Η Σύρος μέσα από τα μάτια ενός ρομαντικού επαγγελματία

Με αφορμή την επίσημη έναρξη του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου, παρουσιάζεται απόψε στον θερινό κινηματογράφο Παλλάς, τo ντοκιμαντέρ “Σύρος, το δαντελένιο νησί” του Αντώνη Αλμπανόπουλου.

Η προβολή συνοδεύεται από μια παρουσίαση για την ταινία και για τον σκηνοθέτη της, υπό την επιμέλεια του γιού του σκηνοθέτη, Νίκου Αλμπανόπουλου, ο οποίος μίλησε στην Κοινή Γνώμη για γνωστά και άγνωστα στοιχεία της ιστορίας του ντοκιμαντέρ αλλά και του πατέρα του.
 

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο

Το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε το 1962, μέσα σε 6 μήνες, και η πρώτη προβολή έγινε στις 3 Απριλίου του 1963. “Από το ‘61 είχε αγοράσει μια μηχανή λήψης 35 χιλιοστών, ελληνικής κατασκευής. Εκείνη την εποχή, δούλευαν κυρίως με μηχανές 16 χιλιοστών οπότε υπήρχαν πολύ λίγες τέτοιες μηχανές στην Ελλάδα και καμμία στην επαρχία. Τα γυρίσματα έγιναν με αυτήν τη μηχανή. Ο πατέρας μου δεν ήταν χομπίστας και ήθελε να έχει επαγγελματικό αποτέλεσμα. Όλο το ντοκιμαντέρ έγινε με επαγγελματικούς όρους. Από τα γυρίσματα και το μοντάζ μέχρι και την εμφάνιση των φιλμ” λέει ο Νίκος Αλμπανόπουλος, ενώ για τη διάσωση αυτού του σπουδαίου υλικού αναφέρει: «Ο πατέρας μου είχε ψηφιοποιήσει και τις 3 συριανές του ταινίες , μόνος του το 2001, προκειμένου να τις γράφει σε cd και να τις χαρίζει, κάτι που του έδινε μεγάλη χαρά. Κουβάλησε τις μπομπίνες, μόνος του, μία- μία, με μεγάλη προσοχή και με το πλοίο τις πήγε για ψηφιοποίηση στην Αθήνα. Εγώ, το 2019 , ψηφιοποίησα τις 2 από τις 3, σε high definition αλλά δυστυχώς το φιλμ από  “Το δαντελένιο νησί” είχε πια καταστραφεί  οπότε έχει μείνει με την ψηφιοποίηση του 2001».

Η πρώτη διαφημιστική προβολή της Σύρου

Η αρχική ιδέα ήταν να γίνει μια διαφημιστική προβολή των νησιών. Δεν υπήρχαν άλλωστε άλλα διαφημιστικά μέσα εκείνη την εποχή. Η τηλεόραση δεν υπήρχε και η διαφήμιση γινόταν είτε μέσα από εφημερίδες και περιοδικά, είτε μέσα από τους κινηματογράφους που, πριν την έναρξη των ταινιών, προβάλλονταν 2 -3 διαφημίσεις.

“Ο πατέρας μου ήλπιζε πως όλοι οι δήμοι των Κυκλάδων θα μπορούσαν να στηρίξουν αυτήν τη δουλειά και να του αναθέσουν την παραγωγή μικρών διαφημιστικών ταινιών για την τουριστική προβολή των νησιών. Πήρε δυο παραγγελίες συνολικά, μια από το δήμο Πάρου και μια από το δήμο Τήνου μέσω του ιδρύματος της Ευαγγελίστρας και γύρισε και 3 ταινίες για τη Σύρο μόνος του, με δικά του έξοδα. Πέντε ντοκιμαντέρ δηλαδή διάρκειας 10-15  λεπτών περίπου το καθένα. Από αυτά, έχουν διασωθεί ακέραια τα τρία ντοκιμαντέρ που αφορούν τη Σύρο κι έχουν διασωθεί και αρκετά αμοντάριστα πλάνα από αυτά της Τήνου και της Πάρου”

