Επιφανείς άνδρες με συριανή καταγωγή

Εδώ και καιρό διαβάζω ότι έχει σχέση με τον Θρακιώτη αρχαιολόγο Χρήστο Τσούντα

και τις ανασκαφές που πραγματοποίησε στη Χαλανδριανή και στο Καστρί στα τέλη

του 19ου αιώνα. Ως γνωστόν, χάρις στον Χρ. Τσούντα καθιερώθηκε ο όρος κυκλαδικός

πολιτισμός.

Ο λόγος είναι η εκδήλωση που πρόκειται να πραγματοποιήσει ο σύλλογος Ποντίων

και Βορειοελλαδιτών Σύρου. Σκοπός του συλλόγου είναι, μέσα από το αφιέρωμα ,

να αναδείξει τον αρχαιολογικό χώρο της Χαλανδριανής- Καστρίου καθώς και το

αρχαιολογικό μουσείο. Μέσα στις αναζητήσεις μου για το συγκεκριμένο θέμα, κάπου αντάμωσα το όνομα του καθηγητή ιατρού-ανθρωπολόγου Κλων Στέφανου με καταγωγή από την Ανω Σύρο. Ο Κλων Στέφανος με τη σειρά του με οδήγησε στον αδελφό του , εξίσου μεγάλο επιστήμονα, τον μαθηματικό Κυπάρισσο Στέφανο. Θυμήθηκα ότι είχα ξανασυναντήσει το όνομα του Κυπάρισσου στην εφημερίδα του Συνδέσμου Φίλων Καραθεοδωρή. Τότε δεν είχα δώσει ιδιαίτερη σημασία. Ανέτρεξα στο φύλλο της εφημερίδας και ξαναδιάβασα το εκτενές αφιέρωμα στο μεγάλο μαθηματικό.

Ας γνωρίσουμε (άλλοι, απλά θα ξανα-θυμηθούν) τους δυο αδελφούς και μεγάλους Συριανούς επιστήμονες.

Κλων Στέφανος: Ο Συριανός επιστήμονας γιατρός και ανθρωπολόγος γεννήθηκε στην Κέα το 1854 και πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 1915 . Φοίτησε στο γυμνάσιο της Σύρου και στη συνέχεια σπούδασε ιατρική και έπειτα ανθρωπολογία στο Παρίσι. Ίδρυσε μαζί με τους Μ. Αποστολίδη και Α. Νεόφυτο (και οι τρεις είχαν σπουδάσει στην ανθρωπολογική σχολή του Παρισού) το πρώτο Ανθρωπολογικό Μουσείο της Ελλάδος το

1886 και διεξήγαγε ανθρωπολογικές μετρήσεις (πλάτος και μήκος κεφαλής 366 ανδρών) και αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ελλάδα. Μελέτησε την Ελλάδα από

πλευράς εθνολογικής και ανθρωπολογικής αντίστοιχα.

Πραγματοποίησε ανασκαφές στη Γυάρο, στην Κωμιακή Νάξου, στη Σύρο και στην

Αρκαδία.

Ο Κλων Στέφανος είχε ασκήσει κριτική στον αρχαιολόγο Γρ. Παπαδόπουλο , που

πρώτος είχε κάνει ανασκαφές στην Χαλανδιανή το 1861 . Ο Παπαδόπουλος τους

τάφους τους οποίους είχε ανακαλύψει τους θεώρησε ρωμαικούς εν αντιθέσει με

τον Κλων που υποστήριζε ότι οι τάφοι εκείνοι χρονολογούνται από την προιστορική εποχή _ (από το βιβλίο “Εκατό χρόνια από τις έρευνες του Χρήστου Τσούντα στη Σύρο”, της Μαρίζας Μαρθάρη).

Ο ίδιος για τις ανασκαφές στη Νάξο το 1903 σημείωνε «… πολλαί μεν εισί τάφων

συστάδες πολλή δε προς το τυμβωρυχείν έφεσις τελείαν έτεινε να επενέγκη

αυτόθι καταστροφίν» (Στέλιος Λεκάκης). Σημαντικά βιβλία του είναι “Γλωσσάριον Σύρου”, “Επιγραφαί της νήσου Σύρου” , “La Crece Naturel” , “Ethnologique”,

“Anthropologique Demographique et Medical”.

