Καλωσήρθατε στην πλαστική μας παραλία!

Η συζήτηση για την επιθυμητή μορφή τουριστικής ανάπτυξης ανοίγει συχνά. Συμφωνούμε, νομίζω, ότι επιδιώκουμε εκείνη που διασφαλίζει έσοδα και θέσεις εργασίας όχι μόνο σήμερα αλλά μακροπρόθεσμα, σε δέκα και είκοσι χρόνια. Μια κακή τουριστική επιχείρηση διώχνει κόσμο από τα νησιά τα επόμενα χρόνια, πλήττοντας το σύνολο. Το ακούμε συνεχώς: «Δεν ξαναπάω στο Χ νησί γιατί...» Συνεπώς, ο επαγγελματισμός και η επιχειρηματική υπευθυνότητα μας αφορούν όλους, όχι μόνο τον εκάστοτε απρόσεκτο επιχειρηματία.

Σχετικό με τα παραπάνω: Η κατάσταση του περιβάλλοντος είναι βασικό στοιχείο στη συνολική εικόνα που «λαμβάνει» ο επισκέπτης. Μια παραλία με πλαστικά δεν νομίζω να αποτελεί διαφήμιση. Το πλαστικό είναι επίμονος ρύπος. Παρόλα αυτά, όπως καθετί, φθείρεται. Κακώς νομίζουμε το αντίθετο. Μοναχά στην αποθήκη μας ένας πλαστικός κουβάς θα μείνει «αναλλοίωτος» για δεκαετίες. Στη φύση, στη θάλασσα, εκτεθειμένος σε υψηλή θερμοκρασία και φως θα φθαρεί σχετικά γρήγορα και θα διασπαστεί σε μικρότερα κομμάτια. Άλλη αυτή η διαδικασία που δημιουργεί μικροπλαστικά, άλλη η χημική και βιολογική αποδόμηση των μακρομορίων του πλαστικού που είναι πραγματικά δύσκολη και μακροχρόνια.

Οι εικόνες ακτών στον Ατλαντικό με βουνά πλαστικό, ευτυχώς δεν μας είναι οικείες. Απορρίμματα όμως σε μικρότερο βαθμό υπάρχουν και στις δικές μας παραλίες. Συνήθως φτάνουν δια θαλάσσης, με τα ρεύματα. Κυρίως πλαστικά σχοινιά, δίχτυα, σημαδούρες, γενικώς υλικά από ψαρόβαρκες μαζί με μπουκάλια νερού και αναψυκτικών, υλικά συσκευασίας και τα συναφή. Στις πιο απόμακρες παραλίες των νησιών μας εδώ στις Κυκλάδες τέτοιου είδους άσχημες εικόνες δεν είναι σπάνιες, δυστυχώς. Ωστόσο τα πλαστικά αντικείμενα που φτάνουν δια θαλάσσης είναι συνήθως μεγάλα και μπορούν να μαζευτούν σχετικά εύκολα. Έτσι η ισορροπία θα αποκατασταθεί χωρίς μόνιμη ζημιά. Λέω «μπορούν». Δεν σημαίνει ότι θα γίνει από μόνο του, χωρίς οργανωμένη επιχείρηση. Κάποιος πρέπει να ενδιαφερθεί.

Η μεγαλύτερη ζημιά

Εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ζημιά είναι όταν σε μια παραλία γίνεται τόσο εντατική χρήση λεπτού πλαστικού, ώστε μεγάλο μέρος να καταλήγει καθημερινά στην άμμο και τη θάλασσα. Σε αυτές τις περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι ορατό από τον ίδιο χειμώνα κιόλας: Μια αμμουδιά πλημμυρισμένη μικρά κομμάτια πλαστικού, που καθημερινά διασπώνται σε ακόμα μικρότερα. Και, προσοχή: Πάνω και μέσα στην αμμουδιά θα δούμε ένα μικρό μέρος αυτών των μικροπλαστικών. Τα υπόλοιπα θα αιωρούνται στη θάλασσα ή θα έχουν επικαθήσει στον πυθμένα της. Πέρα από το αισθητικό πρόβλημα, τα μικρά αυτά κομμάτια θα καταλήξουν στο στομάχι ψαριών, ακόμα και διθύρων (πχ. μύδια), όπως δεκάδες επιστημονικές έρευνες έχουν αναδείξει.

