένεται να έχουν στη διάθεσή τους τα εργαλεία εκείνα, που θα συμβάλουν σε μία στοχευμένη, οργανωμένη, αλλά και κατά το δυνατόν ορθή πορεία, όσον αφορά στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη του νησιού και την εν γένει τοπική οικονομική ανάπτυξη.

Καλύτερη αξιοποίηση του brand και βελτιστοποίηση της διαχείρισης

Σύμφωνα με το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης που ενέκρινε ομόφωνα η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Μήλου, με τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου, «στο άκρως ανταγωνιστικό τουριστικό περιβάλλον που βιώνουμε και στις παγκόσμιες ανακατατάξεις που έχει επιφέρει η πανδημία, κάθε προορισμός οφείλει να διαχειριστεί ενεργά την τουριστική ανάπτυξη του ώστε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη για την τοπική κοινωνία σε βάθος χρόνου. Αν και η συζήτηση για τον βιώσιμο τουρισμό και οι αλλαγές που απαιτούνται βρίσκονται στην επικαιρότητα εδώ και αρκετά χρόνια έχοντας προκαλέσει την βαθμιαία αλλαγή των επιθυμιών των τουριστών και τη σταδιακή προσαρμογή των προορισμών, η έλευση της πανδημίας επιτάχυνε τις εξελίξεις προς την παραγωγή περισσότερο ασφαλών τουριστικών προϊόντων».

Μάλιστα, σημειώνεται, ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ), η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη αφορά στη διαχείριση των επιπτώσεων του τουρισμού στην τοπική οικονομία, την τοπική κοινότητα και το περιβάλλον, με τρόπο που να διατηρεί ή και να αυξάνει τους πόρους του προορισμού για τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες των επισκεπτών και της τοπικής κοινωνίας μέσα από μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχεδιασμού. Η έννοια του ολοκληρωμένου σχεδιασμού προέρχεται από την αντίληψη ότι, ανεξαρτήτως της θεματικής του σχεδιασμού με την οποία ασχολείται κανείς (στην περίπτωσή μας, την τουριστική ανάπτυξη), οφείλει να λάβει υπόψη του τις διασυνδέσεις με τους άλλους τομείς της οικονομίας καθώς και τον αντίκτυπο που αυτός θα έχει σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο, κάτι που είναι γνωστό ως η «τριπλή βασική προσέγγιση» (triple bottom line). Τέλος, η αρχή της συμμετοχικής διακυβέρνησης έχει να κάνει με τη μετάβαση σε πιο ανοιχτά και δημοκρατικά μοντέλα αυτοδιοίκησης, όπου δίνεται στους άμεσα ενδιαφερόμενους, αλλά και στους πολίτες γενικότερα, το πλαίσιο και τα εργαλεία ώστε να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τα θέματα που τους αφορούν.

Με βάση τον ΠΟΤ για να χαρακτηριστεί ένας προορισμός βιώσιμος θα πρέπει:

- Να έχει ένα σύστημα συμμετοχικής τουριστικής διακυβέρνησης που να περιλαμβάνει την ύπαρξη στρατηγικής βασισμένη στην καταγραφή και ανάλυση δεδομένων, την οποία αναλαμβάνει να υλοποιήσει ειδικός φορέας και η οποία αξιολογείται δημόσια και επικαιροποιείται σε τακτικά διαστήματα.

– Να προσβλέπει στη συνεχή βελτίωση των οικονομικών ωφελειών για τη τοπική κοινωνία και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών

- Να προσβλέπει στη μεγιστοποίηση των κοινωνικών και πολιτιστικών ωφελειών για τις τοπικές κοινωνίες και τους επισκέπτες

- Να προσβλέπει στη μεγιστοποίηση των ωφελειών για το περιβάλλον και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων.

Κατόπιν των ανωτέρω, στόχος της προγραμματικής σύμβασης είναι να αποκτήσει η Μήλος τα εργαλεία εκείνα που θα της επιτρέψουν να αξιοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο τη φήμη της (brand) όπως αποτυπώνεται από την αύξηση των τουριστικών ροών των τελευταίων χρόνων και να την διαχειριστεί-ενισχύσει με τρόπο που να μεγιστοποιεί τα οφέλη για τη τοπική κοινωνία και τη συνολική βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού παράγοντας και διακινώντας ένα ή περισσότερα τουριστικά προϊόντα αντίστοιχης ποιότητας και διαφοροποίησης.

Τα τέσσερα στάδια της εκπόνησης του Σχεδίου

Το Σχέδιο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης της Μήλου, αναμένεται να εκπονηθεί σε τέσσερις φάσεις, όπως αναλύεται παρακάτω.

