Η Σέριφος τίμησε τον αγώνα των μεταλλωρύχων

Η 21η Αυγούστου είναι μια σημαντική και ιστορική ημέρα για τη Σέριφο αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι η ημέρα που η απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου κατέληξε στην αιματηρή σύρραξη η οποία στέρησε τη ζωή σε εννιά ανθρώπους (τέσσερις αστυνομικούς και πέντε εργάτες) και άφησε πίσω της δεκάδες τραυματίες.  Πρόκειται για τη δεύτερη αιματηρή εργατική εξέγερση στη συνδικαλιστική ιστορία της Ελλάδος, μετά τα δραματικά γεγονότα της απεργίας του Λαυρίου, το 1896.

Εκδηλώσεις μνήμης

Ο Δήμος Σερίφου, διατηρώντας άσβεστη την ιστορική μνήμη του τόπου,  τίμησε τη θυσία και  τον αγώνα των μεταλλωρύχων της Σερίφου για το 8ωρο και τις καλύτερες συνθήκες εργασίας, στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα για τα εργασιακά δικαιώματα και την τήρηση του 8ώρου.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν από νωρίς το πρωί της Κυριακής με μια πεζοπορική διαδρομή από τον Ιερό Ναό Παναγίας Ευαγγελιστρίας στην Κάτω Χώρα έως το Μέγα Λειβάδι με θέμα: «Ακολουθώντας τα βήματα του Σπέρα και των μεταλλωρύχων εργατών», κατά την οποία ανλύθηκε η ιστορία των μεταλλωρύχων και της απεργίας της Σερίφο, μαζί με θρύλους και παραδόσεις. Στις 18.00 πραγματοποιήθηκε η δεύτερη αναπαράσταση της  μάχης των μεταλλωρύχων εργατών του 1916 με τη χωροφυλακή και ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο των πεσόντων εργατών. Το τελετουργικό συνεχίστηκε στον προαύλιο χώρο του Μεταλλευτικού Μουσείου, με εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του Κ. Αποστολίδη και έκλεισε με την προβολή του ντοκιμαντέρ του κυρίου Θεοδώρου Γεωργίου Λιβανίου με τίτλο «Μαρτυρίες Μεταλλωρύχων Εργατών».για την ιστορία των μεταλλείων, με ανέκδοτες αφηγήσεις μεταλλωρύχων.

Το χρονικό ενός δίκαιου αλλά αιματηρού αγώνα

Το 1884-85, στα μεταλλεία Σερίφου, που υπήρχαν από την αρχαιότητα, εμφανίστηκε ο Γερμανός Αιμίλιος Γρώμανν αναλαμβάνοντας τη διαχείρισή τους. Οι συνθήκες εργασίας που εφάρμοσε ήταν ιδιαίτερα σκληρές με τους μεταλλωρύχους να εργάζονται από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Λέγεται πως σε μία διετία έχασαν τη ζωή τους στο μεταλλείο 60 εργάτες. Το 1906 την επιχείρηση ανέλαβε ο γιός του Γρώμμαν, Γεώργιος Γρώμανν, εφαρμόζοντας ακόμα πιο απάνθρωπες τακτικές. Εφτασε σε σημείο να ζητάει εκβιαστικά την παραχώρηση κτηματικών περιουσιών σε γη η οποία είχε μετάλλευμα και σαν αντάλλαγμα να τους προσλάβει εργάτες στο μεταλλείο. Οι εργάτες, έχοντας έρθει πλέον σε απόγνωση,  κάλεσαν τον συντοπίτη τους συνδικαλιστή Κ. Σπέρα, που ήταν ιδρυτικό μέλος του Εργατικού Κέντρου Αθηνών. Με τη βοήθειά του, οργανώθηκε το «Σωματείο εργατών μεταλλευτών Σερίφου» που αριθμούσε 460 μέλη. με βασικό αίτημα την 8ωρη εργασία και καλύτερες συνθήκες εργασίας,  κάτι που φυσικά η εταιρεία δεν δέχτηκε. Οι εργάτες τότε, στις 7 Αυγούστου του 1916,  κατέβηκαν σε απεργία αρνούμενοι να φορτώσουν με μετάλλευμα το πλοίο «Μανούσι».  Ο Γρώμανν ζήτησε παρέμβαση της κυβέρνησης Ζαΐμη, η οποία έστειλε  στο νησί τον υπομοίραρχο Χαρίλαο Χρυσάνθου με απόσπασμα περίπου 30 χωροφυλάκων, που έφτασαν στη Σέριφο ξημερώματα της 21ης Αυγούστου, ημέρα Κυριακή, με σκοπό να καταστείλουν την απεργία. Ο Χρυσάνθου, κάνοντας κάποιες συναντήσεις και δήθεν προσπάθειες για ειρηνική λύση, φυλακίζει  την ηγεσία του σωματείου και τον Σπέρα και  κατευθύνεται, μαζί με το απόσπασμα προς τη σκάλα φόρτωσης του μεταλλεύματος. Εκεί βρίσκονταν πάνω από 400 απεργοί, μαζί με 1.500 περίπου  μέλη των οικογενειών τους. Εκεί έδωσε  εντολή για τη άμεση φόρτωση του πλοίου. Οι εργάτες αρνήθηκαν να υπακούσουν και ο Χρυσάνθου, πριν ακόμα λήξει η προθεσμία πυροβόλησε και σκότωσε  τον απεργό Θεμιστολή Κουζούπη. ΟΙ εργάτες αντιδρούν και κινούνται ενάντια των χωροφυλάκων ενώ ο γυναίκες αρχίζουν να πετάνε πέτρες.  Ο Χρυσάνθου τότε διατάζει γενικευμένο πυρ και ξεκινούν βίαιες και σφοδρές συγκρούσεις κατά τις οποίες χάνουν τη ζωή τους οι Μιχάλης Ζωιλής, , Μιχάλης Μητροφάνης και Γιάννης Πρωτόπαππας. Οι επικεφαλής του αποσπάσματος, Χρυσάνθου και Τριανταφύλλου, πέφτουν επίσης νεκροί.

Ο λαός που ξεχνά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει

Η απεργία της Σερίφου και όλα τα γεγονότα που ακολούθησαν έμελλαν να αλλάξουν την ιστορία του εργατικού κινήματος και θεωρούνται από τα σημαντικότερα της πορείας του. Το νησί της Σερίφου αποτελεί ιστορικό τόπο για τους αγώνες της εργατιάς και η 21η Αυγούστου ημέρα μνήμης αυτών που θυσιάστηκαν για να κατακτηθούν όλα όσα δυστυχώς παρατηρούμε να  απαξιώνονται και να καταπατούνται με ασυνειδησία, όλο και πιο συχνά, σήμερα.