Σύρος - Η Ομηρική Αγαθή Συρίη Νῆσος

Ο Όμηρος κάνει εκτενή αναφορά στην νήσο Σύρο, στην ραψωδία O της Οδύσσειας όταν περιγράφει τον τόπο καταγωγής του αγαπημένου χοιροβοσκού του Οδυσσέα, του Εύμαιου, ο οποίος ήταν ο πρώτος που τον υποδέχθηκε όταν αυτός επέστρεψε στην Ιθάκη. Ο ίδιος ο Εύμαιος λέει στον Οδυσσέα για την Συρίην νῆσον:
" Νῆσός τις Συρίη κικλήσκεται, εἴ που ἀκούεις,
Ὀρτυγίης καθύπερθεν, ὅθι τροπαὶ ἠελίοιο,
οὔ τι περιπληθὴς λίην τόσον, ἀλλ' ἀγαθὴ μέν,
εὔβοος εὔμηλος, οἰνοπληθὴς πολύπυρος.
πείνη δ' οὔ ποτε δῆμον ἐσέρχεται, οὐδέ τις ἄλλη
νοῦσος ἐπὶ στυγερὴ πέλεται δειλοῖσι βροτοῖσιν·
ἀλλ' ὅτε γηράσκωσι πόλιν κάτα φῦλ' ἀνθρώπων,
ἐλθὼν ἀργυρότοξος Ἀπόλλων Ἀρτέμιδι ξύν, 
οἷσ' ἀγανοῖσι βέλεσσιν ἐποιχόμενος κατέπεφνεν.
ἔνθα δύω πόλιες, δίχα δέ σφισι πάντα δέδασται·
τῇσιν δ' ἀμφοτέρῃσι πατὴρ ἐμὸς ἐμβασίλευε,
Κτήσιος Ὀρμενίδης, ἐπιείκελος ἀθανάτοισιν." (στ. 403-414)
" Υπάρχει ένα νησί που το λένε Σύρα, αν το έχεις ακουστά, πάνω από την Ορτυγία, όπου γίνονται οι τροπές του Ήλιου,  και δεν έχει τόσο πολλούς ανθρώπους, αλλά έχει αγαθότητα, τρέφει πολλά βόδια και πρόβατα κι έχει άφθονα κρασιά και στάρια. Ποτέ δεν έρχεται  πείνα στον λαό, ούτε καμιά αρρώστια τρομερή που βρίσκει τους δύστυχους ανθρώπους·                      όταν όμως γερνάνε μέσα στην πόλη οι ανθρώπινες γενιές,   τότε ο Απόλλων με το αργυρό του τόξο έρχεται μαζί με την Αρτέμιδα και ορμώντας τους φέρνει το θάνατο με τα απαλά του βέλη. Εκεί υπάρχουν δύο πολιτείες και τα πάντα είναι μοιρασμένα σε δύο μέρη· και στις δύο αυτές βασίλευε ο πατέρας μου, ο Κτήσιος, ο γιός του Ορμένου, που ήταν ολόιδιος με τους αθάνατους Θεούς. " (μετ. Μ.Μαραγκού)
Τα νησιά φιλοσοφικά συμβολίζουν ψυχικές καταστάσεις από τις οποίες διέρχεται η ψυχή στην κοσμική της πορεία. Το ότι στη Συρίη νῆσο συμβαίνουν και οι δύο τροπές του Ηλίου ("ὅθι τροπαὶ ἠελίοιο") , το Θερινό και Χειμερινό Ηλιοστάσιο δηλαδή, μπορεί να ερμηνευτεί αν λάβουμε υπ' όψιν αυτό που λέει ο Πορφύριος στο ¨ Περί του εν Οδυσσεία των Νυμφών άντρου" ότι υπάρχουν δύο πύλες στον κόσμο της γέννησης, η Βόρεια στον Καρκίνο, όπου γίνεται η θερινή ηλιακή τροπή με την είσοδο του Ηλίου στο ζώδιο του Καρκίνου και η Νότια στον Αιγόκερω όπου γίνεται το χειμερινό ηλιοστάσιο, η χειμερινή τροπή. Από την Βόρεια πύλη εισέρχονται οι ψυχές στο πεδίο της γέννησης και από την Νότια εξέρχονται οι αθανατοποιημένες ψυχές. Για να υπάρχουν και οι δύο τροπές στη Συρίη νῆσο σημαίνει ότι είναι ένας τόπος υποδοχής ψυχών που έρχονται στη γέννηση και που τους δίνεται η δυνατότητα αθανατοποίησης.
