Περιβαλλοντική και πολιτιστική αξία

Σημαντική πηγή οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο αποτελεί για πολλούς η συγκροτημένη προώθηση και ανάδειξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, που προκαλούν το ενδιαφέρον των επισκεπτών για τον γαστρονομικό, πολιτιστικό και φυσικό πλούτο, την ιστορία και τις αξίες μίας περιοχής.

Ο περιπατητικός τουρισμός συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στις εναλλακτικές εκείνες μορφές, οι οποίες κερδίζουν συνεχώς έδαφος, αποκτώντας κάθε χρόνο περισσότερους φίλους που οργανώνουν τις διακοπές τους με επίκεντρο τη διενέργεια περιπατητικών εκδρομών διαμέσου περιοχών υπέρμετρης αισθητικής, περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αξίας.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξή του είναι η δημιουργία κατάλληλων μονοπατιών εύκολης ή δύσκολης πρόσβασης, η σήμανση και ο χαρακτηρισμός τους ως διαδρομές πολιτιστικού ενδιαφέροντος, καθώς και η ανάδειξη επιλεγμένων σημείων της κάθε περιοχής, όπως γεφύρια, μοναστήρια, ή σπηλιές.

Διαδρομές Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος στις Κυκλάδες

Οι Κυκλάδες αποτελούν αδιαμφισβήτητα ένα σημαντικό εγχώριο και παγκόσμιο τουριστικό προορισμό. Στην προσπάθειά της να διασώσει και να αναδείξει τις παλιές διόδους επικοινωνίας στα νησιά του κυκλαδικού χώρου, η υπηρεσία Πολιτισμού της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κυκλάδων και η αντίστοιχη της διαδόχου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου διαμόρφωσε μια μεθοδολογία σχεδιασμού-καταγραφής και ανάδειξης δικτύων περιηγητικών διαδρομών, ως Διαδρομών Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος (ΔΠΕ) στα Κυκλαδονήσια.

Στα 20 από τα 24 νησιά των Κυκλάδων έχουν αναδειχθεί συνολικά περίπου 600 χιλιόμετρα. Έως τώρα έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη δράσεις αποκατάστασης σε πάνω από 300 χιλιόμετρα παλαιών ημιονικών δρόμων και μονοπατιών, από τα οποία το 50% είναι λιθόστρωτα. Συγκεκριμένα, πραγματοποιούνται καθαρισμοί από βλάστηση και φερτά υλικά, κατά τόπους βελτιώσεις πλευρικών λιθοδομών, λιθοστρώσεις, σηματοδότηση ή σήμανση.

Επιπλέον, η Περιφέρεια οργανώνει την προβολή του περιηγητικού δικτύου κάθε νησιού τόσο με απαραίτητες παρεμβάσεις και ηλεκτρονικές σελίδες, όσο και με έντυπα συνοδευόμενα από περιηγητικούς χάρτες. Σήμερα, λειτουργούν πλήρη περιηγητικά δίκτυα μονοπατιών σε επτά νησιά των Κυκλάδων, την Άνδρο, την Αμοργό, την Ανάφη, τη Δονούσα, την Ηρακλειά και την Τήνο. Μικρότερα δίκτυα υπάρχουν στην Ίο και τη Θήρα, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται αντίστοιχες δράσεις ανάδειξης στα νησιά Θηρασιά, Κίμωλο, Κύθνο, Μήλο, Νάξο, Πάρο, Σέριφο, Σίκινο, Σίφνο, Σύρο και Φολέγανδρο.

Δέκα χαρακτηρισμένες διαδρομές στο νησί της Σύρου

Ειδικότερα για το νησί της Σύρου, οι πεζοπορίες τόσο στους πλακόστρωτους – κατά πλειοψηφία – οικισμούς της, όσο και στα μονοπάτια που χρησιμεύουν ως περάσματα για τις καλλιέργειες, τους βοσκότοπους και ως πρόσβαση στις δυσπρόσιτες ακτές, αποτελούν ενδιαφέρουσα επιλογή για κάθε απαιτητικό επισκέπτη.

Μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν τα μονοπάτια που εξυπηρετούσαν τη διακίνηση μαρμάρου από τα παλαιά λατομεία στα φορτηγά πλοία από τα λιμανάκια της Άνω Μεριάς.

Για τις πεζοπορίες αυτές, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έχει επιλέξει δέκα διαδρομές, χαρακτηρισμένες ως πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Οι επτά εξ' αυτών σχηματίζουν το δίκτυο της Άνω Μεριάς στα βόρεια του νησιού, όπου η περιοχή διατηρεί τη φυσική και οικιστική φυσιογνωμία της σχεδόν άθικτη από σύγχρονες επεμβάσεις. Οι υπόλοιπες τρεις διαδρομές διασχίζουν το κεντρικό τμήμα του νησιού από τα ανατολικά προς τα δυτικά και αντίστροφα, συνδέοντας την Ερμούπολη και την Άνω Σύρα με τους βασικότερους οικισμούς, τις σημαντικές τοποθεσίες και τις ακτές της περιοχής.

