Το μέλλον του ευρωπαϊκού γεωργικού μοντέλου και ο παγκόσμιος κίνδυνος από τις αυξανόμενες τιμές τροφίμων

Ήδη αρχίζουν να λέγονται και να ακούγονται οι φωνές απόγνωσης από την επισιτιστική ασφάλεια, και τις σημαντικές αυξήσεις τιμών και οι πιο μετρημένες φωνές αρχίζουν να αναφέρονται στην παγκόσμια αταξία που είναι προ των θυρών. Και τα γεράκια και οι ύαινες αυξάνουν τις πιέσεις τόσο από τη μια πλευρά (ΝΑΤΟ), όσο και από την άλλη πλευρά, της άλλης πυρηνικής δύναμης, (Ρωσίας), κάνοντας πλέον ορατή την αύξηση του ολέθρου.

Επιπλέον, αρχίζουμε να βλέπουμε κάποιες πρώτες επιπτώσεις των κλιματικών φαινομένων. Το περασμένο καλοκαίρι, είχαμε σκληρό σιτάρι. Η παραγωγή σκληρού σταριού που χρησιμοποιείται για την παρασκευή ζυμαρικών, (βάση της διατροφής πολλών ανθρώπων), διαταράχθηκε από ένα συνδυασμό καναδικής θερινής ξηρασίας και ενός πολύ υγρού καλοκαιριού στη Γαλλία. Οι ερευνητές επιμένουν ότι οι διαταραχές αυτές θα πολλαπλασιάζονται έως το 2050. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι άλλος παράγοντας που εντείνει την επισιτιστική ανασφάλεια.

Η πιθανότητα μιας παγκόσμιας επισιτιστικής έκτακτης ανάγκης είναι προ των πυλών αν περιπτώσεις όπως η αναφορά μας στον Καναδά και τη Γαλλία, συνδυάζεται με το ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Πρέπει να μελετήσουμε και να κατανοήσουμε διάφορα σενάρια και την αντίδραση ορισμένων ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, για να καθορίσουμε την έκταση της ανησυχίας μας σχετικά με την επισιτιστική κρίση.

Δεν είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς τους βασικούς παράγοντες ευπάθειας για χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.  Περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής  θα επηρεάσει τις χώρες με ανεπαρκή εγχώρια παραγωγή που δε θα μπορέσουν να καλύψουν την εγχώρια ζήτηση. Αυτέ οι χώρες έχουν άμεση εξάρτηση από τις εισαγωγές από τη λεκάνη του Εύξεινου Πόντου. Μεταξύ αυτών είναι κυρίως (αλλά όχι μόνο) χώρες όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία, ο Λίβανος, η Συρία, η Τυνησία, η Αλγερία, το Μαρόκο και το Σουδάν. Ορισμένες από αυτές τις χώρες έχουν ήδη αρχίσει να παρατηρούν ελλείψεις σιτηρών και αυξήσεις τιμών.

Διαθεσιμότητα προϋπαρχόντων αποθεμάτων τροφίμων: Αρκετές χώρες αποθηκεύουν αποθέματα τροφίμων τους τελευταίους μήνες για να περιορίσουν τη συνεχή αύξηση των τιμών των τροφίμων. Οι χώρες αυτές ενδέχεται να είναι σε θέση να καθυστερήσουν σημαντικά τη διάχυση των διεθνών αυξήσεων των τιμών των τροφίμων στις τοπικές αγορές τους. Η ικανότητά τους να εξομαλύνουν τη μετάδοση των τιμών εξαρτάται από τον όγκο των αποθεμάτων τους σε σχέση με την κατανάλωσή τους.

Εξάρτηση από τις εισαγωγές τροφίμων: Οι χώρες που είναι καθαροί εισαγωγείς ειδών διατροφής, ιδίως σιτηρών, είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν αύξηση των τιμών τους επόμενους μήνες, ακόμη και αν δεν εισάγουν απευθείας από τη Ρωσία ή την Ουκρανία. Η σκληρή άνοδος των διεθνών τιμών των τροφίμων είναι πιθανό να διαχυθεί στις τοπικές τιμές σε διαφορετικές στιγμές. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σχετικά με αυτό το θέμα, η αύξηση των διεθνών τιμών των τροφίμων οδηγεί σε ταχύτερη αύξηση των τοπικών τιμών σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, ενώ η μετάδοση τείνει να πάρει περισσότερο χρόνο στις οικονομίες μεσαίου εισοδήματος (περίπου 6 μήνες). Ω

Όσο όμως συνεχίζεται  η σύγκρουση στην Ουκρανία δεν φαίνεται να μειώνονται σύντομα, οι επιπτώσεις της που απηχούν ήδη σε ολόκληρο τον κόσμο, ειδικά δε, στις  χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η κατάσταση εκείνων των χωρών που αντιμετωπίζουν ήδη προϋπάρχουσες κρίσεις, όπως η Υεμένη, η Συρία και το Σουδάν. Στην Υεμένη, 16 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετώπιζαν ήδη οξεία επισιτιστική ανασφάλεια πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ οι αριθμοί ήταν για τη Συρία 12 και το Σουδάν 10 εκατομμύρια. Καθώς οι χώρες αυτές εισάγουν μεγάλα μερίδια των βασικών προμηθειών σιτηρών τους από τον Εύξεινο Πόντο, είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν μια ακόμη πιο δραματική κατάσταση τους επόμενους μήνες.

Λογικά λοιπόν εξάγεται το συμπέρασμα ότι παρά τον τοπικό του χαρακτήρα, αυτός ο πόλεμος προκαλεί ήδη θύματα σε όλο τον κόσμο μέσω της αυξημένης πείνας και της φτώχειας. Όλοι πρέπει να ανησυχούμε  σοβαρά για τους πιο ευάλωτους ανθρώπους του κόσμου.

Στο ερχόμενο σημείωμά μας θα αναφερθούμε στην εξέλιξη του αριθμού των εκμεταλλεύσεων και σε μια σύνοψη της ΚΓΠ, αν σκεφτούμε ότι οι εξελίξεις από ένα ή περισσότερα γεγονότα όπως η πανδημία και τώρα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία γέννησαν όλους τους αστάθμητους παράγοντες που παρατηρούνται μέρα με τη μέρα στην αγορά.