Ετυμολογικά το όνομα της νήσου συνδέεται με την Σύριγγα του Πανός: Συρίη < σύριγξ, η οποία έχει επτά αυλούς, οι οποίοι συμβολίζουν τα επτά κέντρα -  τσάκρας της ετερότητος, που καλείται η ψυχή να εναρμονίσει. Δεν είναι τυχαίο που μέχρι και σήμερα η Σύρος έχει πολλές καλαμιές, αφού οι αυλοί γίνονται από καλάμι και το ψηλότερο βουνό της λέγεται Πανίαυλοι, δηλαδή οι αυλοί του Πανός. Το άλλο στοιχείο που δίνεται και ταυτοποιεί την Συρίη νῆσο με την σημερινή Σύρο είναι ότι το νησί βρίσκεται πάνω από την Ορτυγία ("Ὀρτυγίης καθύπερθεν") . Στη μυθολογία η Ορτυγία είναι το νησί που κατέφυγε η Λητώ κυνηγημένη από την Ήρα και γέννησε την Αρτέμιδα, η οποία βρέφος εννέα ημερών βοήθησε τη μητέρα της να γεννήσει τον Απόλλωνα στη Δήλο, που κατά μια εκδοχή ταυτίζεται με την Ορτυγία και ονομάστηκε Δήλος όταν εκεί φανερώθηκε - έγινε δῆλος, δηλαδή έκδηλος - ο Απόλλων. Μάλιστα ο Ποσειδών την στερέωσε με τέσσερα καρφιά γιατί προηγουμένως η Ορτυγία ή Άδηλος, δηλαδή αφανέρωτη, ήταν πλωτός βράχος. Η Ορτυγία, επομένως, έχει να κάνει με την Αρτέμιδα - Αρετή και τον Απόλλωνα - Γνώση. Η Ορτυγία, όπως είδαμε, ταυτίζεται με τη Δήλο που όντως είναι κάτω από τη Σύρο. Άρα, η Συρίη νῆσος αποδεικνύεται και γεωγραφικά ότι είναι η Σύρος.
Μ΄ άλλα λόγια, η Συρίη νῆσος που βρίσκεται πάνω από την Ορτυγία, σημαίνει ότι έχει κατοίκους που έχουν κατακτήσει την αρετή και την μυητική γνώση, γι' αυτό  απολαμβάνουν όλα τα θεϊκά αγαθά και δεν ταλαιπωρούνται από πείνα ή άλλη τρομερή αρρώστια, που βασανίζει τους άθλιους ανθρώπους ("πείνη δ' οὔ ποτε δῆμον ἐσέρχεται, οὐδέ τις ἄλλη
νοῦσος ἐπὶ στυγερὴ πέλεται δειλοῖσι βροτοῖσιν"). Αυτός είναι ο λόγος που η νήσος χαρακτηρίζεται " ἀγαθὴ ".
Ο ποιητής χρησιμοποιεί και άλλα τέσσερα επίθετα γι' αυτή    την νήσο:
⦁    εὔβοος < εὖ + βοῦς, δηλαδή αυτή που έχει μεγάλη και καλή δύναμη, αφού ο  βοῦς πάντα δηλώνει την δύναμη πάνω στη γη γιατί είναι σύμβολο του στοιχείου της γης. Το "εὔβοος" δηλώνει, επομένως, ισχυρό κέντρο ζωής και εναρμονισμένο.
