Ανεμογεννήτριες στις Κυκλάδες

Στις 29 Μαΐου συνεδρίασε το Περιφερειακό Συμβούλιο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, συζητώντας αρκετές θεματικές που αφορούν καίρια ζητήματα του τρόπου ζωής των πολιτών. Μεταξύ αυτών, συζητήθηκαν και τρία θέματα -τα οποία ήταν εκτός της ημερησίας διατάξεως- το πρώτο εκ των οποίων αφορούσε ψήφισμα για τα έκτροπα μεταξύ της Ελληνικής Αστυνομίας και κατοίκων, στις 20 Μαΐου 2020, στο γειτονικό μας νησί, την Τήνο. Η Ε.Α. εκείνη την ημέρα, μέσω της ομάδας ΜΑΤ, διέταξε την “προστασία” των οχημάτων, εργαζομένων και... λοιπών συγγενών της εταιρίας που επρόκειτο να εγκαταστήσει ανεμογεννήτριες στο νησί της Τήνου.
Το ζήτημα αυτό έχει πολλαπλές οπτικές, ωστόσο η αλήθεια είναι αντικειμενική και δεν έχει πολλαπλές εκφάνσεις σε καμία περίπτωση. Κι εξηγούμαι παρακάτω:
1. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (εφεξής ΑΠΕ) είναι αναντίρρητα το μέλλον της ανθρωπότητας, όσον αφορά τουλάχιστον την ενεργειακή αυτάρκεια. Το πετρέλαιο, ο λιγνίτης ή ο άνθρακας, κάποια στιγμή θα εκλείψουν. Ο ήλιος, ο αέρας ή η δυναμική του νερού, σαφέστατα όχι. Ωστόσο, όταν μιλούμε για ΑΠΕ, πάντοτε στο κάδρο εντάσσεται και η λεγόμενη “Πράσινη Ενέργεια”. Στο θέμα των Ανεμογεννητριών (εφεξής Α/Γ) μεγάλη συζήτηση μπορεί να προκύψει ως προς την δυνατότητα παραγωγής ενέργειας εσαεί, δεν μπορεί όμως να συζητείται με θετικό πρόσημο η “πράσινη” μορφή τους. Δεν νοείται πράσινη ενέργεια, όταν:
α) Προκειμένου να εγκατασταθούν, χρειάζεται να διανοιχτούν αρκετά μεγάλοι οδοί σε παρθένες, από ανθρωπογενή παρέμβαση, πλαγιές βουνών, έτσι ώστε υπερμεγέθη οχήματα μεταφοράς, να καταφέρουν να φτάσουν στο εργοτάξιο εγκατάστασης.
β) Η θεμελίωση των Α/Γ, απαιτεί την εκσκαφή μεγάλης οπής στο έδαφος και στη συνέχεια την έγχυση οπλισμένου σκυροδέματος. Υπενθυμίζεται, πως το οπλισμένο σκυρόδεμα δεν είναι ανακυκλώσιμο υλικό, ούτε η εκταφή του είναι οικονομικά πρόσφορη.
γ) Οι Α/Γ, σύμφωνα με μελέτες, έχουν ημερομηνία λήξης τα 20 με 25 έτη, αναλόγως τις συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή εγκατάστασης και τα υλικά χρήσης του “κορμού” τους. Το εύλογο ερώτημα λοιπόν που τίθεται, είναι όταν η λειτουργία τους παύσει πως θα ανακυκλωθούν αυτοί οι ογκώδεις κολοσσοί; Η απάντηση είναι δυστυχώς πολύ απλή. Αφενός, τα πτερύγια των Α/Γ δεν ανακυκλώνονται διότι περιέχουν σωρεία υλικών τα οποία εξαιτίας της φύσης τους (ως προς την αντοχή και καμπυλότητα) καθιστούν ασύμφορη και εν τέλει αδύνατη την ανακύκλωση τους, αφετέρου οι κορμοί δύναται να ανακυκλωθούν, όμως είναι επίσης οικονομικά ασύμφορο οικονομικά αυτό να συμβεί σε μια κεντρική δομή, κι ως εκ τούτου, η διαδικασία της ανακύκλωσης πρέπει να γίνει στον τόπο εγκατάστασης. Πράγμα εξίσου αδύνατον όταν μιλάμε για τα μικρά σε χώρο, νησιά του Κυκλαδικού Συμπλέγματος. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει ουδείς που μπορεί να εγγυηθεί πως μετά το πέρας της εικοσαετούς λειτουργίας, οι Α/Γ που θα έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας δεν θα μείνουν εκεί, όρθιες σαν χάλκινα σκιάχτρα, για να μας υπενθυμίζουν πως κάποτε ξεπουλήσαμε την ομορφιά των νησιών μας για να λένε κάποιοι πως η Ελλάδα έγινε η “μπαταρία της Ευρώπης”!
