Σκιαγράφηση του βαθμού εξοικείωσης με την κυκλική οικονομία

Ξεκίνησε η μεγάλη έρευνα, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανάπτυξη Πρότυπου Μοντέλου Κυκλικής Οικονομίας: Η περίπτωση της Μήλου», που εκπονείται από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σε συνεργασία με την εταιρεία IMERYS και το Δήμο Μήλου.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Δήμου Μήλου με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και την εταιρεία IMERYS της Μήλου, ξεκίνησε, μέσω ερωτηματολογίων, που διατίθενται ηλεκτρονικά προς τους κατοίκους και επιχειρηματίες του νησιού, η μεγάλη έρευνα σχετικά με την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, αλλά και της προώθησης ενός μοντέλου κυκλικής οικονομίας για τις ανάγκες του νησιού.

Ανάληψη του κόστους συμμετοχής του Δήμου από την IMERYS

Υπενθυμίζεται, πως το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Μήλου είχε ήδη από τον Δεκέμβριο του 2019 εγκρίνει ομόφωνα τη συμμετοχή του Δήμου στη μελέτη «Ανάπτυξη Πρότυπου Μοντέλου Κυκλικής Οικονομίας: Η περίπτωση της Μήλου», η οποία εκπονείται από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) από κοινού με το Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ενώ στην εν λόγω μελέτη συμμετέχει και η εταιρία με την επωνυμία IMERYS ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

Τότε είχε τεθεί υπόψιν των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου σχετική επιστολή της IMERYS προς το Δήμο, με την οποία ενημέρωνε πως η εταιρεία δέχτηκε πρόταση του Εθνικού Κέντρου Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) από κοινού με το Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου για εκπόνηση της σχετικής μελέτης.

Η μελέτη αφορά στην καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης, την έρευνα Αξιοποίησης Αποβλήτων και διοργάνωση Ημερίδας για την Κυκλική Οικονομία στη Μήλο. Το ΕΚΕΤΑ είχε ήδη εξασφαλίσει το ενδιαφέρον για οικονομική συμμετοχή της Γενικής Γραμματείας Νησιωτικής Πολιτικής καθώς και της Γενικής Γραμματείας του Υπουργείου Περιβάλλοντος στην εν λόγω μελέτη συνολικού κόστους 50.000 ευρώ.

Όπως είχε γίνει σαφές, προκειμένου το ΕΚΕΤΑ και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου να προχωρήσει σε αίτημα συγχρηματοδότησης προς τους εμπλεκόμενους φορείς, είναι απαραίτητη η οικονομική συμμετοχή του Δήμου Μήλου με ποσό της τάξεως των 5.000 ευρώ. Η εταιρεία IMERYS, θεωρώντας σημαντική τη συμμετοχή της Μήλου στη δημιουργία της πρότυπης αυτής μελέτης, είχε εκφράσει την πρόθεση να καλύψει το κόστος που αναλογεί στον Δήμο Μήλου, δηλ. 5.000 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι το αίτημα συγχρηματοδότησης από τη Γενική Γραμματεία Νησιωτικής Πολιτικής και τη Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, εγκριθεί. Επιπλέον, δεσμεύτηκε, πως για τη διοργάνωση της ενημερωτικής Ημερίδας για την Κυκλική Οικονομία, η IMERYS θα καλύψει το κόστος χρήσης του Συνεδριακού Κέντρου Μήλου.

Η έρευνα και τα ερωτήματα

Αφού το πρόγραμμα εγκρίθηκε και χρηματοδοτήθηκε, ξεκίνησε η μεγάλη έρευνα, η οποία έχει ως στόχο να καταγράψει σε πρώτη φάση την υφιστάμενη κατάσταση στο Δήμο Μήλου.

Ως εκ τούτου, δημιουργήθηκαν ειδικά ερωτηματολόγια, βάσει των οποίων καλούνται οι επιχειρηματίες, οι κάτοικοι, αλλά και οι γεωκτηνοτρόφοι του νησιού, να απαντήσουν σε στοχευμένες ερωτήσεις, προκειμένου να διαμορφωθεί μία συνολική εικόνα σχετικά με το κατά πόσον το κοινό είναι εξοικειωμένο με τις έννοιες, αλλά και τις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας, όπως επίσης και ποιες από αυτές εφαρμόζει στην καθημερινότητά του.

Όπως σημειώνεται στο εισαγωγικό σημείωμα της έρευνας, «η Κυκλική Οικονομία υιοθετήθηκε ως όρος από την ΕΕ όπου συγκεκριμένα αναφέρεται ως η: «διατήρηση της αξίας προϊόντων, υλικών και πόρων στην οικονομία, για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και ελαχιστοποίηση των αποβλήτων...» Η ιδέα της Κυκλικής Οικονομίας έγκειται στην ελαχιστοποίηση αποβλήτων και στην συνεχή επαναχρησιμοποίηση πόρων. Για την Κυκλική Οικονομία η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση υλικών και προϊόντων, η ορθή χρήση των πόρων, η ανταλλακτική οικονομία και η βιομηχανική συμβίωση, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και η βιοποικιλότητα αποτελούν τους πυλώνες ενός ανθεκτικότερου και βιωσιμότερου οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου».

Όσον αφορά στα ερωτηματολόγια που αφορούν στους γεωκτηνοτρόφους και τους τουριστικούς επιχειρηματίες του νησιού, τονίζεται, πως «οι παγκόσμιες επιχειρηματικές κοινότητες επανεξετάζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο σε σχέση με την κυκλική οικονομία και την βιωσιμότητα. Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα στη γεωργία την κτηνοτροφία σημαίνει καλή διαχείριση των φυσικών συστημάτων και των πόρων στους οποίους βασίζονται οι εκμεταλλεύσεις. Με αυτήν την έρευνα στοχεύουμε να μάθουμε πόσες επιχειρήσεις στην Μήλο που ασχολούνται με αυτούς τους κλάδους σκέφτονται να εφαρμόσουν πολιτικές/πρακτικές κυκλικής οικονομίας ή ακόμα και πόσες έχουν ήδη κάνει βήματα προς ένα κυκλικό επιχειρηματικό μοντέλο».

Οι αρχές κυκλικής οικονομίας παρουσιάζονται στην συνέχεια:

Αρχή 1: «Το απόβλητο είναι πρώτη ύλη». Αυτό σημαίνει πως όλα τα υλικά και προϊόντα μπορούν να αντιμετωπιστούν ως πρώτες ύλες για νέα προϊόντα

Αρχή 2: Βιολογικά υλικά είναι ανανεώσιμα, τα τεχνολογικά όχι και θα πρέπει να εισαχθούν στον τεχνολογικό κύκλο. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχει σωστός διαχωρισμός τους.

Αρχή 3: Η προσπάθεια επικεντρώνεται στην επαναχρησιμοποίηση προϊόντων και αποβλήτων, αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε μέρη αυτών, και αν ούτε αυτό είναι εφικτό, τότε ανακυκλώνετε.

Αρχή 4: Πρώτα μείωση, μετά επιδιόρθωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακατασκευή και τέλος η ανακύκλωση. (5Rs: reduce, repair, reuse, refurbish and recycle).

Αρχή 5: Χρήση ΑΠΕ. Η κυκλική οικονομία πρέπει να τροφοδοτείται με ανανεώσιμη ενέργεια.

Επιπλέον, σημειώνεται πως απαιτούνται λιγότερο από 20 λεπτά για τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων, ενώ τα κύρια αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν στο παραδοτέο της Α’ υπο-δράσης «Καταγραφή της Υφιστάμενης Κατάστασης» του ερευνητικού προγράμματος.

Όσον αφορά στους τουριστικούς επιχειρηματίες, οι ερωτήσεις έχουν να κάνουν με τη διερεύνηση ποιων πρακτικών είναι περισσότερο εξοικειωμένη η επιχειρηματική κοινότητα της Μήλου, αν και εφόσον από την εφαρμογή τους έχουν διαπιστωθεί οικονομικά οφέλη, αλλά και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν, στο πλαίσιο εφαρμογής κάποιων από τις παραπάνω πρακτικές. Επιπλέον, υπάρχει σχετικό ερώτημα αναφορικά με το αν υπάρχει σχετική ενημέρωση από πλευράς των τουριστικών επιχειρηματιών προς τους πελάτες/επισκέπτες σχετικά με την χρήση πρακτικών κυκλικής οικονομίας (π.χ. ανακύκλωση) και αν ενθαρρύνονται οι επισκέπτες να συμμετέχουν στις πρακτικές αυτές. Τέλος, υπάρχει κατηγορία ερωτημάτων και σε ό,τι αφορά στην ορθολογική χρήση του νερού.

Το ερωτηματολόγιο που απευθύνεται στους γεωκτηνοτρόφους του νησιού κινείται στο ίδιο γενικό πλαίσιο, ωστόσο ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην εφαρμογή συστημάτων βιολογικής καλλιέργειας ή/και κτηνοτροφίας, στη διαχείριση των αποβλήτων (κομποστοποίηση, ανακύκλωση κλπ), στην εφαρμογή «πράσινων προμηθειών», στην αειφόρο διαχείριση πόρων (κατανάλωση και εξοικονόμηση ενέργειας, διαχείριση νερού κλπ), καθώς επίσης και στις πρακτικές διαχείρισης υγιούς εδάφους (εναλλασσόμενες καλλιέργειες, ψεκασμοί, πολυκαλλιέργειες άλλα συστήματα καλλιέργειας). Επιπλέον ερωτήματα υπάρχουν σχετικά με επενδύσεις σε πιστοποιήσεις και εξοπλισμό αειφορίας.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τους κατοίκους του νησιού, οι ερωτήσεις έχουν σχέση με το βαθμό εξοικείωσης και ενημέρωσής τους σχετικά με τις έννοιες και τις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας, στο ποιες εξ αυτών εφαρμόζουν στην καθημερινότητά τους και σε τι βαθμό, αλλά και στο βαθμό που θα ήταν διατεθειμένοι να προμηθεύονται προϊόντα που δημιουργούνται μέσα από τις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να τονιστεί, πως η επιτυχία του ερευνητικού προγράμματος και η αξία των συμπερασμάτων που θα προκύψουν, εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τη συμμετοχή των επιχειρηματιών, γεωκτηνοτρόφων και κατοίκων της Μήλου στη συγκεκριμένη έρευνα και ως εκ τούτου κρίνεται σκόπιμη η αφιέρωση λίγων λεπτών για τη συμπλήρωση των σχετικών ερωτηματολογίων.