Η Σύρος και η ιστορία της! Μετά το 1821 (2)

Από το 1823 είναι πολύ σημαντική η στάση της Σύρου απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση εναντίον των Τούρκων. Είχαν αρχίσει να προσφέρουν οι κάτοικοι του νησιού 40.000 γρόσια και στην Ύδρα και σε άλλα νησιά για να τους βοηθήσουν για την ενίσχυση των πλοίων που ήταν ανάγκη να σωθούν από τους Τούρκους και να φέρουν, επιτέλους, την απελευθέρωση νησιών και άλλων περιοχών της χώρας που κινδύνευαν.

Οι ίδιοι οι Ερμουπολίτες έγραφαν αργότερα ότι ήταν τόσα πολλά αυτά που προσέφεραν... “ως να ήθελεν είναι η Σύρα το Ταμείον του Έθνους¨, είχε γράψει ο Βλαχογιάννης στο“Χιακόν Αρχείον”. Με την βοήθεια των Συριανών δημιούργησαν οι Χιώτες στα 1825 ένα ... “Πολιτικόν Σώμα” όπως το θέλησαν, για να διεκδικήσουν τα συμφέροντά τους και να επιτύχουν με την δραστηριότητά τους την απελευθέρωση της Χίου. Φρόντισαν και με άλλους τρόπους να επιτύχουν την ελευθερία που επιθυμούσαν αλλά... αυτή την εποχή δεν τα κατάφεραν.

Έτσι, σ' όλη τη διάρκεια της Επανάστασης δεν σταμάτησαν οι προσπάθειες για την οργάνωση μιας νέας πολιτείας σ' αυτό το ελεύθερο νησί από τους Τούρκους.

Σ' ολόκληρη την παραλία χτίζονται μαγαζιά και αποθήκες. Δεν προλάβαιναν να τελειώσου και νοικιάζονταν με πολύ καλές τιμές για την εποχή εκείνη. Το λιμάνι φιλοξενούσε επίσης, σχεφόν κάθε μέρα, πολλά ελληνικά και ξένα πλοία.

Παράλληλα με την εμπορική ανάπτυξη φροντίζουν οι Ερμουπολίτες να καλυτερέψουν τη ζωή τους. Χτίζουν σιγά – σιγά μικρά, προσωρινά, στην αρχή, σπίτια.

Από το 1824 επιθυμούσαν να αποκτήσουν μια εκκλησία, ώστε και να προσεύχονται και να... “ευχαριστούν τον Θεό, ώστε να εκπληρούν το απαραίτητον Χριστιανικόν χρέος των”.

Η πρώτη εκκλησία της Ερμούπολης, η σημερινή Μητρόπολη, χρονολογείται στα χρόνια της Επανάστασης. Στις 21 Ιανουαρίου ο Αλέξανδρος Αξιώτης, Έπαρχος τότε Μυκόνου και Σύρας, εκφράζοντας την επιθυμία των πολυάριθμων προσφύγων, ζήτησε από το υπεύθυνο Εκτελεστικό Σώμα την άδεια ώστε με την βοήθεια των ανθρώπων που κατοικούσαν στο νησί, να οικοδομηθεί ένας Χριστιανικός Ναός.

Στις 25 Φεβρουαρίου 1824, οι κάτοικοι πήραν την άδεια για την οικοδομή της εκκλησίας. Το Μάρτιο αρχίζει η κατασκευή, όπως φαίνεται και από έγγραφο της 1ης Νοεμβρίου 1829 με τον τίτλο: “Η ανέγερσης ναού της Ερμουπόλεως Σύρας επ' ονόματι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος κατά το 1824, μηνί Μαρτίω 31.”

Το ιστορικό της οικοδομής το έχει διασώσει ο ίδιος ο Αξιώτης σ' επιστολή του, που δημοσιεύθηκε σε Αθηναϊκή εφημερίδα που είχε αρχίσει να υπάρχει στην Αθήνα το 1841. Ο κατάλληλος τόπος και χώρος όπου αναγέρθηκε η εκκλησία της Μεταμορφώσεως ανήκε στον Φραγκούλη Καποράλη, ορθόδοξο Χριστιανό, ο οποίος παρέλαβε από τους ανθρώπους εξακόσια γρόσια για να παραλάβουν το χώρο, όπου σήμερα θαυμάζουμε και προσκυνούμε στο ναό της Μεταμόρφωσης.

Αμέσως μετά την παραλαβή των χρημάτων του ο Φ. Καποράλης προσέφερε τα 300 γρόσια ως συνδρομή ώστε να βοηθήσει και αυτός να οικοδομηθεί ο ναός.

