Και τώρα τι ( ; )

Κατ’ αρχή, πριν εκθέσω την άποψη μου για την σπουδαίας σημασίας για το νησί απόφαση του υπουργού παιδείας να ορίσει την Σύρο ως έδρα της νέας Σχολής θα ήθελα να συγχαρώ και να ευχαριστήσω θερμά όσους συνέβαλαν στην επίτευξη της. Ξεκινώ από τον ίδιο τον Υπουργό, και παλαιό συνάδελφο, κύριο Γαβρόγλου, ο οποίος παρά τις πιέσεις που δεχόταν πήρε αυτή την απόφαση στηρίζοντας την πολιτική που χάραξε το ίδιο το Πανεπιστήμιο όπως αυτή εκφράσθηκε επανειλημμένως από τις αποφάσεις της Συγκλήτου. Να επαινέσω επίσης την σταθερότητα της Συγκλήτου και του Πρύτανη στην επιλογή αυτή καθώς και τις άοκνες προσπάθειες τόσο του προηγούμενου όσο και του νυν Προέδρου του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων καθηγητών: Γιάννη Δαρζέντα και Φιλίππου Αζαριάδη. Ακόμη δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί η συμβολή στην προσπάθεια αυτή των βουλευτών των Κυκλάδων, των διοικητικών αλλά και των θρησκευτικών Αρχών αλλά και όλων των κοινωνικών φορέων οι οποίο με εντυπωσιακή σύμπνοια ενεργοποιήθηκαν ώστε να επιλεγεί τελικά η Σύρος ως έδρα της Πολυτεχνικής Σχολής.

Η ίδρυση της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου καθώς και η απόφαση εγκατάστασης της Έδρας της στην Σύρο είναι πλέον γεγονός. Τώρα, όμως, αρχίζουν οι δικές μας ευθύνες. Κατά ένα μεγάλο μέρος η ομαλή λειτουργία, η πρόοδος και η ανάπτυξη αυτής της σχολής εξαρτάται από εμάς, από την ίδια την Σύρο. Το ότι η Σύρος διαθέτει πραγματικά προσόντα για ένα τέτοιο ρόλο είναι αδιαμφισβήτητο και έχει τονισθεί από όλους επανειλημμένως, αυτό άλλωστε ήταν και το σημαντικότερο κριτήριο για την επιλογή της. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό για την περαιτέρω ανάπτυξη και εκτίναξη της νέας αυτής σχολής. Χρειάζεται δυναμισμός, ενέργεια, δράση, στοιχεία που δεν θα προέλθουν μόνο από την κληρονομιά της Σύρου αλλά απαιτούν και τη σημερινή ενεργό προσφορά της.

Έχω συχνά αναφερθεί στην ιδιαίτερη διαχρονική αξία που έχει μια πανεπιστημιακή μονάδα για έναν τόπο. Αξία κοινωνική, πολιτιστική, οικονομική. Τώρα θα πρέπει πλέον να επενδύσουμε σοβαρά σε αυτή την αξία. Θα πρέπει η Πολυτεχνική Σχολή του Αιγιακού Πανεπιστημίου να στηριχθεί από το νησί όχι μόνο για να επιβιώσει και να λειτουργήσει, αλλά για να αναπτυχθεί στον υψηλότερο δυνατό βαθμό, ώστε με τη σειρά της να συμβάλλει στην ίδια την ανάπτυξη του νησιού.

Το γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου απόκτησε Πολυτεχνική Σχολή είναι θετικό και ελπιδοφόρο για το ίδιο το Πανεπιστήμιο. Το ότι το τμήμα ΤΜΣΠΣ που λειτουργεί στη Σύρο εντάσσεται σε αυτή τη σχολή είναι επίσης κάτι που βοηθά τόσο στη καλύτερη λειτουργία του τμήματος όσο και στην ευκολότερη ανάπτυξή του. Το ότι όμως η έδρα της νέας αυτής Πολυτεχνικής Σχολής τοποθετείται στη Σύρο είναι μια εξαίρετη ευκαιρία για το νησί να αξιολογήσει σωστά τους άξονες της πολιτικής του προς μία ανάπτυξη η οποία να του ταιριάζει και η οποία θα πρέπει να επιδιωχθεί αφού κρίνεται ότι για αυτού του είδους την ανάπτυξη διαθέτει προσόντα και πλεονεκτήματα. Η ιστορία και η παράδοση της Σύρου βεβαιώνουν πως η Φέρουσα Ικανότητα της χωροχρονικά αλλά και σε όλα τα επίπεδα, πρακτικό, συναισθηματικό και ιδεολογικό, μας επιτρέπει να πιστεύουμε πως η πανεπιστημιακή λειτουργία είναι όχι μόνο συμβατή αλλά, τολμούμε να πούμε, ιδανική για αυτήν.

