Εγκαταλειμμένα οχήματα – τα χειρότερα σκουπίδια

Το τελευταίο διάστημα ακούω όλο και πιο συχνά διαμαρτυρίες για εγκαταλειμμένα στη μοίρα τους αυτοκίνητα, ενώ σχετικά σχόλια δημοσιεύονται τακτικά και στον Τύπο. Οι διαμαρτυρίες των πολιτών είναι εύλογες, αφού η εγκατάλειψη οχήματος σε δημόσιο χώρο είναι ενέργεια όχι μόνο περιβαλλοντικά και αισθητικά απαράδεκτη, αλλά επίσης επίδειξη κοινωνικής αδιαφορίας. Επιπλέον, ως πράξη είναι παράνομη. Ευτυχώς, υπάρχουν τα εργαλεία για την αντιμετώπισή της.

Σκουπίδι

Ως κοινωνία, έχουμε κατακτήσει τις τελευταίες δεκαετίες κάποια πρότυπα συμπεριφοράς. Το να πετάξει κανείς στο δρόμο -ας πούμε- ένα πλαστικό μπουκάλι ή ένα περιτύλιγμα παγωτού, το να αφήσει πίσω του στην παραλία σκουπίδια, είναι πράξεις που σπανίως πλέον συναντάμε, αλλά και όταν συμβούν τις αποδοκιμάζουμε χωρίς δισταγμό. Πώς τότε μπορούμε να αποδεχτούμε το «πέταμα στο δρόμο» ενός ολόκληρου αυτοκινήτου; Το εγκαταλειμμένο όχημα δεν είναι τίποτα άλλο από ένα σκουπίδι, και μάλιστα ογκώδες και τοξικό. Με τη μακρά έκθεσή του στον ήλιο και τη βροχή σταδιακά τα επικίνδυνα υλικά του (όπως ο καταλύτης, τα υγρά της μπαταρίας, των φρένων και άλλα) απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Ως σκουπίδι λοιπόν αντιμετωπίζεται από τη νομοθεσία, ως σκουπίδι αντιμετωπίζεται και από τον κανονισμό καθαριότητας του δήμου μας, που προβλέπει για την εγκατάλειψη οχήματος βαρύτατη χρηματική ποινή: 500 €.

Για να υπάρξει περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των οχημάτων που έχουν φτάσει στο τέλος της ζωής τους, το κράτος φρόντισε από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας να δημιουργηθεί το «συλλογικό σύστημα» ΕΔΟΕ. Καθήκον του η συλλογή και ανακύκλωση των οχημάτων αυτών, με αξιοποίηση των χρήσιμων υλικών και καταστροφή των επικίνδυνων. Το 2009 ο Φορέας Στερεών Αποβλήτων Σύρου, υπεύθυνος για την ανακύκλωση, ξεκίνησε τη συνεργασία με την ΕΔΟΕ για την ανακύκλωση των πρώτων οχημάτων, ενώ από το 2010 η Δημοτική Αστυνομία Ερμούπολης «τυποποίησε» (έβαλε σε καλούπι) τη σχετική διαδικασία με πολύ καλά αποτελέσματα.

Με πινακίδες…

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, υπεύθυνοι για την απομάκρυνση των εγκαταλειμμένων οχημάτων είναι οι δήμοι. Η διαδικασία προβλέπει καταρχάς την καταγραφή του οχήματος, συνήθως μετά από αναφορά πολιτών (πχ. των περίοικων που βλέπουν ένα όχημα να καταλαμβάνει μονίμως θέση στάθμευσης). Ενενήντα μέρες μετά την καταγραφή η αρμόδια επιτροπή του δήμου οφείλει να επικολλήσει στο παρμπρίζ του οχήματος ειδικό αυτοκόλλητο (κατά πάγια τακτική, η δημοτική μας αστυνομία αναζητούσε στο μεσοδιάστημα μέσω της πινακίδας τον ιδιοκτήτη και τον ενημέρωνε επιπρόσθετα με συστημένη επιστολή).

