«Θυσίες στο βωμό της πράσινης μετάβασης»

Εκδήλωση – ημερίδα, με θέμα την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην Άνδρο, διοργάνωσαν με κοινή πρωτοβουλία 20 τοπικοί σύλλογοι, με τη συμμετοχή νομικών, βουλευτών, εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης και περιβαλλοντικών φορέων.

Με αφορμή την υπουργική απόφαση, η οποία παρά τις αρκετές παραβάσεις που διαπιστώθηκαν από τις ελεγκτικές αρχές, δίνει το «πράσινο φως», ώστε να ξεκινήσει ξανά η κατασκευή του αιολικού πάρκου στη θέση «Φραγκάκι» της Άνδρου, καθώς επίσης και λόγω της ευρύτερης συζήτησης που έχει ξεκινήσει αναφορικά με το ενεργειακό κόστος και την απεξάρτηση από τον άνθρακα, οι Σύλλογοι της Άνδρου προχώρησαν στη διοργάνωση σχετικής εκδήλωσης, ώστε να συζητηθούν οι έντονοι προβληματισμοί της τοπικής κοινωνίας.

Στη συζήτηση συμμετείχαν οι δύο νομικοί που χειρίζονται υποθέσεις ΑΠΕ της Άνδρου, η κ. Μαρία Κυριαζή, νομική εκπρόσωπος των κατοίκων στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ο κ. Στέφανος Κόλλιας, νομικός εκπρόσωπος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, του Δήμου Τήνου κλπ, στις προσφυγές των φορέων απέναντι στην ανεξέλεγκτη τοποθέτηση ΑΠΕ, ενώ παράλληλα, παρόντες ήταν ο βουλευτής Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, κ. Νίκος Συρμαλένιος, βουλευτές από το Κίνημα Αλλαγής, το ΜέΡΑ25, το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση, εκπρόσωπος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, δημοτικοί σύμβουλοι και πρόεδροι τοπικών κοινοτήτων.

Ηχηρές ήταν οι απουσίες του Δημάρχου Άνδρου, κ. Δημήτρη Λοτσάρη, του Επάρχου Π.Ε. Άνδρου και Αντιπερφιερειάρχη Ενέργειας, κ. Δημήτρη Λάσκαρη, αλλά και εκπροσώπου του κυβερνώντος κόμματος.

«Δόθηκαν άδειες χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό»

Την εκδήλωση άνοιξε με τον χαιρετισμό της η Πρόεδρος του Φιλοπρόοδου Ομίλου «Το Γαύριο», κ. Έφη Πανταζή, εκ μέρους των διοργανωτών, λέγοντας, πως «αποφασίσαμε οι Σύλλογοι της Άνδρου να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να υπερασπίσουμε το όμορφο νησί μας. Να υπερασπιστούμε το Ανδριώτικο τοπίο και την Κυκλαδίτικη φυσιογνωμία του. Η Άνδρος είναι ένα νησί με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Αναγνωρίζουμε ότι υφίσταται ενεργειακό πρόβλημα παγκοσμίως, αλλά και την ανάγκη ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς και την ανάγκη συμμετοχής του νησιού μας, με την προϋπόθεση αυστηρού χωροταξικού σχεδιασμού. Το παράδοξο είναι, ότι δόθηκαν άδειες σε επιχειρήσεις ΑΠΕ, χωρίς να έχει προηγηθεί χωροταξικός σχεδιασμός. Αυτό είναι που μας ανησυχεί ιδιαιτέρως».

Μη ορθή η υπουργική απόφαση που συνεχίζει το έργο στο Φραγκάκι

Η παρουσίαση του θέματος της εκδήλωσης έγινε από την δικηγόρο, κ. Μαρία Κυριαζή, νομική εκπρόσωπο των προσφευγόντων κατοίκων-φορέων και τον  μηχανικό κ. Γιώργο Βρεττό, ο οποίος ανέλυσε τεχνικά το ζήτημα.

Στην τοποθέτησή της, η κ. Κυριαζή προσέγγισε το ζήτημα, με αφορμή την υπόθεση του αιολικού σταθμού στη θέση «Φραγκάκι», για την οποία υπάρχει συλλογικός αγώνας.

«Εμείς οι Ανδριώτες μάθαμε και είδαμε στην πράξη, πως στο βωμό της “πράσινης ανάπτυξης”, πρώτον, δεν εφαρμόζεται η κείμενη νομοθεσία για τις ΑΠΕ, που ούτως ή άλλως είναι ευνοϊκή για αυτές, με χαλαρές κατευθύνσεις – διευθετήσεις και καθόλου συνεκτικό σχέδιο. Επιπλέον, θυσιάζονται άλλα υπέρτερα αγαθά, όπως είναι η πολιτιστική κληρονομιά του νησιού μας, το κυκλαδίτικο τοπίο συγκεκριμένα, το οποίο προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως γνωστόν, αφού αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης. Ακόμη δε και η ασφάλεια και υγεία των πολιτών έχει φτάσει στο σημείο να θυσιάζεται, με τη μη τήρηση των ελάχιστων αποστάσεων ασφαλείας», τόνισε η ίδια.