Προσωπικά πολλές φορές έχω τοποθετηθεί ενάντια σε επιλογές οι οποίες εμφανίζονταν ως σωτήριες σε δύσκολους καιρούς, ή ως σπουδαίες ευκαιρίες για την ανάπτυξη του νησιού, επισημαίνοντας τις λανθασμένες στοχεύσεις τους, ή τις αδυναμίες τους, ίσως γιατί λόγω ειδικότητας είχα τη δυνατότητα να διαβλέπω την πορεία και το μέλλον τους. Τρανταχτό παράδειγμα αυτό του Καζίνο για το οποίο από την αρχή και παρά τον γενικό ενθουσιασμό υποστήριζα ότι ο τόπος δεν θα πρέπει να στηρίξει την ανάπτυξη του σε μία μη παραγωγική δραστηριότητα. Το Καζίνο ως παρασιτική λειτουργία θα μπορούσε να επιφέρει αρνητικά έως και καταστροφικά αποτελέσματα σε πολλούς τομείς. Σήμερα δεν νομίζω ότι υπάρχει Συριανός που να υποστηρίζει ότι η παρουσία του εδώ όλα αυτά τα χρόνια ωφελείσαι τον τόπο.

Στην περίπτωση του Πανεπιστημίου, όμως, θεωρώ υποχρέωσή μου να επαναλάβω για άλλη μια φορά τη θέση ότι αυτό, και μάλιστα ενισχυμένο τώρα ως Πολυτεχνική Σχολή, αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη σταθερή αξία για τον τόπο και πρέπει να επενδύσουμε σοβαρά στην αξία αυτή.

Πρέπει να παραδεχθούμε ότι μέχρι σήμερα δεν έχουμε συμβάλλει όσο θα μπορούσαμε και θα έπρεπε ώστε να αναπτυχθεί ανάλογα με τις δυνατότητές του το υπάρχον τμήμα, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μια ιδιαίτερα αξιόλογη και δυναμική πανεπιστημιακή μονάδα η οποία έχει παρουσιάσει θετικότατα δείγματα των ικανοτήτων της. Είναι ενδεικτικό άλλωστε ότι μετά από είκοσι και πλέον χρόνια λειτουργίας αυτό δεν έχει καλυφθεί από πλευράς χωρικών αναγκών αλλά και βασικών λειτουργιών όπως είναι το θέμα στέγασης και σίτισης των σπουδαστών. Σήμερα πλέον με την ίδρυση και εγκατάσταση της έδρας της Πολυτεχνικής Σχολής στη Σύρο επιβάλλεται η εξασφάλιση μόνιμων και επαρκών χώρων για τη λειτουργία τόσο της Σχολής και του υπάρχοντος Τμήματος, αλλά και για τη δυνατότητα στέγασης νέων Τμημάτων που μελλοντικά μπορεί να δημιουργηθούν στο πλαίσιο της ανάπτυξης της νέας αυτής Σχολής και που εφόσον θα υπάρξουν οι κατάλληλες υποδομές η Σύρος θα μπορούσε να διεκδικήσει την εγκατάστασή τους σε αυτή.

Αν στοχεύσουμε στο να αναπτυχθεί η Σχολή που εδρεύει στη Σύρο και να αποκτήσει την δυναμική και την αίγλη ενός Πολυτεχνείου του Αρχιπελάγους, με διεθνή ακτινοβολία και δράση, δεν θα πρέπει να αρκεστούμε σε ημίμετρα ή προσωρινές και εμβαλοματικές λύσεις που μέχρι σήμερα έχουν ακουστεί με την διάθεση μερικών διάσπαρτων χώρων, λύσεις που ίσως είναι αναγκαίες και απαραίτητες για την άμεση κάλυψη χωρικών αναγκών στην παρούσα κατάσταση αλλά δεν είναι αυτές οι οποίες μπορούν να ανταποκριθούν σε μία προγραμματισμένη προβλεπόμενη και επιδιωκόμενη ανάπτυξη της Πολυτεχνικής Σχολής.

Η Σύρος πρέπει να αποκτήσει ένα οργανωμένο πανεπιστημιακό campus, δηλαδή μία κατάλληλη για την κλίμακα και τις δυνατότητές της Πολυτεχνειούπολη, η οποία θα συγκέντρωση όλες τις λειτουργίες τις απαραίτητες για την αποτελεσματική εξυπηρέτηση μιας ανάλογης πανεπιστημιακής κοινότητας. Λειτουργίες εκπαίδευσης, έρευνας, στέγασης και σίτισης των σπουδαστών, καθώς και λειτουργίες οι οποίες θα επιτρέψουν την κοινωνική συναναστροφή και σχέση της κοινότητας αυτής με την συριανή κοινωνία όπως πολιτιστικές, αθλητικές και άλλες δραστηριότητες, που συμβάλλουν στον συγχρωτισμό των προσωρινών με τους μόνιμους κατοίκους ενός τόπου. Κρίνω ότι ο χώρος που μπορεί να ανταποκριθεί ιδανικά σε ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι αυτός του στρατοπέδου του λοχαγού Ζαφείρη.

