18 Κληροδοτήματα στη Σύρο → 4 αναγκαίες παρεμβάσεις

Στη Σύρο υπάρχουν 18 Κληροδοτήματα με κοινωφελείς σκοπούς από το 1890. Η βούληση των διαθετών την εποχή εκείνη ήταν να βοηθήσουν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες μέσα από τη σύσταση ενός Ιδρύματος. Έτσι η διαχείριση της κινητής και ακίνητης περιουσίας τους, σύμφωνα με τη διαθήκη τους, περιερχόταν σε διοικούσα επιτροπή στην οποία συμμετείχαν κατά κύριο λόγο εκπρόσωποι του κλήρου, ανώτατα υπηρεσιακά στελέχη και αιρετά πρόσωπα της αυτοδιοίκησης. 

Σήμερα, πολλά από τα Ιδρύματα αδυνατούν να εκπληρώσουν τον σκοπό τους, αρκετά βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο ως προς τη βιωσιμότητά τους λόγω έλλειψης εσόδων, ενώ είναι κοινή παραδοχή πλέον ότι τα σημαντικά κτίρια στο κέντρο της πόλης μας, λίγο πολύ γνωστά σε όλους μας, βρίσκονται σε κατάσταση κατάρρευσης.

Από τη μελέτη της διαχείρισης του κάθε Ιδρύματος προκύπτει ότι, τα Κληροδοτήματα αντιμετωπίζουν κοινά ζητήματα σε όλη την επικράτεια και ότι το πρόβλημα με τη διαχείριση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας τους συνδέεται με την απουσία ολοκληρωμένης πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο και ενός συνεκτικού σχεδίου αξιοποίησης, με έμφαση στη διαφάνεια και την αποδοτικότητα.

Ως προς το σχέδιο αξιοποίησης, ο νόμος 4182/13 επιτρέπει τη σύσταση ειδικού φορέα για την αξιοποίηση της περιουσίας τους. Ως προς την ανάπτυξη ολοκληρωμένης πολιτικής, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ως Αρχή Συντονισμού, πρέπει και οφείλει να ασκήσει πίεση και να διαπραγματευτεί με την πολιτική ηγεσία για :

1) την απαλλαγή ή τη μείωση της φορολογίας τους. Με την υψηλή φορολογία που ισχύει περιορίζεται η βούληση του διαθέτη και ο κοινωφελής σκοπός τους. Πολλά από τα Ιδρύματα έχουν αναστείλει την κοινωνική συνεισφορά τους διότι με τα περιορισμένα έσοδά τους αναγκάζονται να καλύπτουν πρωτίστως τις φορολογικές υποχρεώσεις τους.

2) την κατά προτεραιότητα εξέταση, από το Υπουργείο Πολιτισμού, των περιπτώσεων ιστορικών κτιρίων, χαρακτηρισμένων ως έργων τέχνης και διατηρητέων, που χρήζουν άμεσων παρεμβάσεων αλλά και την κατά περίπτωση εξαίρεσή τους από γραφειοκρατικές διαδικασίες.

4) την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου που τα διέπει σε συνεργασία με τα Ιδρύματα με εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αλλαγή ή η επέκταση του σκοπού τους που με τα σημερινά δεδομένα ολοκληρώνεται σε 2-3 περίπου χρόνια.

5) την κατά περίπτωση σύναψη προγραμματικών συμβάσεων της Περιφέρειας με τον Δήμο και άλλων φορέων με τα Ιδρύματα.  Ο νόμος επιτρέπει τη σύναψη τέτοιας μορφής συμφωνίας για τη μελέτη και εκτέλεση έργων με κληροδοτήματα που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς.

Απαιτείται λοιπόν Συνεργασία της Περιφέρειας με τους Δήμους και  Συντονισμός όλων των φορέων διαχείρισης. Έτσι, όχι μόνο θα υπάρξει αποτελεσματική διαχείριση και αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας τους, που θα διασφαλίσει το κοινωνικό συμφέρον, την τοπική αρχιτεκτονική ταυτότητα και κληρονομιά μας, αλλά και θα εξασφαλιστούν σημαντικά, σταθερά αναπτυξιακά οφέλη  για τη Σύρο και τα νησιά μας.