Τάξη

Ο Αριστοτέλης μας γνώρισε τηνΤάξη. Ταξινόμησε έτσι ο Λιναίος τα φυτά δείχνοντας πως το πρώτο στην απόκτηση γνώσης είναι η ιεραρχημένη ταξινόμηση. Είδος, γένος, οικογένεια, τάξη, ομοταξία, συνομοταξία, βασίλειο κοκ. Και η ανθρωπότητα αγκυροβόλησε στη βολική Τάξη (συντήρηση). Η φύση γύρω μας αποτελείται από άπειρα είδη.  Όταν θέλω κάποιο, μόνο αν είναι άμεσα προσιτό στις αισθήσεις μου μπορώ να το βρω και να το χρησιμοποιήσω. Αν όμως το έχω ομαδοποιήσει σε είδη, γένη, οικογένειες κλπ, μπορώ να θυμούμαι πιο εύκολα να το βρω.Τοποθετώτα ρούχα μου σε συγκεκριμένη ντουλάπα, αλλά τα εσώρουχά μου σε κάποιο συρτάρι. Όταν ζητώ λοιπόν κάτι, ξέρω πού να το αναζητήσω. Κι όταν, με το καλό, γερνώντας, θολώσει η μνήμη μου, αν έχω συνηθίσει στην τάξη, δε χάνω τα πράγματά μου και δεν αρχίζω να υποπτεύομαι την αλλοδαπή οικιακή βοηθό μου. Άγχος! Από πολλά άγχη με απαλλάσσει η Τάξη.

Το κακό είναι πως η Τάξη απαιτεί προσπάθεια. Να βρω την ειδοποιό διαφορά κάθε είδους από τα άλλα, να σκεφθώ σε ποιο γένος εντάσσεται καλύτερα, κοκ. Και πολλές φορές η διάκριση μπορεί από τη φύση της να είναι ασαφής (το μουλάρι ανήκει στο είδος ίππος ή όνος;).

Με παρόμοιο τρόπο προσπαθώ να λύσω προβλήματα. Τα εντάσσω σε μια «Τάξη» προβλημάτων που ξέρω πώς λύνονται. Μέθοδος των τριών;Άλγεβρα; Από κει κι έπειτα είναι τυφλοσούρτης.

Η πραγματική ζωή είναιακόμη δυσκολότερη. Ενώ ταξινομώ το πρόβλημα, αυτό εξελίσσεται και αλλάζει (προοδευτικότητα). Κι όταν βρω τη λύση, το πρόβλημα είναι άλλο. «Τὰ πάντα ρεῖ» «Οὐκἄνδίςτόναὐτόν ποταμόν ἐμβαίης», έλεγε ο Ηράκλειτος. Όταν οι Γερμανοί έστελναν τους πυραύλους V-2 από την Ηπειρωτική Ευρώπη στο Λονδίνο, οι Άγγλοι τους σημάδευαν, αλλά, ώσπου τα βλήματά τους να τους φθάσουν στον αέρα, αυτοί είχαν μετακινηθεί παραπέρα. Το ξέρουν οι κυνηγοί που σημαδεύουν πουλιά στο φτερό. Ο Wiener συστηματοποίησε το πρόβλημα με την Κυβερνητική. Από την ως τώρα πορεία ενός φαινομένου εικάζομε πού θα βρίσκεται στο μέλλον. Από την πορεία των ενεργειών μας ως τώρα εικάζομε πού θα βρίσκονται αυτόματα κάθε στιγμή στο μέλλον. Για να συναντηθούν η λύση με το πρόβλημα στο μέλλον, πρέπει αυτή τη στιγμή, όσο βρίσκονται κάτω από τον έλεγχό μου οι ενέργειές μου, να τις κατευθύνω κατάλληλα. Κι έτσι τα αντιαεροπορικά βλήματά μας συναντούν «στο φτερό» τους πυραύλους.

Τα προβλήματα διαρκώς εξελίσσονται. Και η Τάξη που τα λύνει αυτή τη στιγμή και μας κάνει μακάριους, την επόμενη στιγμή δεν τα λύνει. Και η μακαριότητα τελειώνει. Γιατί όμως εξελίσσονται τα κοινωνικά προβλήματα;

Είμαστε το μόνο ζώο που όχι μόνο προσαρμόζεται στο περιβάλλον του, αλλά και προσπαθεί να προσαρμόσει το περιβάλλον στις ανάγκες του. Αναπτύσσονται γνώσεις που μεταδίδονται από τον ένα στον άλλο, εντάσσονται  σε χρόνο και χώρο και αποθησαυρίζονται, γίνονται Επιστήμη. Κρυώναμε και ανακαλύψαμε τη φωτιά, αντιμετωπίσαμε τηντριβήμε τον τροχό κοκ. Οι φυσικές επιστήμες μάς επέτρεψαν να αντισταθμίζουμε αρκετά τους φυσικούς νόμους που μας περιορίζουν. Αύξησαν την ελευθερία του αισθητού Εγώ μας. Γίναμε κοινωνία. Κατανείμαμε τις ενέργειές μας μεταξύ μας. Για να μη σβήσει η φωτιά, οι γυναίκες, ως πιο δυσκίνητες και αδύναμες έμεναν να τη φυλάνε, διατηρώντας ένα καντιλάκι στο πιο ιερό (γερό) μέρος της κατοικίας τους, ενώ οι άνδρες έβγαιναν να κυνηγήσουν στην αρχή, να βοσκήσουν τα ζωντανά τους και να καλλιεργήσουν τη γη τους στη συνέχεια, να κάνουν πολέμους κλπ. Οι γυναίκες, για να επιβιώσουν, εξαρτήθηκαν από τους άνδρες: Πατριαρχία. Η πρόοδος των φυσικών επιστημών περιόρισε την ελευθερία του κοινωνικού Εγώ. Οι νέοι περιοριστικοί «νόμοι» έπρεπε να αντιμετωπισθούν με την κατάλληλη γνώση που πρόσφεραν οι κοινωνικές επιστήμες. Καθιερώθηκαν οι θεσμοί του γάμου για παράδειγμα, καθώς και οι κοινωνικές συνθήκες που τον εξασφάλιζαν, η ύπαρξη ιερέων, ληξιαρχείου κλπ. Ώσπου να θεσμοθετηθούν οι νέοι τρόποι ζωής όμως, οι συνθήκες είχαν αλλάξει. Η πρόοδος των φυσικών επιστημών αναγκάζει σήμερα σε υπερεξειδίκευσηεκεί όπου δεν υπάρχουν θεσμοθετημένα επαγγέλματα, ενώ οι μηχανές υποκαθιστούν την ανθρώπινη εργασία προκαλώντας ανεργία.