Ο Κυπάρισσος Στέφανος, γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1857 στο νησί Κέα των Κυκλάδων. Ο

πατέρας του, δάσκαλος από την Ανω Σύρο έδωσε στο γιο του το όνομα “Κυπάρισσος”

σαν να προαισθανόταν ότι ο νεαρός βλαστός του έμελλε να γίνει υψηλοτάτη αειθαλής επιστημονική κυπάρισσος και μάλιστα της επιστήμης των επιστημών, δηλαδή της επιστήμης των αριθμών. Φοίτησε και τελείωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Γυμνάσιο της Σύρου με την άμεση παρακολούθηση του πατέρα του. Έτσι, έλαβε άρτια μόρφωση στα ελληνικά και λατινικά γράμματα και ριζώθηκε σ' αυτόν έντονο το θρησκευτικό αίσθημα. Μετά το τέλος των γυμνασιακών του σπουδών γράφτηκε στο Μαθηματικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1878 αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφίας των Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια για να τελειοποιήσει τις μαθηματικές του σπουδές, μετέβη στη Γαλλία, όπου γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων και έγινε μαθητής των τότε μεγάλων Γάλλων μαθηματικών. Το 1884 έγινε διδάκτωρ μαθηματικών στο πανεπιστήμιο

του Παρισιού.

Στις 21 Νοεμβρίου 1894 εξελέγη επίτιμος καθηγητής της Ανώτερης Άλγεβρας και

της Αναλυτικής Γεωμετρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Στις 8 Οκτωβρίου 1885 έγινε έκτακτος καθηγητής των παραπάνω μαθημάτων και το 1890 έγινε τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου. Το επόμενο έτος έγινε και καθηγητής των Μαθηματικών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, διετέλεσε επίσης και καθηγητής των Στρατιωτικών Σχολών Ευελπίδων και Δοκίμων.

Την παραμονή του θανάτου του εξέφρασε την επιθυμία του να συντάξει διαθήκη, με την οποία ήθελε να αφήσει το πατρικό του σπίτι στη Σύρο στην πόλη της Σύρου,

για να στεγάζονται σ' αυτό τα γραφεία διαφόρων φιλανθρωπικών και επιστημονικών σωματείων της πόλης. Επιθυμούσε μάλιστα να πλουτίσει τη στέγαση των παραπάνω σωματείων και με βιβλιοθήκη συμπληρώνοντας όλες τις σειρές των κυκλοφορούντων τότε περιοδικών, τα οποία συσκεύασε σε κιβώτια με σκοπό να σταλούν μετά το θάνατό του στη Σύρο. Τη βιβλιοθήκη του ήθελε να κληροδοτήσει στο Πανεπιστήμιο

και την υπόλοιπη περιουσία του στη Βιοτεχνική Εταιρεία. Ανέθεσε δε στον κ.

Κ. Ν. Λαμπίρη, αφού συνεννοηθεί με το συμβολαιογράφο κ. Ιωάννη Οικονομόπουλο

να προσέλθουν την επομένη στο σπίτι του στο Μαρούσι για τη σύνταξη της διαθήκης. Δυστυχώς όμως αυτό δεν επετεύχθη γιατί το βράδυ της 26ης προς 27η Δεκεμβρίου 1917 η μεγάλη του ψυχή πέταξε προς τον Ουρανό.

Ο πρόωρος θάνατός του λύπησε πολύ τον επιστημονικό κόσμο των Αθηνών και της

Ελλάδας γενικότερα, διότι έσβησε αιφνιδίως το ακτινοβόλο επιστημονικό αστέρι και ο μεγάλης κοινωνικής δραστηριότητας άνδρας. Την κηδεία παρακολούθησε μεγάλο πλήθος διανοουμένων, τον επικήδειο εκφώνησε, εκ μέρους του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο τότε κοσμήτορας της Φυσικομαθηματικής Σχολής Δημήτριος Χόνδρος.

Ο Κυπάρισσος Στέφανος υπήρξε αληθινός ηγέτης, εμπνευσμένος μαθηματικός και ενθουσιώδης δάσκαλος, θεμελιωτής της τεχνικής - επαγγελματικής και εμπορικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, πατέρας των εκπαιδευτικών λειτουργών μας, ιδίως αυτών της Μέσης Εκπαίδευσης. Εφημερίδα Συνδέσμου Φίλων Κ. Καραθεοδωρή http://www.karatheodori.gr/efimerides/N46_.pdf).