Με την παρέλευση 45 ημερών από την επικόλληση του αυτοκόλλητου, ο δήμος υποχρεούται να απομακρύνει το εγκαταλειμμένο όχημα με γερανό ή κάθε άλλο πρόσφορο μέσο. Το όχημα δεν ανακυκλώνεται αμέσως, αλλά παραμένει στον προσωρινό χώρο αποθήκευσης για 10 μέρες ακόμα, μήπως στο μεταξύ αναζητηθεί. Μετά την πάροδο του δεκαημέρου ο πρώην ιδιοκτήτης δεν μπορεί να προβάλει καμία αξίωση ενώ στο μεταξύ, ήδη με την απομάκρυνση, του έχει επιβληθεί υποχρεωτικά από το δήμο το πρόστιμο των 500€.

Συνεπώς, οι 135 μέρες (90+45) είναι ο τυπικός χρόνος προκειμένου ο δήμος να απομακρύνει εγκαταλειμμένο όχημα μετά τον εντοπισμό του, αν και εύλογο είναι ο χρόνος να επιμηκύνεται κατά 20 ή 30 μέρες.

Χωρίς πινακίδες…

Το τελευταίο διάστημα όμως έχει αυξηθεί ο αριθμός των οχημάτων που εγκαταλείπονται χωρίς πινακίδες. Είναι γνωστό ότι πολλοί συμπολίτες μας δυσκολεύονται να πληρώσουν τα τέλη κυκλοφορίας και ως λύση επιλέγουν να ακινητοποιήσουν το όχημα και να αφαιρέσουν τις πινακίδες. Η κατάθεση των πινακίδων γίνεται εύκολα στην Εφορεία αλλά καθώς ο νόμος απαγορεύει τη στάθμευση οχήματος χωρίς πινακίδες σε δημόσιο χώρο, ο ιδιοκτήτης δηλώνει υπεύθυνα ότι διαθέτει ιδιωτικό χώρο για την ακινητοποίηση του οχήματος. Δυστυχώς, αρκετοί συμπολίτες μας στην πράξη εγκαταλείπουν το όχημά τους σε δημόσιο χώρο, μη συνειδητοποιώντας ίσως ότι με τον τρόπο αυτό προβαίνουν σε σοβαρό ποινικό αδίκημα, αυτό της ψευδούς βεβαίωσης.

Ότι πολλοί συμπολίτες μας δεν έχουν να πληρώσουν τα τέλη εν μέσω κρίσης, είναι κατανοητό. Το ότι όμως θέλουν την ίδια στιγμή να καταλάβουν τη θέση στάθμευσης ενός άλλου πολίτη, και παράλληλα να υποβαθμίσουν αισθητικά και περιβαλλοντικά τη γειτονιά τους ή μια πλατεία, δεν είναι. Ο δήμος έχει υποχρέωση μετά την απομάκρυνση του οχήματος να εντοπίσει τον ιδιοκτήτη μέσω του αριθμού πλαισίου (ώστε να είναι σε θέση να επιβάλει το πρόστιμο των 500€) και να ενημερώσει σχετικά την Εφορεία (κάτι που η δημοτική αστυνομία έκανε πάντα το διάστημα που συνεργάστηκα μαζί της για το αντικείμενο). Επίσης, οι υπάλληλοι της Εφορείας στους οποίους γνωστοποιείται το αδίκημα της ψευδούς βεβαίωσης έχουν υποχρέωση να υποβάλουν μήνυση (το αντίθετο συνιστά παράβαση καθήκοντος).

Κατά τα άλλα δεν υπάρχει διαφοροποίηση στον αριθμό των ημερών, που ανέρχονται και πάλι στις 135 (90+45). Η μόνη άλλη διαφοροποίηση που προβλέπει ο νόμος είναι ότι αν το όχημα (είτε με πινακίδες, είτε χωρίς) έχει εγκαταλειφθεί σε σημείο που απαγορεύεται η στάθμευση, τότε η επικόλληση του αυτοκόλλητου γίνεται σε 30 μέρες (αντί για 90) και έτσι ο χρόνος απομάκρυνσης μειώνεται σε 75 (30+45) μέρες.