Τρίτον, σύμφωνα με την κ. Κυριαζή, «δεν υπάρχει κανένας σεβασμός στο κοινόχρηστο οδικό δίκτυο του νησιού μας, που αποτελεί το ένα από τα τρία στοιχεία του κυκλαδίτικου τοπίου – το άλλο είναι οι αναβαθμίδες και το τρίτο είναι η θάλασσα, που όλα έχουν πληγεί από το συγκεκριμένο έργο».

Ομοίως, όπως συνέχισε, «κανένα σεβασμό δεν έδειξε στο τμήμα αιγιαλού και παραλίας του Στενού, με την κατασκευή παράνομης προβλήτας σε χώρο πέραν του παραχωρηθέντος και κατά παράβαση των όρων της παραχώρησης που δόθηκε στην εταιρεία από το Υπουργείο Οικονομικών».

Σύμφωνα με την κ. Κυριαζή, η διοίκηση διαπίστωσε τις παραβάσεις, μετά από έλεγχο, επιβάλλοντας τη διακοπή των εργασιών έως και την αποκατάστασή τους, μία κύρωση που δε σεβάστηκε η εταιρεία συνεχίζοντας τις εργασίες.

Στη συνέχεια όμως, «ο Υπουργός έρχεται με μία βιαστική απόφαση και ακυρώνει την απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης. Ουσιαστικά, ακυρώνοντας με αυτό τον τρόπο την αποκατάσταση των παραβάσεων που διαπίστωσαν τέσσερις κρατικές υπηρεσίες, η Δ/νση Τεχνικού Ελέγχου και το Τμήμα Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένης, το Λιμεναρχείο Άνδρου, η Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας του Υπ. Οικονομικών και επιτρέποντας να καταργείται τμήμα του παλαιού κοινόχρηστου οδικού δικτύου, να παραμένουν τα ζητήματα ασφαλείας των πολιτών λόγω μη τήρησης αποστάσεων ασφαλείας των ανεμογεννητριών από τον κοινόχρηστο χώρο, που επισημάνθηκαν από την Αποκεντρωμένη», υπογράμμισε η κ. Κυριαζή, υποστηρίζοντας μάλιστα, ότι «η απόφαση αυτή έχει ληφθεί με όχι υπεύθυνο τρόπο και αυτό μας θλίβει και μας προβληματίζει, καθώς αποφάσισε για θέματα δημοσίου συμφέροντος […] χωρίς να έχει το φάκελο του έργου, ο οποίος είχε διαβιβαστεί στην Αποκεντρωμένη από το ίδιο το ΥΠΕΝ, τον Ιούλιο του 2020. Αποφάσισε, χωρίς καν να έχει αναμείνει τις θέσεις τις Αποκεντρωμένης που είχαν ζητηθεί από τη Δ/νση Νομοθετικού Έργου και Πρωτοβουλίας (Τμήμα νομικών θεμάτων) στις 7/4/2022, ενώ υπήρχε περιθώριο να αποφασίσει έως την 31/5. Εσπευσμένα, λοιπόν, αποφάσισε στις 14/4. […] Για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω, αλλά και για πολλούς ακόμη, η απόφαση αυτή είναι προφανώς μη νόμιμη και θα κριθεί από τη δικαιοσύνη».

Η ακρίβεια να μη γίνει άλλοθι για ανεξέλεγκτη εγκατάσταση ΑΠΕ

Σε γενικότερο πλαίσιο και όσον αφορά στις εγκρίσεις για τους αιολικούς σταθμούς, η κ. Κυριαζή σημείωσε, ότι δίνονται «στις περισσότερες περιπτώσεις, άνευ ουσιαστικού ελέγχου, στο όνομα της πάταξης της γραφειοκρατίας, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται ανεπίτρεπτα το περιβάλλον, να κινδυνεύει κάθε έμβιο ον – μηδέ εξαιρουμένου του ανθρώπου – και όταν γίνονται έλεγχοι, συχνά κατόπιν καταγγελιών, θα πρέπει οι επιβαλλόμενες κυρώσεις, να σκοπούν στην αποκατάσταση των παραβάσεων και όχι στην επιβολή μόνο κάποιου προστίμου που συχνά συμφέρει τον κατασκευαστή».