Πρώτη φορά αντίκρισα φέτος το χειμώνα μικρο-πλαστική ρύπανση τόσο έντονη, και ήταν σε παραλία όπου λειτουργεί καντίνα. Αν θέλουμε υπαίθριες καντίνες, οφείλουμε να παίρνουμε και κάποια στοιχειώδη μέτρα: σχολαστική καθαριότητα της αμμουδιάς κάθε πρωί (με τακτικό έλεγχο από το δήμο), αντικατάσταση των πλαστικών ποτηριών με χάρτινα, χωρίς πλαστικό καπάκι («καπέλο») και αν το καλαμάκι είναι απαραίτητο, τουλάχιστον σε πρώτη φάση ας μην έρχεται σε ατομική συσκευασία, που δημιουργεί ένα πλαστικό ρύπο επιπλέον.

Θα πείτε «εγώ τα δικά μου πλαστικά θα τα μαζέψω». Δεν αμφισβητώ τις καλές προθέσεις κανενός. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι έχουν αίσθηση ευθύνης. Δυστυχώς, αυτό δεν αρκεί. Το θέμα δεν είναι αν κάποιοι λειτουργούμε υπεύθυνα και μαζεύουμε τα σκουπίδια μας. Έχει να κάνει με το μέγεθος. Αν σε μια παραλία πουληθούν 200 καφέδες σε πλαστικά ποτήρια με καπάκι και καλαμάκι, ένας ποσοστό από αυτά τα 600 πλαστικά θα ξεφύγει οπωσδήποτε στη θάλασσα και την άμμο. Άλλοτε από αδιαφορία, άλλοτε από αμέλεια, επειδή θα φυσήξει δυνατός αέρας, επειδή θα έρθει ένα ξαφνικό κύμα κλπ.

Βέβαια δεν είναι μόνο η λειτουργία μιας καντίνας υπεύθυνη για τα πλαστικά σκουπίδια. Το αποτσίγαρο στην αμμουδιά ή στο δρόμο είναι έγκλημα κατά της φύσης τόσο σοβαρό, που όμοιό του δύσκολα μπορώ να σκεφτώ. Δισεκατομμύρια γόπες καταλήγουν κάθε χρόνο στη θάλασσα από τον άνεμο ή το δίκτυο ομβρίων, με εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες.

Ούτε ισχυρίζομαι ότι δεν πρέπει να λειτουργούν καντίνες. Προσωπικά, αποφεύγω τις παραλίες με θόρυβο, μουσική κλπ. αλλά δεν έχω την απαίτηση να διασκεδάζουν όλοι όπως εγώ. Ισχυρίζομαι ότι ως επιχειρηματίας οφείλεις να φροντίζεις το χώρο που σου έχει παραχωρηθεί προσωρινά. Δημόσιος είναι, όχι η αυλή σου, η παραχώρηση δεν αναιρεί το δημόσιο χαρακτήρα του ούτε ένα λεπτό. Από την άλλη, ως δήμος, διασφαλίζεις τον καθαρισμό του. Όχι άπαξ, λίγο πριν ξεκινήσει η σεζόν (καλώς έγινε φέτος και μπράβο για αυτό), αλλά στη διάρκεια του καλοκαιριού. H μόνη ουσιαστική φροντίδα είναι η επιβολή καθημερινής συγκέντρωσης όλων των υπολειμμάτων από προϊόντα που έχει διαθέσει η καντίνα. Όχι μόνο στο χώρο που νοικιάζει, τα προϊόντα της πάνε σε όλη την παραλία.

Ο τουρισμός και ο πολιτισμός είναι πηγές πλούτου, απαραίτητες σε μια περίοδο κρίσης και ακραίας ανεργίας. Θέλουμε επιχειρήσεις, θέλουμε να δουλεύει κόσμος. Αλλά θέλουμε επίσης να έχουμε επισκέπτες και την επόμενη χρονιά. Ο πλούτος να μείνει, οι θέσεις εργασίας να πολλαπλασιαστούν. Και εμείς να απολαμβάνουμε το νησί μας, όλο το χρόνο.