“Γενέθλια” για το θέατρο Απόλλων

Στις 20 Απριλίου του 1864, εγκαινιάστηκε με ιδιαίτερη επισημότητα και αίγλη το θέατρο Απόλλων της Σύρου. Με την όπερα «Rigoletto» του Verdi, και παράλληλες παραστάσεις τη «Favorita» του Donizetti, την «Traviata» και το «Ballo in maschera» του Verdi, παρουσία του εμπνευστή του Μικέ Σαλβάγου, το ιστορικό θέατρο άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό μετά από δύο χρόνια εργασιών για την κατασκευή του (1862-1864).

Η τελική μορφή του βασίστηκε σε σχέδια του δημοτικού αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό ενώ στη σχεδίασή του διακρίνονται πρότυπα και επιρροές από τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά θέατρα: τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το ανακαινισμένο θέατρο «San Carlo» της Νάπολης (1816), το ακαδημαϊκό θέατρο στο Castelfranco (1745) και το «Teatro della Pergola» της Φλωρεντίας (1755).

Τα πρώτα χρόνια

Η ανάγκη εξεύρεσης μόνιμης θεατρικής στέγης για την έντονη καλλιτεχνική δημιουργία που από το 1828 εκφραζόταν σε παραπήγματα, ξύλινες αποθήκες, λέσχες και καφενεία, οδήγησε το τότε Δημοτικό Συμβούλιο στην απόφαση ανέγερσης θεάτρου στο κέντρο της πόλης.

Το θέατρο γνώρισε χρόνια χρυσής ακμής ακολουθώντας τη μοναδική πορεία και ευημερία της Ερμούπολης, φιλοξενώντας στη σκηνή του διακεκριμένους καλλιτέχνες και μεγάλους θιάσους, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με ποικίλο ρεπερτόριο και με έμφαση στο λυρικό θέατρο.

Συνέχισε να προσελκύει το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον γνωστών θιάσων ακόμα και όταν είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή η οικονομική παρακμή της πόλης, από τις αρχές του 20ου αιώνα ως τον μεσοπόλεμο. Την πλούσια ιστορία αυτής της περιόδου έχει καταγράψει σε ένα εξαιρετικό τετράτομο έργο ο συριανός συγγραφέας και ποιητής, Μάνος Ελευθερίου.

Στη διάρκεια της κατοχής, το θέατρο χρησιμοποιήθηκε από την ιταλική και κατόπιν την γερμανική φρουρά για κινηματογραφικές προβολές. Με την απελευθέρωση, συνέχισε να λειτουργεί ως κινηματογράφος, φιλοξενώντας σποραδικά και θεατρικές παραστάσεις.

Τελευταία αναλαμπή του, το θεατρικό έργο «Σκιά» του Ντάριο Νικοντέμι με τη Μαρίκα Κοτοπούλη, στην τελευταία -επίσης- παράσταση της ζωής της (1953). Λίγο μετά, το θέατρο έκλεισε αφού κρίθηκε επικίνδυνο και ακατάλληλο να φιλοξενεί καλλιτέχνες και κοινό. Το 1970, ξεκίνησε μια πρώτη προσπάθεια ανακαίνισής του, που έμεινε ημιτελής λόγω έλλειψης πόρων ενώ προκάλεσε μεγάλη αλλοίωση στο εσωτερικό του.

Νέο ξεκίνημα, νέα ζωή

Η αποκατάσταση του θεάτρου στην αρχική του μορφή αποτέλεσε για χρόνια, πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και των πολιτιστικών συλλόγων. Είναι μια σπίθα που συνεχώς φουντώνει. Μια ομάδα ανθρώπων με ιδέες, όνειρα και ελπίδες αγωνίζονται με κάθε τρόπο για την αποκατάσταση του Ιστορικού "Απόλλωνα". Ενα πανό στην πρόσοψή του "ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΑΤΕ", μαρτυρούσε την αγωνία για το ξεχωριστό Συριανό Θέατρο και το μήνυμα φτερούγιζε απ´άκρη ς’ άκρη σε όλη τη χώρα μέσω του Τύπου διευρύνοντας παράλληλα και τον κύκλο των φίλων του Θεάτρου.