Αναφορικά με το φαινόμενο της αύξησης στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, τόνισε πως «δεν αποτελεί σίγουρα λόγο συνέχισης της ανεξέλεγκτης έγκρισης των αιολικών σταθμών, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστεί με κρατικό παρεμβατισμό όπως στο Ιβηρικό μοντέλο (Ισπανία, Πορτογαλία)», υποστηρίζοντας πως θα έπρεπε το ρεύμα να αντιμετωπίζεται ως κοινωνικό αγαθό και η ενεργειακή επάρκεια να καλύπτεται από ένα μείγμα ενεργειακών πηγών, με κρατικό κεντρικό σχεδιασμό, αποκλειστικά με κοινωνικά, περιβαλλοντικά κριτήρια και αυστηρούς κανόνες, ισχυρές δημόσιες ελεγκτικές αρχές με σκοπό την αποκατάσταση των παραβάσεων και αξιοποίηση κάθε διαθέσιμης τεχνολογίας, μη εξαιρουμένων και των παραδοσιακών.

Άρρηκτη η εξάρτηση ΑΠΕ και φυσικού αερίου

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η τοποθέτηση του νομικού εκπροσώπου των θεσμικών φορέων, κ. Τρύφωνα Κόλλια, ο οποίος υπενθύμισε, πως το ισχύον χωροταξικό για τις ΑΠΕ που καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη χωροθέτηση μονάδων παραγωγής, είχε διαμορφωθεί πριν το 2008, με τελείως διαφορετικά δεδομένα από τα ισχύοντα.

Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καλέσει την Ελλάδα να αναθεωρήσει το θεσμικό πλαίσιο, καθώς κρίνεται ότι παραβιάζεται το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, κυρίως για τη διαχείριση των περιοχών Natura.

Ο ίδιος σημείωσε πως οι ίδιες αρχές που καλούνται να ελέγχουν τις απαιτούμενες μελέτες εκ μέρους των επενδυτών βρίσκονται υποστελεχωμένες, με 2-3 άτομα προσωπικό, με αποτέλεσμα οι μελέτες να εγκρίνονται χωρίς καν αυτοψία.

Επίσης, τόνισε, ότι οι αντιδράσεις ενός τόπου θα πρέπει να είναι σύσσωμες, καθώς αν υπάρχουν ανοικτές πόρτες προς τις επενδύσεις αυτές, τότε το έδαφος θεωρείται πρόσφορο.

Τέλος, σχετικά με το ζήτημα της ακρίβειας στην ενέργεια, ο κ. Κόλλιας υπογράμμισε ότι οι ΑΠΕ είναι εξαρτημένες, ως προς τη λειτουργία τους, από τις μονάδες φυσικού αερίου και ως εκ τούτου, όσο περισσότερες ΑΠΕ εγκαθίστανται τόσο περισσότερη εξάρτηση από το φυσικό αέριο δημιουργείται, καθώς προς το παρόν δεν υπάρχει τρόπος αποθήκευσης της ενέργειας και ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά δεν παρέχουν σταθερή ενέργεια.

Τοποθετήσεις από φορείς και πολιτικά στελέχη

Στη συνέχεια, τοποθετήθηκε ο Αποστόλης Καλτσής εκ μέρους της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, ο οποίος αναφέρθηκε στο μείζον πρόβλημα που δημιουργείται από τους αδειοδοτημένους αιολικούς σταθμούς στο Φραγκάκι και τον Μακροτάνταλο, στα προστατευόμενα είδη του σπιζαετού και του μαυροπετρίτη, καθώς και στο γεγονός, ότι ενώ έχουν κατατεθεί προτάσεις για ορθή χωροθέτηση ΑΠΕ, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, αυτές έχουν αγνοηθεί διαχρονικά.

Επιπλέον, τοποθετήθηκαν επίσης οι βουλευτές των κομμάτων, παραθέτοντας ο καθένας εξ αυτών την κριτική τους απέναντι στη διαχείριση του ζητήματος, τόσο από την παρούσα κυβέρνηση όσο και από τις προηγούμενες, καθώς επίσης και τη θέση του κάθε κόμματος, αναφορικά με το πώς θα δοθεί λύση στο ζήτημα. Κύριο σημείο σύγκλισης των απόψεων σε γενικό επίπεδο, είναι πως οφείλει να καταρτιστεί επιτέλους το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ, με ιδιαίτερα αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια, καθώς και την συμπερίληψη της άποψης των τοπικών κοινωνιών.

Επιπλέον, τοποθετήθηκαν επίσης ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου Άνδρου και πρώην Δήμαρχος, κ. Θεοδόσης Σουσούδης, ο επικεφαλής της ελάσσονος μειοψηφίας, κ. Γιάννης Καπάκης, αλλά και πρόεδροι των τοπικών Κοινοτήτων του νησιού, εκφράζοντας τους προβληματισμούς τους σχετικά με το ζήτημα.