Συγκεντρώθηκαν ακόμη 8.000 γρόσια από όλους τους κατοίκους, τους Χριστιανούς που βοήθησαν με σεβασμό και ιδιαίτερη φροντίδα την ίδρυση του ναού.

Ερμούπολη

Μέσα στα χρόνια της Επανάστασης λειτουργούν και τα πρώτα σχολεία. Το 1823 ιδρύθηκε επίσης νοσοκομείο, που το 1825 λειτουργούσε σε ιδιαίτερο κτίριο και δεχόταν ασθενείς και τραυματίες από ολόκληρη την επαναστατημένη Ελλάδα εκείνης της εποχής. Χάρη στην αλματώδη ανάπτυξή του, αυτός ο... μικρός αρχικά οικισμός, η μικρή πολιτεία, σταμάτησε πολύ σύντομα να είναι μια εγκατάσταση στην παραλία του λιμανιού χωρίς όνομα!

Ονομάστηκε Ερμούπολις! Όνομα με το οποίο τίμησε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο εκείνη την εποχή. Η τελετή του ονόματος – τα βαφτίσια, θα λέγαμε – έγινε στα 1826 στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης, που πριν λίγο χρονικό διάστημα είχε χτιστεί.

Εκεί συγκεντρώθηκαν οι κάτοικοι, με πρωτοβουλία του Δρόσου Μανσόλα και του Λουκά Ράλλη, για να εκδηλώσουν την απόφασή τους να δημιουργήσουν κοινότητα και για να διαλέξουν το όνομά της. Πολλές ονομασίες ακούστηκαν από τους κατοίκους για τη νέα πόλη. Τελικά έγινε δεκτή η πρόταση του Χιώτη Λουκά Ράλλη, που είχε ιδιαίτερα φροντίσει για την ίδρυση της πόλης. Ο ίδιος έχει γράψει στο βιβλίο του: “Αναμνήσεις” τη μοναδική αυτή σκηνή του ονόματος της πόλης: “... τότε μεταξύ των άλλων αναστάς και εγώ είπα. Κύριοι, υπό την σκέπην του Ερμού, Εφόρου του εμπορίου, συνέστη και προήχθη η πόλις αυτή, δίκαιον και πρέπον δια τούτο, νομίζω, να την αφιερώσωμεν εις τον Κερδώον Ερμήν και να την ονομάσωμεν Ερμούπολιν! Ερμούπολιν! Ερμούπολιν! Αντήχησαν πανταχόθεν όλων αι φωναί και συνετάχθη κατά συνέπειαν πρωτόκολλον, το οποίον παραλαβών ο κυρ' Μανσόλας, ενήργησε παρά την Κυβέρνησην και έκτοτε καθιερώθη το όνομα της νέας πόλεως “Ερμούπολις””!

Με τον ερχομό του Καποδίστρια στην Ελλάδα, στα 1828, η Ερμούπολη είναι μια συγκροτημένη πόλη με 13.805 κατοίκους. Τότε η Σύρος ορίζεται, για πρώτη φορά, έδρα των Βορείων Κυκλάδων, όπου περιλαμβάνονται τα νησιά Σέριφος, Τζιά, Κύθνος, Άνδρος, Τήνος, Μύκονος και Δήλος.

Πρώτος επίτροπος είναι ο Μπενιζέλος Ρούφος και αμέσως μετά το 1828 ο Κωνσταντίνος Μεταξάς, που έμεινε στο νησί ένα χρόνο και τον διαδέχθηκε ο Νικόλαος Καλλέργης το 1829. Η Ερμούπολη γίνεται μια έδρα ολόκληρης νησιωτικής επαρχίας και αποκτάει διοικητικές αρχές. Δημιουργείται το πρώτο Εμποροδικείο και αποκτά επίσης ένα από τα πρώτα ταχυδρομεία.

Ένα από τα σπουδαιότερα έργα εκείνης της εποχής είναι η διαμετακόμιση πολλών εμπορικών ειδών που έφευγαν από το νησί και έφθαναν ακόμη και σε ξένες χώρες. Η περίπτωση της Ερμούπολης ήταν μοναδική.

Η οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή της, όχι μόνο έγινε πρότυπο για πολλές άλλες πόλεις, αλλά.... “και έως σήμερα δίνει την εικόνα μιας πετυχημένης πολιτείας...” έχουν γράψει ειδικοί.

Ας είμαστε υπερήφανοι για το νησί μας που απέκτησε εκπληκτική ανάπτυξη και θαυμασμό από τις αρχές του 19ου αιώνα!