Ανθεκτικότητα των συστημάτων τροφίμων και γεωργίας της ΕΕ

Του Γιώργου Μαρκατάτου

Μόλις πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε με δελτίο τύπου ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θα οδηγήσει σε πιο βιώσιμη χρήση των φυτών και του εδάφους ως φυσικών πόρων.

Η εξυγίανση των εδαφών αναμένεται να πραγματοποιηθεί έως το 2050. Μια φράση από το ανακοινωθέν πρέπει να επισύρει την προσοχή μας, για τους κινδύνους που περικλείει. Πρόκειται για την αναφορά «ασφαλούς χρήση της τεχνικής προόδου σε νέες γονιδιωματικές τεχνικές, ώστε να καταστούν δυνατές η ανάπτυξη ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή καλλιεργειών και η μείωση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, και διασφαλίζοντας πιο βιώσιμους, υψηλής ποιότητας και ποικίλους σπόρους και αναπαραγωγικό υλικό για τα φυτά και τα δάση.» Ελλοχεύει βέβαια, ο κίνδυνος από τη χρήση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) και η βασική παραγωγός αυτών των σπόρων καραδοκεί, όπως αναπτύσσουμε και στη συνέχεια.

Η γενική προσέγγιση

Η νέα πρόταση υποστηρίζει ότι θα αποβεί επικερδής, τόσο από οικονομικής και κοινωνικής σκοπιάς, όσο και υγειονομικής και περιβαλλοντικής σκοπιάς.

Ο στόχος είναι η επίτευξη υγιών εδαφών στην ΕΕ έως το 2050, σύμφωνα με τη φιλοδοξία της ΕΕ για μηδενική ρύπανση.

Τα δεδομένα για το έδαφος θα στηρίξουν την καινοτομία, καθώς και τις τεχνολογικές και οργανωτικές λύσεις, ιδίως στις γεωργικές πρακτικές.  Μάλιστα, η πρόταση υποστηρίζει ότι τα υγιή εδάφη και τα βελτιωμένα δεδομένα θα έχουν  πρόσθετες ευκαιρίες εισοδήματος για τους γεωργούς και τους διαχειριστές γης.

Ανθεκτικότερα συστήματα τροφίμων με νέες γονιδιωματικές τεχνικές

Οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι χρειάζονται πρόσβαση σε καινοτομίες αιχμής. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας τόσο της γεωργίας όσο και των δασικών εκτάσεων και στην προστασία της συγκομιδής από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές (ΝΓΤ) είναι καινοτόμα εργαλεία που συμβάλλουν στην αύξηση της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας του συστήματος τροφίμων μας. Επιτρέπουν την ανάπτυξη βελτιωμένων φυτικών ποικιλιών ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή, ανθεκτικών στους επιβλαβείς οργανισμούς, που απαιτούν λιγότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα και μπορούν να εξασφαλίσουν υψηλότερες αποδόσεις. Μάλιστα, αναμένεται να εισάγουμε πλέον λιγότερα γεωργικά προϊόντα!

Σύμφωνα με την πρόταση θα έχουμε δύο κατηγορίες φυτών που παράγονται με Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές, και υποστηρίζεται ότι θα είναι φυτά συγκρίσιμα με τα φυτά που απαντούμε στη φύση (συμβατικά φυτά), και φυτά ΝΓΤ με πιο σύνθετες τροποποιήσεις·

Η πρόταση ακολουθείται από σειρά επιχειρημάτων για τη βελτίωση του εδάφους και την εξοικονόμηση μέρους της απώλειας τροφίμων που παρατηρείται ότι μόνο στην Ευρώπη αγγίζει τα 60 εκατ. τόνους!

Η πρόταση στηρίζεται στην  Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία που θεωρείται απαραίτητη για την υγεία των ανθρώπων και του πλανήτη μας. Η τωρινή πρόταση αφορά τους  «φυσικούς πόρους» της Πράσινης Συμφωνίας.

Θέση που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Σε ανακοίνωση τύπου στις 12 Ιουλίου, το ευρωκοινοβούλικο υιοθέτησε μια θέση με τα ακόλουθα σημεία:

• Αναγκαία η αποκατάσταση οικοσυστημάτων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας
• Συμβολή στη μείωση του κινδύνου επισιτιστικής ασφάλειας
• Το σχέδιο νομοθεσίας δεν ορίζει νέες προστατευόμενες περιοχές στην ΕΕ
• Οι στόχοι να λαμβάνουν παράταση σε περίπτωση εξαιρετικών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών

Το ωραιότερο σημείο της ανακοίνωσης είναι η φράση που προτρέπει τους αγρότες – επενδυτές να επενδύσουν (όπως προτρέπει και η Κομισιόν) που υποστηρίζει ότι «η νέα νομοθεσία θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, καθώς κάθε ευρώ που επενδύεται θα αποφέρει τουλάχιστον 8 ευρώ».

Διαπιστώσεις  προς διερεύνηση

Η  πρώτη διαπίστωση  αφορά στο ότι επιμελώς αποκρύπτεται η σοβαρή έλλειψη λιπασμάτων που οδηγεί σημαντικά εδάφη εκτός καλλιέργειας, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Δεν  αναφέρεται πουθενά στην πρόταση ότι ένα από τα σημαντικά αρνητικά σημεία για την Ευρώπη είναι η ρωσο-ουκρανική σύρραξη και η απουσία διαπραγματευτικής και διπλωματικής διεξόδου.

Η  δεύτερη  διαπίστωση αφορά στο ότι η είσοδος των ΓΤΟ ανοίγει την κερκόπορτα της πολυεθνικής Μονσάντο που καραδοκεί δεκαετίες για να σπείρει μόνο τους δικούς της σπόρους στην οικουμένη. Πρέπει όμως να διερευνηθεί το ενδεχόμενο αυτό, γιατί δεν είναι τυχαίο ότι ενώ στην Ευρώπη και τη Ρωσία απαγορεύεται η χρήση ΓΤΟ η Ουκρανία έχει εντάξει στην καλλιεργητική της πολιτική τους σπόρους της Μονσάντο!!! Τυχαίο;

Η  τρίτη  διαπίστωση είναι (και πρέπει να το διερευνήσουμε και αυτό) η αντίθεση των Ευρωπαίων αγροτών, μέσω των συνδικαλιστικών τους φορέων, που εναντιώθηκαν στην υιοθέτηση της θέσης που επιτεύχθηκε τελικά από το ευρωκοινοβούλιο.

Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν να υποστηρίξουμε ότι η δημόσια διοίκηση της αγροτικής οικονομίας της χώρας μας, δεν πρέπει να  υιοθετήσει άκριτα τις νέες προτάσεις της Κομισιόν, για έναν τόπο που λάμπει με την ευωδιά και τη νοστιμάδα των προϊόντων του.