Δίκτυο της Άνω Μεριάς

Στο δίκτυο της Άνω Μεριάς περιλαμβάνονται οι σηματοδοτημένες διαδρομές Δήλι (Πανάχραντος) – Ρηχωπό (2 χλμ. - 40'), με μέτρια βατότητα και Ρηχωπό - “Σπηλιά Φερεκύδη” - Πλατύ Βουνί (2 χλμ. - 30'), με βατότητα πολύ καλή. Περπατώντας από το Ρηχωπό προς το Πλατύ Βουνί, ο περιπατητής συναντά σπηλαιώδες κοίλωμα, το οποίο εικάζεται ότι είναι η σπηλιά του καταγόμενου από το νησί προσωκρατικού φιλοσόφου Φερεκύδη. Η κατάληξη στο Πλατύ Βουνό παρέχει στον περιηγητή την εμπειρία γνωριμίας του με τον πιο ζωντανό αγροτικό οικισμό της Άνω Μεριάς, χτισμένο σε ειδυλλιακό περιβάλλον.

Προς το παρόν πρόχειρα σηματοδοτημένες είναι οι διαδρομές Πλατύ Βουνί – Χαλανδριανή – Καστρί (3 χλμ. - 60') και Κάμπος – Λία (1,5 χλμ – 35') με καλή βατότητα, η διαδρομή Κάμπος – Γριά Σπηλιά – (Γράμματα) – Διαπόρι (3,5 χλμ – 60' μέχρι τα Γράμματα, 4,5 χλμ – 1 ώρα 20' μέχρι το Διαπόρι), που είναι κατά τόπους δυσχερής και τέλος η διαδρομή Παπούρι – Ρέμα Αετού – (Ακτή Βαρβαρούσα) – Ακτή Αετός (3,7 χλμ. - 1 ώρα 15').

Η διαδρομή Χαρτιανά – Δελφίνι – Κίνι (3,5 χλμ – 1 ώρα 10'), που αν και δύσβατη προσφέρει ξεχωριστή αίσθηση και θέα δεν είναι ακόμα σηματοδοτημένη.

Κεντρική Σύρος

Στο κομμάτι της Κεντρικής Σύρου έχουν σηματοδοτηθεί οι διαδρομές Ερμούπολη – Πισκοπειό – Μονή Αγίας Βαρβάρας – Κίνι – Πηγή Τρυπητής – Δανί και Κίνι – Λωτό – Δανί – Γαλησσάς. Από τη διαδρομή Πισκοπειό – Βούλια – Αληθινή – Αγία Παρασκευή – Άνω Σύρος – Άγιος Αθανάσιος σηματοδοτημένο είναι προς το παρόν το τμήμα Πισκοπειό – Βούλια – Αληθινή.

Τέλος, εναλλακτικές διαδρομές στην Άνω Μεριά είναι οι διαδρομές Πλατύ Βουνί – Ακτή Γλυσούρας (2 χλμ – 45'), Κάμπος – Ακτή Μαρμάρι (2 χλμ – 30') και Σύριγγας – Σχιζομενές – Σπηλιά του Λεντίνου ( 2 χλμ – 45').

Δ. Ρούσσος: “Περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες”

Σε δηλώσεις του στην “Κοινή Γνώμη”, ο αντιδήμαρχος και πρόεδρος της Τουριστικής Επιτροπής του δήμου, Δημήτρης Ρούσσος επεσήμανε το ενδιαφέρον του δήμου να στραφεί και σε αυτή την εναλλακτική μορφή τουρισμού, κυρίως ολοκληρωθεί το περιηγητικό δίκτυο του νησιού.

“Αν είχαμε ένα έντυπο το οποίο θα πρότεινε έναν συγκεκριμένο αριθμό τοποθεσιών και διαδρομών θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε σε όσους ενδιαφέρονται πραγματικά τονίζει.

Ως εκ τούτου απαιτούνται συντονισμένες κινήσεις για την ολοκλήρωση των διαδικασιών, προκειμένου το νησί να έχει τη δυνατότητα να επενδύσει και στον περιπατητικό τουρισμό, δεδομένου ότι τα ποσοστά της φετινής τουριστικής κίνησης στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων ήταν ομολογουμένως απογοητευτικά.

Πιστοποίηση των μονοπατιών από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων

Αναφερόμενος στις τελευταίες ενέργειες που έχουν γίνει από το τμήμα Πολιτισμού της Περιφέρειας, ο αρμόδιος υπάλληλος Τάσος Αναστασίου κατέστησε γνωστό ότι πρόσφατα ολοκληρώθηκαν σχετικά σεμινάρια κατάρτισης οικοσυνοδών και συνοδών περιήγησης, τα οποία ξεκίνησαν τον περασμένο Μάιο στα νησιά Νάξο, Κέα, Σύρο, Άνδρο και Τήνο. Παράλληλα, έχει ξεκινήσει μια διαδικασία πιστοποίησης των μονοπατιών από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων, με πρωτοβουλία του δήμου Νάξου και της περιφέρειας με πιλοτικό νησί τη Νάξο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντική είναι και η συμβολή της Ομάδας Πεζοπόρων Σύρου στην καταγραφή όλων των μονοπατιών του νησιού, με την οργάνωση ομαδικών δραστηριοτήτων και πεζοποριών.