Παρακολουθώ χρόνια τώρα διάφορες προτάσεις σχετικά με την αξιοποίηση του στρατοπέδου αυτού. Προτάσεις για πολυτελείς κατοικίες, ολυμπιακών προδιαγραφών στάδιο, ξενοδοχειακό συγκρότημα υψηλών απαιτήσεων και τελευταία χωριό διακοπών για ΑΜΕΑ. Όλων αυτών των σκέψεων η προοπτική σιγά σιγά χλομιάζει κι αυτό γιατί καμιάς η πραγματοποίηση δεν εγγυάται επιτυχία. Πολυτελείς κατοικίες και πεντάστερο ξενοδοχείο σε μια βιομηχανική-βιοτεχνική περιοχή χωρίς ή με καθόλου αξιοζήλευτη θέα; Στάδιο ολυμπιακών προδιαγραφών σε μια πόλη 20.000 κατοίκων με ελάχιστη ενδοχώρα; Όσο για το χωριό διακοπών των ΑΜΕΑ η πρόταση χωλαίνει ιδεολογικά, η συγκέντρωση (γκετοποίηση, ίσως!) πολλών δυστυχιών δεν είναι η καλύτερη συνθήκη για να περάσουν ευχάριστες διακοπές άτομα με σωματικές ή ψυχοπνευματικές δυσκολίες τα οποία αυτό που θα επεδίωκαν περισσότερο θα ήταν η διευκόλυνσή τους να ενσωματωθούν στο κοινωνικό σύνολο.

Έρχομαι, λοιπόν, να θέσω το ερώτημα αντίστροφα. Τι μας ενδιαφέρει: να αξιοποιήσουμε το στρατόπεδο ή να αξιοποιήσουμε την παρουσία του Πανεπιστημίου στον τόπο μας; Να αξιοποιήσουμε έναν χώρο ή μια ζωτική για τον τόπο λειτουργία; Η ευκαιρία που παρουσιάζεται σήμερα για αυτό είναι μοναδική. Αν οριστικοποιηθεί η απόφαση να διατεθεί ο χώρος του στρατοπέδου στο Πανεπιστήμιο (νομίζω ότι η πρόταση αυτή έχει γίνει και από τον Αντιπεριφερειάρχη) δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση αυτής της Πολυτεχνειούπολης που ανάφερα προηγουμένως. Κάτι τέτοιο μας επιτρέπει να οραματιζόμαστε μια Σύρο ζωντανή και ενεργή όλες τις εποχές του έτους, με έντονη εξασφαλισμένη κινητικότητα και επισκεψιμότητα σταθερότερη από άλλες μορφές τουριστικής ανάπτυξης, αφού μια οργανωμένη πολυτεχνειακή κοινότητα, της οποίας η ύπαρξη όπως προαναφέραμε μπορεί να διευκολύνει την ανάπτυξη και νέων τμημάτων σε αυτή, αποτελεί πόλο έλξης για πολλές παράλληλες δραστηριότητες, όπως μαθητικό-σπουδαστικό τουρισμό, συνέδρια, επιμορφωτικές δραστηριότητες, θερινά εκπαιδευτικά προγράμματα κλπ.

Ας αδράξουμε την ευκαιρία. Ας συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι ζούμε μία ιστορική στιγμή. Τα νησιά μας αποκτούν το Πολυτεχνείο τους. Και αυτό έχει έδρα τη Σύρο! Αν όλοι το στηρίξουμε αυτό μπορεί να ξεπεράσει και τις πλέον φιλόδοξες προσδοκίες μας. Η θέση του στον μεσογειακό χώρο και η δυναμική του μπορούν σε συνδυασμό με τη δική μας συνέργεια να το αναδείξουν σε ένα εκπαιδευτικό κέντρο διεθνούς ακτινοβολίας και μεγάλης εξωστρεφούς δραστηριότητας, σε ένα ερευνητικό κέντρο στην καρδιά της Μεσογείου, αρκεί να το πιστέψουμε, να το εμπιστευθούμε και να εργασθούμε προς αυτό το στόχο. Η συριανή κοινωνία μπορεί και το νησί έχει όλα τα προσόντα για αυτό.

Σημείωση: Στο γνωστό πεσιμιστικό αντίλογο «Όλα τα ‘χει η Μαριωρί ο φερετζές της λείπει» ή στο «Αφού δεν υπάρχουν χρήματα πώς θα γίνει;» θα απαντούσα: Η Σύρος τα έχει πραγματικά όλα. Είναι ένας ξεχωριστός τόπος με σπάνια προσόντα και αυτό που χρειάζεται είναι η αξιοποίησή τους. Όσο για τα χρήματα θα πρέπει να επισημάνω ότι πρόκειται για ένα Πανεπιστήμιο που διαθέτει ικανότατα στελέχη με σημαντική εμπειρία στη χρήση και διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Το ίδιο ισχύει και για την Περιφέρεια Νήσων Νοτίου Αιγαίου που εδρεύει στο νησί και για το Δήμο Σύρου-Ερμούπολης, τον σημαντικότερο δήμο των Κυκλάδων. Επιπλέον στη Σύρο δραστηριοποιούνται ικανότατοι επαγγελματικοί και επιστημονικοί φορείς , μεταξύ των οποίων και το Ινστιτούτο Σύρου, το οποίο είναι πάντοτε πρόθυμο να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση.