TTIP, CETA

TTIP σημαίνει Transatlantic Trade and Investment Partnership. CETA σημαίνει Comprehensive Economic and Trade Agreement. Τώρα που εξηγήσαμε τι σημαίνουν οι Συμφωνίες με τις διεθνείς ακροστοιχίδες, καταλάβατε; Εγώ όχι. Και οι εκπρόσωποί μου στη Βουλή έχουν εγκρίνει πλήθος από διεθνείς Συμφωνίες και Μνημόνια χωρίς να έχουν διαβάσει τα κείμενα. Όχι επειδή είναι αγράμματοι. Αλλά, αν δεν υπογράψουν, θα τους επιβληθεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, κάποια ποινή. Ωστόσο, υπάρχει και διεθνής, έντεχνη, σύγχυση σε βασικές έννοιες, τις οποίες θα μπορούσε να καταλάβει και κάθε αγράμματος.

Να μια σύγχυση. Όλοι μας θέλομε την Ελευθερία. Τη γνωρίζομε από την κόψη του σπαθιού την τρομερή κι από την όψη που μετρά τη γη με βία. Και να που μας επιβάλλεται: η ελευθερία της αγοράς! Ο Moynihan έλεγε ότι «η αντιπαλότητα μεταξύ Προέδρου Wilson και Lenin ήταν ο αγώνας μεταξύ του κόμματος της Ελευθερίας και της Ισότητας». Σα να ήταν αντίπαλες η Ελευθερία με την Ισότητα. Προφανώς, μιλούσε για την ελευθερία της αγοράς και όχι για την Ελευθερία των ανθρώπων, των πολιτών. Διότι ο Αριστοτέλης δεν διέκρινε την Ισότητα από την Ελευθερία. Έγραφε ότι Ελευθερία είναι: «Ἓν μὲν τὸ ἐν μέρει ἂρχειν καὶ ἂρχεσθαι…ἓν δὲ  τὸ  ζῆν  ὡς βούλεταἱ  τις». Το πρώτο μέρος της πρότασης αντιστοιχεί στην ισότητα (ίσες πιθανότητες να άρχει κάποιος και να άρχεται) και το δεύτερο στην ελευθερία (να ζει κάποιος όπως θέλει). Ο διαφωτισμός (Kant κλπ) και η αστική Γαλλική επανάσταση ξεχώρισαν την ελευθερία από την ισότητα, αλλά τους έδωσαν ίση αξία. Liberté, Egalité, Fraternité (Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη) το έμβλημά της.

Τα κατάλαβε, αλλά όχι εντελώς ο Marx. Κατάργησε την ελευθερία της αγοράς. Ξέχασε όμως να εξασφαλίσει την ελευθερία των πολιτών. Ο ιδιοφυής εφαρμοστής των θεωριών του, ο Ленин (Λένιν), εξασφάλισε την ισότητα των πολιτών καταργώντας την ελευθερία τους με αποτέλεσμα, την εποχή του Сталин (Στάλιν) «όλοι να είναι ίσοι, αλλά κάποιοι πιο ίσοι από τους άλλους» (Orwell).

Τα έχομε ξαναπεί αρκετές φορές. Η απεριόριστη ελευθερία αφορά μόνο το νοητό Εγώ, αυτογνωσία, αυθύπαρξη, που καθένας τη βιώνει μόνος του, εντελώς απροσπέλαστη από όλους τους άλλους. Η φαντασία δεν έχει όρια. Ούτε η ελευθερία της βούλησης. Η ελευθερία του αισθητού (σωματικού, φυσικού) Εγώ περιορίζεται από τους φυσικούς νόμους, που, ως ένα βαθμό μπορούν να αντισταθμισθούν με την τεχνολογία που στηρίζεται στις φυσικές επιστήμες. Και η ελευθερία του κοινωνικού Εγώ περιορίζεται από τους κοινωνικούς νόμους που, ως ένα βαθμό, μπορούν να αντισταθμίζονται με την πολιτική, αν στηρίζεται στις κοινωνικές επιστήμες.

Εξάλλου, η ισότητα αφορά μόνο το κοινωνικό Εγώ. Τα αισθητά Εγώ δεν μπορούν να είναι ίσα. Κανένας δεν έχει ίδια δακτυλικά αποτυπώματα ούτε ίδιο DNA με κάποιον άλλον. Ούτε μπορούν να είναι ίσα τα νοητά Εγώ, αφού, όντας απροσπέλαστα, δεν συγκρίνονται του ενός με του άλλου. Τα κοινωνικά Εγώ όμως είναι αρχικά ίσα. Όπως σε όλα τα κοινωνικά ζώα (μυρμήγκια, μέλισσες κλπ), τα άτομα της κοινωνίας μοιράζονται διαφορετικούς ρόλους που εξυπηρετούν κοινό σκοπό. Η εκτέλεση του έργου που απαιτεί ο ρόλος τους όμως είναι εξίσου υποχρεωτική για όλα, επομένως υπάρχει πλήρης ισότητα και πλήρης ανελευθερία. Υποχρεωτική είναι ακόμη και η θανάτωση των κηφήνων από τις εργάτριες μέλισσες μετά τη γονιμοποίηση της βασίλισσας. Ο άνθρωπος όμως, επιπλέον, είναι και πολιτικό ζώο (Αριστοτέλης). Δημιουργεί τους δικούς του νόμους βασισμένος στη γνώση που αθροίζεται στις κοινωνικές επιστήμες και αποσκοπούν τελικά στην εξασφάλιση της ελευθερίας του νοητού Εγώ. Και, μοναδικά στον άνθρωπο, αρχίζει να προκύπτει η δυναμική αλληλεπίδραση ελευθερίας του νοητού Εγώ και ισότητας του νοητού.