Η Α’ Φάση αφορά στην προετοιμασία και τον καθορισμό της διαδικασίας του σχεδιασμού και περιλαμβάνει τη σύσταση της Ομάδας Έργου, τη συγκρότηση της Ομάδας Εργασίας Ενδιαφερόμενων Μερών (με την επιλογή περιορισμένου αριθμού αντιπροσωπευτικών εκπροσώπων από το σύνολο των ενδιαφερόμενων φορέων του προορισμού), τον προσδιορισμό της διαδικασίας σχεδιασμού και την αποτύπωση των βασικών στοιχείων (προφίλ) του προορισμού. Η Ομάδα Εργασίας Ενδιαφερομένων Μερών (ΟΕΕΜ), θα βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με την Ομάδα Έργου (ΟΕ), ενώ το σύνολο των εκπροσώπων θα αποτελούν τον πυρήνα των δημόσιων διαβουλεύσεων. Σε αυτή τη φάση θα δημιουργηθεί το προφίλ του προορισμού με τα διαθέσιμα δεδομένα ώστε να υπάρξει πρώτη εκτίμηση των αναγκών του σχεδιασμού.

Η Β’ Φάση περιλαμβάνει την καταγραφή και την αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης, η οποία αποτυπώνει τη θέση στην οποία βρίσκεται ο προορισμός τη δεδομένη χρονική στιγμή. Στη φάση αυτή, προτείνεται η χρήση μιας σειράς από εργαλεία-έντυπα που σκοπό έχουν να περιγράψουν το «μίκρο» και «μάκρο» περιβάλλον του προορισμού, την τουριστική προσφορά, τη ζήτηση και την οργάνωση της αγοράς, καθώς και τις υφιστάμενες πολιτικές και στρατηγικές που επηρεάζουν τον τοπικό τουριστικό σχεδιασμό. τις ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου (μικρό μέγεθος, απομόνωση και περιφερειακότητα, μοναδικούς αλλά εύθραυστους πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς πόρους, ιδιαίτερη βιωματική ταυτότητα).

Στη Γ’ Φάση αναμένεται η διαμόρφωση της στρατηγικής. Οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία, έχοντας ολοκληρώσει την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, έχουν πλέον στη διάθεσή τους όλη την απαιτούμενη πληροφορία για να αποφασίσουν τη μελλοντική εξέλιξη του προορισμού. Επί της ουσίας, οι αποφάσεις που λαμβάνονται στη Γ φάση στηρίζονται στην ανάλυση και αξιολόγηση που έγινε κατά τη Β φάση. Το τρίτο αυτό στάδιο της σχεδιαστικής διαδικασίας ξεκινά με τον καθορισμό του οράματος για τον προορισμό και συνεχίζει στο ζητούμενο που δεν είναι άλλο από τη διαμόρφωση των στρατηγικών στόχων. Η τρίτη φάση του σχεδιασμού απαιτεί τη συνθετική ικανότητα των εμπλεκομένων και δεδομένου ότι περιλαμβάνει αποφάσεις για στόχους και στρατηγικές, έχει σαφώς πολιτικό χαρακτήρα και οφείλει να τεκμηριώσει σαφώς τους στρατηγικούς στόχους που επιλέγει.

Τέλος, η Δ’ Φάση αποτελεί την αποκρυστάλλωση, σε επιχειρησιακό επίπεδο, των αποφάσεων που ελήφθησαν στην προηγούμενη φάση του σχεδιασμού. Στο στάδιο αυτό οι στρατηγικοί στόχοι αναλύονται σε συγκεκριμένες δράσεις, με πληροφορίες για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καθεμίας από αυτές (όπως το πόσο σημαντική είναι, χρονοδιάγραμμα, προϋπολογισμός, κτλ.), η υλοποίηση των οποίων θα συνεισφέρει στην ικανοποίηση των στρατηγικών στόχων που τέθηκαν κατά τη Γ φάση.

Στο πλαίσιο της σύμβασης, μεταξύ άλλων, θα διοργανωθούν ειδικές ημερίδες για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του έργου, ενώ κατά την εκπόνηση θα συνταχθούν και θα διαμοιραστούν ερωτηματολόγια προς τις επιχειρήσεις, τους τουρίστες και τους κατοίκους του νησιού, ώστε να αποτυπωθούν και να καταγραφούν οι απόψεις.

Ο προϋπολογισμός για την εκπόνηση όλων των παραπάνω αφορά σε 31.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, που θα προέλθουν από ίδιους πόρους του Δήμου Μήλου, ενώ η διάρκεια του έργου εκτιμάται στους δεκαοκτώ μήνες από την υπογραφή της σύμβασης και από τους δύο φορείς.