Οι μελλοντικές αλλαγές, ασφαλώς, είναι ασαφείς. «Κοινὴ ἡτύχη καὶτὸμέλλονἀόρατον», έλεγε ο Σόλων. Η αλλαγή θα έλθει, είναι σίγουρο, επιστημονικά τεκμηριωμένο. Ωστόσο, πού, πώς, πότε, είναι άδηλο. Η βιομηχανική ανάπτυξη οδήγησε στη μαρξιστική θεωρία, που πρόβλεπε τη βίαιη ανατροπή της κατάστασης. Η Παρισινή κομμούνα απέτυχε. Η επανάσταση ήλθε πραγματικά, όχι όμως εκεί όπου υπήρχε η βιομηχανία, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, αλλά στην αγροτική Ρωσία. Καθώς από παλιά δεχόταν εισβολές από τη δύση (Πολωνοί, Σουηδοί, Γάλλοι, Γερμανοί, ακόμη κι εμείς εισβάλαμε στην Κριμαία με ολέθρια για μας αποτελέσματα), η Ρωσία φρόντισε να αμυνθεί αναπτύσσοντας βαριά βιομηχανία. Αντί να παράγει αγαθά, παρήγε εργοστάσια που θα παρήγαν αγαθά. Έτσι ανέπτυξε τανξ που άντεχαν στο Ρωσικό χειμώνα καλύτερα από τα Γερμανικά και ξέρομε το αποτέλεσμα. Όμως έμεινε πίσω στην παραγωγή καταναλωτικών αγαθών, καθώς μετέτρεψε σιτοβολώνες σε εργοστάσια βαριάς, πολεμικής, βιομηχανίας. Και ηττήθηκε. Οι συνθήκες και τα προβλήματα είχαν αλλάξει. Η πολιτική θεωρία της αλλαγής δεν το συνειδητοποίησε κι έμεινε καθηλωμένη στο 1917. Κατέρρευσε. Σήμερα έχει επικρατήσει ο νεοφιλελευθερισμός. Έχει δείξει την αποτελεσματικότητά του στην ανάπτυξη, αλλά και το σκοτεινό του πρόσωπο. Θα καταρρεύσει, είναι σίγουρο. Πώς; Πού; Πότε; Άγνωστο. Κι εμείς προσπαθούμε απεγνωσμένα να προσαρμοσθούμε στην πραγματικότητα, τη νέα για μας. Αλλά ήδηφαντάζει παρωχημένη. Όλοι φοβόνταν ότι η κατάρρευση θα άρχιζε με την πτώση των PIGS(ΙΠΕΙΣ, Ιρλανδoί, Πορτογάλοι, Έλληνες, Ιταλοί, Σπανιόλοι), ιδίωςμε το GREXIT. Κι ο πρώτος κόλαφος ήλθε με το BREXIT.

Κι εμείς; Προσπαθούμε απεγνωσμένα να συναντήσουμε την Τάξη του νεοφιλελευθερισμού. Εισπράξαμε τη φούσκα της ασύνετης αποτυχημένης «ανάπτυξης» και τώρα εισπράττομε τα μειονεκτήματα που μας οδηγούν ίσια στον εθνικό αφανισμό, για πρώτη φορά στην υπερτρισχιλιετή ιστορία μας. Μπορεί κάποτε να επιτύχουμε τη νεοκαπιταλιστική «Τάξη». Ως τότε όμως τα προβλήματα, κατά πάσα πιθανότητα, θα έχουν αλλάξει τόσο, που για μας θα είναι άλυτα. Ευθύνη περισσότερο των διανοητών, λιγότερο των πολιτικών και του λαού, είναι να διαμορφώσουν το όραμα της μετα-εποχής και εκεί να στοχεύσουμε. Θα πρέπει να στηριχθούμε στις ιδιαίτερες, σχεδόν αμετάβλητες, μακροχρόνιες αρχές της πατρίδας μας: Μοναδική γεωγραφία και ιστορία, αρχές που ανέπτυξαν οι πρόγονοί μας και που, επειδή είναι αρχές, εξακολουθούν να ισχύουν πέρα από τις συνθήκες που τις δημιούργησαν.Προπάντων, όχι να αντιγράψουμε προγόνους ή ξένους.