⦁    εὔμηλος < εὖ + μῆλον (= πρόβατο), δηλαδή αυτή που έχει καλά πρόβατα. Το μῆλον - πρόβατο γενικότερα συμβολίζει την ενσαρκωμένη ψυχή, όπως αυτό καταδεικνύεται στο υπό έκδοσιν βιβλίο "Μυστικοί Κώδικες της Οδύσσειας - ραψωδία Ι , Κίκονες, Λωτοφάγοι, Κύκλωψ" της Μαρίας Μαραγκού. Το εὔμηλος δείχνει την αγνότητα και την αθωότητα και δηλώνει το εναρμονισμένο και κεκαθαρμένο συναίσθημα των ενσαρκωμένων ψυχών στην Συρίη νῆσο.
⦁    οἰνοπληθὴς < οἶνος + πλῆθος,  δηλαδή ο τόπος με τον πολύ οἶνον, ο οποίος δηλώνει την μυητική γνώση, όπως αναλύεται στον Κρατύλο του Πλάτωνος της Μαρίας Μαραγκού.
⦁    πολύπυρος < πολύς + πυρός (ὁ), δηλαδή που παράγει πολύ σιτάρι (πυρός), πράγμα που δηλώνει την ενσάρκωση στη γη, αφού τον πυρό - στάρι τον δίνει η Δήμητρα, όπως δίνει και τον υλικό μας φορέα.              
Οι κάτοικοι, λοιπόν, της Συρίης νήσου έχουν τύχει ενσάρκωσης στη γη αλλά έχουν κατορθώσει να εναρμονίσουν τα τρία τους κέντρα - λογιστικό, θυμοειδές, επιθυμητικό - κατακτώντας την αρετή αλλά και την μυητική γνώση. Γι' αυτό όταν γερνάνε, δηλαδή έχουν ολοκληρώσει την πορεία τους μέσα στην ενσάρκωση, τους τοξεύει ο Απόλλων συνοδευόμενος από την Αρτέμιδα, που συμβολικά σημαίνει ότι τους αθανατοποιεί.  Αυτό, φυσικά, το κατορθώνουν λίγοι άνθρωποι πάνω στη γη, γι΄ αυτό και η Συρίη νῆσος δεν κατοικείται από πολλούς ("οὔ τι περιπληθὴς λίην τόσον").
Η κινητήρια δύναμη που ωθεί τον άνθρωπο στην πράξη εδράζεται στο κέντρο καρδιάς. Αν δεν θέλεις πράγματι κάτι δεν το πράττεις. Στο στήθος εδράζεται το ήθος, εξ ου και στῆθος < ἵστησι τό ἦθος,  το οποίο εμπεδώνει στην ψυχή ο αγαθός δαίμων, το προστατευτικό της πνεύμα ("ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων" κατά Ηράκλειτον). Με το κέντρο της καρδιάς του που βρίσκεται ανάμεσα στο νοητικό και το επιθυμητικό του, καλείται ο άνθρωπος να εναρμονίσει τις δύο αντίθετες τάσεις της ψυχής του, αυτές που εκφράζονται από το έλλογο και άλογο μέρος της. Η καρδιά - θυμοειδές δέχεται τις επιρροές των δύο πόλων, νου και επιθυμίας και διχάζεται για το ποιά θα ακολουθήσει ("δίχα δέ σφισι πάντα δέδασται"). Αυτοί οι δύο πόλοι είναι και οι πόλεις της Συρίης νήσου ("ἔνθα δύω πόλιες").  Οι κάτοικοι της Συρίης νήσου πετυχαίνουν  την αρμονική συνεργασία αυτών των πόλων και αυτό εν τέλει είναι ο δρόμος προς τη θέωση, η οποία συμβολικά υπονοείται με την τόξευση τους από τον Απόλλωνα ("ἐλθὼν ἀργυρότοξος Ἀπόλλων... κατέπεφνεν"). Μάλιστα επειδή είναι γλυκός αυτός ο θάνατος μιας και τους απαλλάσσει από τις πίκρες της ενσάρκωσης, τα βέλη με τα οποία τους τοξεύει ο Θεός χαρακτηρίζονται "ἀγανά" ("ἀγανοῖσι βέλεσσιν"), που σημαίνει ήπια, γλυκά, πράα κατά το λεξικό Liddell&Scott, υπονοώντας τον εύκολο και ήρεμο θάνατο που έχουν οι προς αθανατοποίηση ψυχές οι οποίες έχουν υπερνικήσει τον φόβο θανάτου.