Με τεράστιες δυσκολίες από το 1978 μέχρι και το 2000 η συμβολή των ερασιτεχνικών θιάσων της Σύρου ήταν διαρκώς σημαντικά αυξανόμενη. Με τις παραστάσεις τους έδιναν ζωντάνια στο Θέατρο "γιαπί ". Η επιμονή και η υπομονή της εκάστοτε δημοτικής αρχής και της Συριανής κοινωνίας απέδωσαν.

Τη δεκαετία του ’90 ξεκίνησε η αποκατάσταση, βασισμένη σε σχέδια ομάδας αρχιτεκτόνων με επικεφαλής τον Πέτρο Δ. Πικιώνη, χρηματοδοτήθηκε από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπουργείου Πολιτισμού, και ολοκληρώθηκε το 2000, οπότε και εγκαινιάστηκε στις 17 Ιουλίου επί δημαρχίας Γιάννη Δεκαβάλλα, με το έργο "ΒΑΦΤΙΣΤΙΚΟ" του Θεόφραστου Σακελλαρίδη από την Όπερα Δωματίου Αθηνών. Οι εξαιρετικές οροφογραφίες που το κοσμούν είναι έργο του ζωγράφου Δημήτρη Φόρτσα.

Εκσυγχρονισμός με σεβασμό στην ιστορία του

Σήμερα, το θέατρο φιλοξενεί σε όλη τη διάρκεια του έτους, θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, καθώς και διεθνή φεστιβάλ, μεταξύ άλλων, όπερας και μουσικής. Το 2014, το Θέατρο Απόλλων γιόρτασε τα 150 χρόνια της ζωής του περνώντας σε μια νέα εποχή ανάπτυξης με στόχο, εκτός από τη φιλοξενία της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τη βιωσιμότητα και τον εκσυγχρονισμό του. Το 2020 συμπλήρωσε 20 χρόνια σύγχρονης ιστορίας από την αποκατάσταση στην αρχική του μορφή και την αδιάλειπτη επαναλειτουργία του.

Πέρα από την εντυπωσιακή θεατρική αίθουσα, ο χώρος αναμνήσεων στον 3ο όροφο του θεάτρου Απόλλων ταξιδεύει τον επισκέπτη σε μία άλλη εποχή. Την έκθεση κοσμούν όχι μόνο προθήκες με έγγραφα, αφίσες, παλιά εισιτήρια και φωτογραφίες ηθοποιών και άλλων διάσημων προσωπικοτήτων της παλιάς εποχής, αλλά και τρία σύγχρονα καμαρίνια με αυθεντικά αντικείμενα από τους Ζαννή Καμπάνη, Άννα και Μαρία Καλουτά και Ελένη Παπαδάκη. Επίσης, στο χώρο εκτίθεται το πιάνο του μουσικοσυνθέτη Μιχάλη Σουγιούλ.

Εδώ και λίγο καιρό, σε μία προσπάθεια μετάβασης στην ψηφιακή εποχή, είναι επίσης διαθέσιμο το εντυπωσιακό ψηφιακό τρισδιάστατο αντίγραφο του θεάτρου Απόλλων που δημιούργησαν φοιτητές του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο πλαίσιο του μαθήματος επιλογής ”Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά”, με υπεύθυνο καθηγητή τον Δρ.Παύλο Χατζηγρηγορίου. Οι φοιτητές δημιούργησαν μία πολιτιστική διαδρομή με τα "κρυφά διαμάντια" του Μουσείου που φιλοξενεί το Θέατρο, όπου ο καθένας μπορεί από όπου κι αν βρίσκεται να περιηγηθεί σε όλους τους χώρους του θεάτρου, να ανέβει στη σκηνή, να μπει στα θεωρεία και να ζήσει μία ιδιαίτερη θεατρική εμπειρία.

(Το άρθρο ειναι βασισμένο σε πληροφορίες από την επίσημη ιστοσελίδα του θέατρου Απόλλων)