2. Οι Α/Γ που πρόκειται να εγκατασταθούν στην Τήνο, την Πάρο, τη Νάξο και τα άλλα νησιά μας, αποδεδειγμένα θα μειώσουν την αξία της ακίνητης περιουσίας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, όπου υπάρχουν εγκατεστημένες Α/Γ, αυτό συμβαίνει σε περιοχές που απέχουν χιλιόμετρα από την πρώτη ανθρωπογενή παρέμβαση, ή ακόμη σε άλλες περιπτώσεις, οι Α/Γ είναι εγκατεστημένες στη θάλασσα. Πως όμως σε ένα νησί όπως για παράδειγμα η Τήνος, αυτή η συνθήκη μπορεί να εφαρμοστεί;
3. Επισημάνθηκε από τον Περιφερειάρχη, πως κατά τη διάρκεια εκδίκασης της υπόθεσης ενός αιολικού πάρκου στην Τήνο, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣΤΕ) εξέδωσε απόφαση υπέρ της εταιρίας εγκατάστασης, διότι κατά το παρελθόν υπήρξαν ομόφωνες αποφάσεις στο νησί και την τότε Νομαρχία, σχετικά με την εγκατάσταση και λειτουργία Α/Γ. Δεν σκοπεύω να αντικρούσω τις αποφάσεις των οργάνων αυτών κατά το παρελθόν. Θα υπενθυμίσω όμως, πως στην αντίστοιχη περίπτωση του “Καραπέτη” στη Μύκονο, υπήρχε αρνητική εισήγηση από το Δημοτικό Συμβούλιο, παρ’ όλα αυτά, το ΣΤΕ εισηγήθηκε επίσης θετικά για την “επένδυση”. Τι σημαίνει λοιπόν το παραπάνω; Πολύ απλά πως η γνώμη των κατοίκων και των κοινωνιών, δεν λαμβάνεται υπόψιν από το κεντρικό κράτος. Στο όνομα της πολυδιαφημισμένης έννοιας της “Ανάπτυξης”, που εν τέλει κανείς πολίτης ή πολιτικός (έχων ή μη την εξουσία) δεν μπορεί να προσδιορίσει, υφίσταται ένα ακόμα παράδειγμα ξύλινου πολιτικού λόγου! Φαίνεται πως σε αυτή τη χώρα ένα έργο χαρακτηρίζεται ”αναπτυξιακό”, δίχως να λαμβάνεται υπόψιν ο (κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον) πιο σημαντικός παράγοντας. Και αυτός είναι φυσικά ο πολίτης που ζει και κατοικεί στην εκάστοτε περιοχή. Οι πολίτες οφείλουν (ή αν θέλετε απαιτείται από αυτούς κατά την Σωκρατική έννοια της πολιτικής) να συμμετέχουν στα κοινά και να έχουν λόγο, ιδίως για τον τόπο τους. Είναι λοιπόν ανήθικο, ντροπιαστικό και ανήκουστο για την Ελλάδα- κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την Ελλάδα του 21ου αιώνα- να στέλνει η κυβέρνηση τα ΜΑΤ και να χτυπούν κόσμο, ο οποίος ειρηνικά διαδηλώνει για το παρόν και το μέλλον του. Είναι ντροπή η κυβέρνηση να λειτουργεί με το μοτίβο contemptus mundi, της περιφρόνησης προς τον κόσμο δηλαδή, και να αποφασίζει διατάζοντας.