 Όπως είπαμε στην αρχή τα νησιά στη φιλοσοφία συμβολίζουν ψυχικές καταστάσεις. Κατά ένα θαυμαστό τρόπο ο Ελλαδικός χώρος αποτυπώνει τέλεια ως μηχανικόν ανάλογον αυτές τις καταστάσεις που διέρχεται η ψυχή στο κοσμικό της ταξίδι. Η Συρίη νῆσος, που ταυτίζεται με το νησί της Σύρου, βρίσκεται στο Αιγαίο πέλαγος και μάλιστα στο κέντρο των Κυκλάδων οι οποίες γι΄ αυτό μάλιστα λέγονται Κυκλάδες αφού σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από την Σύρο. Η ετυμολογική σύνδεση του Αιγαίου με τις αίγες δεν είναι τυχαία. Όπως αναλύεται εκτενώς στο υπό έκδοση βιβλίο ¨Μυστικοί Κώδικες της Οδύσσειας¨, οι αίγες - αγριοκάτσικα συμβολίζουν τις ψυχές που θέτουν και πετυχαίνουν υψηλούς πνευματικούς στόχους και φτάνουν στην αθανατοποίηση. Εξάλλου, όπως είπαμε στην αρχή, κατά τον Πορφύριο, οι ψυχές που αθανατοποιούνται βγαίνουν από την πύλη του Αιγόκερω δηλαδή της αίγας. Η ετυμολογική ρίζα της λέξης είναι το ρήμα ἀΐσσω που σημαίνει κινούμαι ορμητικά όπως οι αίγες. Αλλά και το Αιγαίο είναι η θάλασσα με τα ορμητικά κινούμενα κύματα.  Η θάλασσα φιλοσοφικά αντιστοιχεί στην συναισθηματική ταραχή αφού σύμφωνα με το ομηρικό λεξικό Αούτενριτ - Ολυμπίου ετυμολογείται από το: θάλασσα < ταράσσω ( θ και τ εναλλάσσονται ως οδοντικά σύμφωνα και λ και ρ εναλλάσσονται ως υγρά σύμφωνα όπως στο αδερφός - αδελφός). Μέσα σε αυτή τη συναισθηματική ταραχή η ψυχή μπορεί να βρει τη γαλήνη και να ¨τοξευθεί¨ από τον Απόλλωνα και την Αρτέμιδα όταν εναρμονίσει το κέντρο καρδιάς της και το απαλλάξει από τα αρνητικά συναισθήματα, όταν γίνει κάτοικος της Συρίης νήσου. Από αυτό προκύπτει ότι οι Κυκλάδες αντιστοιχούν στο κέντρο καρδιάς του οποίου η εστία είναι η Σύρος, οι δε δώδεκα Κυκλάδες γύρω της αντιπροσωπεύουν τις δώδεκα όψεις του ψυχισμού που η ψυχή καλείται να εναρμονίσει περνώντας τις δώδεκα δοκιμασίες του Οδυσσέα, τα δώδεκα ημιτόνια της Δώρειας κλίμακας  του Πυθαγόρειου Μονόχορδου που είναι οι δώδεκα αναβαθμοί της ψυχής,  σύμφωνα με την μελέτη της μουσικοπαιδαγωγού Ελευθερίας Δάκογλου, η οποία συμπληρώνει το έργο του αείμνηστου παππού της Ιπποκράτη Δάκογλου, του γνωστού μελετητή του Πυθαγόρα.  Ο Οδυσσέας είναι αυτός που αναζητά την οδό της θέωσης δια της υγρότητος - συναισθήματος, όπως φαίνεται στην ετυμολογία του ονόματος: Ὀδυσσεύς < ὁ τήν  ὁδόν διά τῆς ὑγρότητος σεύων, όπου σεύω = επιδιώκω, κυνηγώ, ορμώ.