Τα πρώτα χρόνια

Ο Αντώνης Αλμπανόπουλος βρέθηκε μέσα στους κινηματογράφους από μικρό παιδάκι ενώ δούλευε σαν μηχανικός προβολής, κάτι που έκανε μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ‘80. Γοητευμένος από τον κόσμο της κινηματογραφικής τέχνης, μεγαλώνοντας θέλησε να μπει στο κομμάτι της παραγωγής ταινιών. Για  να το πετύχει αυτό χρειαζότανε γνώσεις κι εξοπλισμό. Αγόρασε μια 35άρα και 16άρα μηχανή και γράφτηκε σε ένα κολλέγιο  κινηματογράφου, θεάτρου και τηλεόρασης, στην Αθήνα όπου παρακολούθησε μαθήματα σκηνοθεσίας εξ’ αποστάσεως. Εκεί, έκανε μαθήματα τέχνης, ιστορίας κινηματογράφου μέχρι και χημείας για την εμφάνιση των φιλμ. Από το 1962 και μετά, έχοντας αποκτήσει αρκετά καλές γνώσεις σκηνοθεσίας, δημιούργησε τα πέντε ντοκιμαντέρ τα οποία είχαν μια σωστή και ολοκληρωμένη δομή σκηνοθετικά και επαγγελματικό τεχνικά αποτέλεσμα.

Ταξίδι σε μια άλλη εποχή

Στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται πολύ ωραίες στιγμές από την καθημερινή ζωή του νησιού της εποχής. Θα δούμε μια πανηγυρική είσοδο ενός πλοίου στο λιμάνι,  το κατάστημα Λειβαδάρα στην παραλία που ο κόσμος τρέχει να ψωνίσει λουκούμια, ένα δήθεν ζευγάρι τουριστών με το παιδάκι τους να μπαίνουν στο ξενοδοχείο Ερμής, μια ναυπήγηση πλοίου στο Νεώριο του 1962, την παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου του ‘62, το εργοστάσιο Ζησιμάτου εν λειτουργία και άλλα πολλά μέρη του νησιού που αρκετά από αυτά είναι σήμερα αγνώριστα.

Ένα ακόμα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο του ντοκιμαντέρ είναι η πληροφορία που μοιράστηκε μαζί μας ο κ. Αλμπανόπουλος για την ύπαρξη εγγράφου με το οποίο ο Μάρκος Βαμβακάρης παραχωρεί άδεια στον σκηνοθέτη να χρησιμοποιήσει τη “Φραγκοσυριανή” για να ντύσει  μουσικά το ντοκιμαντέρ. Στο “Δαντελένιο νησί” ακούγονται συνολικά δύο τραγούδια. Η Φραγκοσυριανή (όχι με τη φωνή του Μάρκου αλλά εκτελεσμένη από γνωστό συριανό μουσικό σχήμα της εποχής) κι ένα ακόμη σε στίχους του ίδιου του σκηνοθέτη.

Γνωστά και άγνωστα στοιχεία

Το “Δαντελένιο νησί” έχει να προβληθεί από το 2002 από τότε που έκανε μια τελευταία προβολή ο ίδιος ο σκηνοθέτης στο Παλλάς. Απόψε, θα προβληθεί ξανά μετά από 20 χρόνια ενώ ο γιος του σκηνοθέτη θα κάνει μια σύντομη παρουσίαση για το πώς γυρίστηκε, με στοιχεία που βρήκε από το αρχείο του πατέρα του. Στην προβολή θα παραβρεθούν και θα διηγηθούν την εμπειρία τους, άνθρωποι που συμμετείχαν στα γυρίσματα

Λίγο πριν κλείσουμε την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, ο Νίκος Αλμπανόπουλος, γνωστοποίησε πως, μαζί με την αδερφή του, ετοιμάζουν για το 2023 ένα μικρό βιβλίο με πληροφορίες για τα γυρίσματα των ταινιών αλλά και για τη ζωή του σκηνοθέτη. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει μαζί με τα ψηφιοποιημένα αρχεία κι από εκεί κι έπειτα, όλο το υλικό θα “το απελευθερώσουμε” όπως χαρακτηριστικά μας είπε “γιατί πιστεύουμε, όπως πίστευε και ο πατέρας μας, ότι τα προϊόντα τέχνης πρέπει να είναι ελεύθερα και προσιτά σε όλους”.