Τι κάνουμε

Προσπάθησα παραπάνω να θέσω όλες τις πλευρές του ζητήματος. Εξήγησα το περιβαλλοντικό σκέλος, αλλά υπάρχει και εκείνο της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης. Να δώσω ένα συγκριτικό παράδειγμα. Το 2010 ο τότε δήμος Ερμούπολης προχώρησε στην αγορά οικοπέδου επί της Α. Παπανδρέου (Λαλακιά) όπου με δαπάνες του ΕΣΠΑ, δημιουργήθηκε και λειτουργεί ένα όμορφο και πρακτικό πάρκινγκ, 70 θέσεων. Αν λοιπόν απαιτούνται τόσες δαπάνες και κόπος για να σταθμεύσουν 70 οχήματα, καταλαβαίνει κανείς τι αντίκτυπο έχει η εγκατάλειψη 200 και 300 οχημάτων εντός της Ερμούπολης. Η απομάκρυνσή τους ισοδυναμεί με ένα μεγάλο πάρκινγκ, χωρίς δαπάνες αγοράς ή κατασκευής, και μάλιστα «απλωμένο» σε όλη την πόλη.

Ας δούμε λοιπόν τι προτείνω για κάθε πλευρά:

Οι πολίτες που εγκαταλείπουν οχήματα, πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη βλάβη που προκαλούν και να τα παραδώσουν προς ανακύκλωση, ή εάν έχουν προσωρινά μόνο καταθέσει τις πινακίδες, να τα σταθμεύσουν σε ιδιωτικό χώρο (όπως έχουν υπεύθυνα δηλώσει). Επισημαίνεται ότι η παράδοση του οχήματος προς ανακύκλωση γίνεται χωρίς δαπάνη για τον ιδιοκτήτη.

Οι πολίτες που διαπιστώνουν στη γειτονιά τους την εγκατάλειψη οχήματος, πρέπει να ειδοποιούν εγγράφως το δήμο και να παρακολουθούν την πορεία του αιτήματός τους. Ουσιαστικά οφείλουν να κάνουν ό,τι θα έκαναν αν ένας γείτονάς τους άδειαζε κάθε μέρα τα… σκουπίδια του στο δρόμο.

Ο δήμος είναι καλό να ενεργοποιηθεί στο αντικείμενο. Με τη βοήθεια της δημοτικής αστυνομίας δεκάδες εγκαταλειμμένα οχήματα είχαν απομακρυνθεί από τους δρόμους της Ερμούπολης από το 2010 και μετά, άλλα από τους ιδιοκτήτες τους, μετά το προειδοποιητικό «αυτοκόλλητο», άλλα από το δήμο προς ανακύκλωση. Η απουσία της δημοτικής αστυνομίας, με την κατάργησή της, είναι εμφανής. Το έργο που πρόσφερε στους πολίτες είχε θετική επίδραση στη καθημερινή ζωή και στη γειτονιά. Εκτιμώ ότι είναι λάθος η μη επανασύστασή της, τώρα που το επιτρέπει ο νόμος.

Ωστόσο, η απομάκρυνση οχημάτων παραμένει καθήκον του δήμου και τη δουλειά της δημοτικής αστυνομίας έχει αναλάβει αρμόδια δημοτική επιτροπή. Κατανοώ ότι είναι μια ακόμα δουλειά ανάμεσα σε δεκάδες. Υπάρχουν προτεραιότητες και κάποιες φορές οι καθυστερήσεις είναι δικαιολογημένες. Θα ήταν όμως καλό να ενταθεί η προσπάθεια και να μην παραμένουν οχήματα εγκαταλειμμένα και χωρίς αυτοκόλλητο μετά την αναφορά πολιτών, για διάστημα υπερβολικά μεγάλο μετά τη συμπλήρωση των 90 ημερών που προβλέπει ο νόμος.