Η πρόοδος των φυσικών επιστημών απαιτεί διαρκή εξειδίκευση. Στην πρωτόγονη ανθρωπότητα, οι μόνοι «κοινωνικοί» ρόλοι που υπήρχαν ήταν οι σχέσεις μητέρας-παιδιών και άντρα-γυναίκας στηριγμένες στα αντίστοιχα αμοιβαία αντανακλαστικά. Αυτοί οι ρόλοι ενυπάρχουν σε κάθε ζώο, ιδίως στα ομοιόθερμα σπονδυλωτά, πουλιά και θηλαστικά. Με την εξέλιξη της ανθρωπότητας έχουν δημιουργηθεί αναρίθμητοι ρόλοι που τους μοιράζονται τα άτομα. Καθένας τους απαιτεί κατάλληλη εκπαίδευση, απόκτηση γνώσεων και εμπειρίας. Η πολλαπλότητα των ρόλων απαιτεί ιδανικά η εκτέλεση καθενός να ανατίθεται και αναλαμβάνεται από το κατάλληλο άτομο με τις αντίστοιχες ικανότητες, φυσικές και επίκτητες, και την κατάλληλη βούληση. Οι ρόλοι είναι άνισοι. Ο ρόλος του βασιλιά είναι πιο υπεύθυνος από του στρατιώτη και του πλουσίου από του πένητα. Είναι ρόλοι με αυξημένους κινδύνους έτσι που οι εξέχοντες έχουν ανάγκη από σωματοφύλακες, αλλιώς (ή και με αυτούς) είναι εκτεθειμένοι στον κίνδυνο του βίαιου, πρόωρου, τερματισμού της ζωής τους. Σε αντιστάθμισμα, οι ρόλοι αυτοί τους παρέχουν μεγαλύτερες δυνατότητες να πραγματώσουν την ελευθερία της βούλησής τους, να κάνουν ό,τι θέλουν, περισσότερο από τους άλλους. Αυτό είναι το κίνητρό για την επιδίωξη των (επικίνδυνων) κυρίαρχων ρόλων.

Πιο συγκεκριμένα. Η κατανομή του έργου στα μέλη της κοινωνίας, της επιτρέπει να διαθέτει «αποθήκες» των χρειωδών για τη ζωή τους. Κανένα αγελαίο ζώο δεν έχει τέτοιες. Ο εξουσιαστής τους έχει προφανή προνόμια. Με εξασφαλισμένη την ελεύθερη πρόσβαση στις αποθήκες είναι λυμένα τα κύρια βιοτικά προβλήματα του αισθητού εγώ του, τροφή, ένδυση κλπ. Η άνιση κατανομή της δυνατότητας για εξουσία πάνω στις αποθήκες είναι το κύριο κίνητρο για βία στην κοινωνία.

Οι πρόγονοί μας, μόνον αυτοί, ως το 338 π.Χ. (κομβική στιγμή στη βαθμιαία παρακμάζουσα δημοκρατία, μάχη Χαιρώνειας) είχαν βρει τη χρυσή τομή που εξασφάλιζε τη μεγαλύτερη δυνατή ισότητα και ελευθερία: Επιλογή των θέσεων εξουσίας με κλήρωση και με βραχεία διάρκεια της θητείας. Τόσο, που, με εξαίρεση τους τυράννους, κανένας «άρχοντας» δεν είχε σωματοφύλακες.

Οι διεθνείς συμβάσεις, όπως TTIP, CETA, μνημόνι, εξασφαλίζουν δημιουργία ολοένα μεγαλύτερων αποθηκών, αλλά σε βάρος της ισότητας στην πρόσβασή τους. Ούτε οι κληρωτοί βουλευτές είναι πιθανό να τις διαβάζουν. Όμως ακούν τους εισηγητές, κυβέρνησης και αντιπολίτευσης και ψηφίζουν με την κρίση τους· όχι με εντολή ενός κόμματός.

Για κάθε εξειδίκευση, ακόμη και για τη διοίκηση, απαιτείται εκπαίδευση που τεκμηριώνεται με αντίστοιχο πτυχίο. Όμως δεν υπάρχει πτυχίο ούτε παιδείας ούτε εξουσίας. Αυτές οι ικανότητες απαιτούν κοινό νου, που κανένας δεν έχει πάντοτε, αλλά το σύνολο έχει διαρκώς. Επομένως, οι θέσεις που απαιτούν εκλογή, αντί κλήρωσης, είναι πολύ περισσότερες σήμερα παρά στους προγόνους μας. Ωστόσο, οι καίριες θέσεις για λήψη αποφάσεων (αντίθετα από τις εισηγήσεις για λήψη αποφάσεων, όπου οι εισηγητές εκλέγονται) οφείλουν να πληρώνονται με κλήρωση και με περιορισμένου χρόνου θητεία.