Τα πάντα είναι εκδηλώσεις του Ενός και συνδέονται μαζί Του όπως τα σημεία της περιφέρειας ενός κύκλου μέσω των ακτίνων με το κέντρο του. Έτσι και οι Κυκλάδες, που αντιπροσωπεύουν τις όψεις του ψυχισμού, συνδέονται με το κέντρο καρδιάς όπου εδράζεται η ψυχή μαζί με το ηλιακό προστατευτικό της Πνεύμα, "τον Ήλιο τον Ηλιάτορα" στο μεσιανό "κατάρτι" του πλοίου σώματός της, όπως λέει ο Ελύτης, ο σύγχρονος Οδυσσέας μας. Από την άλλη μεριά, το αστρολογικό σύμβολο του Ηλίου είναι ένας κύκλος με μια τελεία στη μέση. Η Σύρος, λοιπόν, η Ομηρική ἀγαθὴ νῆσος είναι το αιώνιο σύμβολο της φωτισμένης καρδιάς, της εναρμονισμένης  ηλιακής ψυχής.

Στις δύο πόλεις της Ομηρικής Σύρου κατά τα λεγόμενα του Εύμαιου, που ήταν το βασιλόπουλο του τόπου, βασίλευε ο πατέρας του Κτήσιος, γιός του Ὀρμένου. Ετυμολογικά το όνομα Κτήσιος συνδέεται με την κτήση: Κτήσιος < κτῆσις = απόκτησις, δηλαδή αυτός που έχει κάνει κτήμα του την αρετή και τη γνώση, αφού βασιλεύει και στις δύο πόλεις. Αυτός προέρχεται γενεαλογικά από τον  Ὄρμενο, ο οποίος θα μπορούσε να ετυμολογηθεί ως: Ὄρμενος < ὄρνυμι = ξυπνώ, σηκώνω. Επομένως, ο  Ὄρμενος αντιπροσωπεύει αυτόν που έχει εγερθεί από τον ύπνο, δηλαδή ο νους του είναι σε εγρήγορση και δεν ανήκει πλέον στους καθεύδοντες (κοιμισμένους), όπως λέει ο Ηράκλειτος, που είναι οι περισσότεροι. Άρα πρώτα η ψυχή ξυπνάει από τον ύπνο της άγνοιας (Ὄρμενος), μετά κατακτάει την αρετή και τη γνώση (Κτήσιος) και τέλος γεννάει τον εναρμονισμένο άνθρωπο (Εὔμαιος , αυτός που εκμαιεύει το ΕΥ).

Εν κατακλείδι η Σύρος, η Ομηρική Συρίη νῆσος αποτελεί την εκδήλωση της αγαθότητος στη καρδιά των ενσαρκωμένων εναρμονισμένων ψυχών,  στο ταραχώδη κόσμο της υγρότητας του συναισθήματος. Είναι η "σφραγῖδα τυπῶτις"  του Απόλλωνος - Νοητού Ηλίου  (Ορφικός ύμνος Απόλλωνος, στίχος 26 "παντός ἔχεις κόσμου σφραγῖδα τυπῶτιν").

Το πνεύμα του Ομήρου είναι η ψυχοτρόφος αύρα που διαπνέει την ψυχή μας, η γονιμοποιός δύναμις του Έλληνος Λόγου που διαποτίζει το είναι μας, η ένθεος ορμή του Θείου Έρωτος στην καρδιά μας.