4. Δεν συντάσσομαι συνολικά κατά των Α/Γ, ωστόσο: Δεν μπορώ να δεχτώ πως σε νησιά με συντελεστές δόμησης τα 4, 5 και 6 μέτρα σε ύψος των σπιτιών, θα εγκατασταθούν ξαφνικά θεόρατες κατασκευές 130 και 150 μέτρων. Δεν μπορώ, επίσης, να δεχτώ την καταπάτηση των βουνοκορφών μας, προς όφελος της οικονομίας και της ενεργειακής ασφάλειας. Και ξέρετε γιατί; Διότι η παραγόμενη ενέργεια, θα ΕΠΙΔΟΤΕΙΤΑΙ από το κράτος. Η πολιτεία δηλαδή, θα πληρώνει τις εταιρίες ένα ποσοστό επί της παραγόμενης ενέργειας, έτσι ώστε να φτάνει στον καταναλωτή “φθηνότερα”. Η πολιτεία όμως, είμαστε εμείς οι φορολογούμενοι. Ουσιαστικά, θα πληρώνουμε μέσω των φόρων μας ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας,θα μας έρχεται στην ίδια τιμή που έχει η ενέργεια μέσω λιγνίτη και θα παραδώσουμε και στα παιδιά μας νησιά, που τίποτα δεν θα θυμίζουν αυτά που μεγαλώσαμε.
5. Επίσης, αξίζει να γίνει μνεία και σε ένα πολύ βασικό ερώτημα: Τι θέλουμε για τα νησιά μας; Θέλουμε να μεταλλάξουμε την παραγωγική μας διαδικασία και από τον τουρισμό, να περάσουμε στην παραγωγή ενέργειας; Διότι βιομηχανική παραγωγή ρεύματος και τουρισμός, δεν ταιριάζουν μεταξύ τους. Τουναντίον, η βιομηχανική παραγωγή οιουδήποτε προϊόντος, απαιτεί και τη μετάλλαξη του εκάστοτε τόπου σε τέτοια μορφή οικονομικής ανάπτυξης, ούτως ώστε να ευνοεί τη συνέχεια της παραγωγικής διαδικασίας. Ότι συμβαίνει σήμερα για παράδειγμα στα νησιά μας, τα οποία έχουν ως κύρια επιλογή εισοδήματος τον τουρισμό. Πως αποφασίζει ξαφνικά η Πολιτεία να μεταβάλει τους συσχετισμούς αυτούς, μετατρέποντας τα νησιά μας από πανέμορφους προορισμούς με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, σε βιομηχανικά “χωριά” παραγωγής ρεύματος;
6. Τέλος, οι Α/Γ δεν προσφέρουν στις κοινωνίες ακόμη ένα βασικό μέσο που θα μπορούσε να αντιστρέψει τις θέσεις των κατοίκων ως προς την εγκατάσταση τους. Και αυτό είναι η μελλοντική αύξηση της απασχόλησης τα επόμενα χρόνια. Πως έρχεται σε έναν τόπο η ρευστότητα μεταξύ άλλων; Μα φυσικά με τις νέες θέσεις εργασίας. Θέσεις εργασίας όμως οι Α/Γ δεν μπορούν να εγγυηθούν σε καμία περίπτωση.
Στο Περιφερειακό Συμβούλιο της 29ης Μαΐου τοποθετήθηκα για αυτά ακριβώς τα ζητήματα. Διότι εάν δεν στηρίξεις τον διπλανό σου όταν έχει το πρόβλημα, δεν θα σε στηρίξει κι εκείνος, όταν νομοτελειακά το πρόβλημα φτάσει και σε εσένα.
Επισυνάπτεται παρακάτω, το ψήφισμα του Π.Σ. αναφορικά με τα όσα συνέβησαν στην Τήνο, στηρίζοντας τον αγώνα των Τηνιακών και το δίκαιο αίτημα τους για το αυτονόητο: Να επιλέγουν οι ίδιοι, πως θα πορεύεται το νησί τους!