Τοποθέτηση του Στέλιου Νιώτη για το ΠΙΙΕΤ

Αγαπητοί,

Εκ προοιμίου ας μου επιτραπεί να καταθέσω την φιλία και το σεβασμό μου προς τον κ.κ. Δωρόθεο. Κάτι που εκ χαρακτήρος όμως δεν εμποδίζει, ούτε θα μπορούσε να εμποδίσει, μια εποικοδομητική κριτική στο έργο και τη πολιτεία του, ούτε να θεωρηθεί σαν στήριξη θέσεων του.

Τα περί το Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα της Ευαγγελιστρίας Τήνου («ΠΙΙΕΤ») τεκταινόμενα παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, θα τολμούσα δε να πω και δέος.

Διάβασα κάπου, και από τα συμφραζόμενα βγάζω το συμπέρασμα, ότι οι καλοί και ευσεβείς κτήτορες (υποθέτω μεταξύ των οποίων και ο τότε επίσκοπος Γαβριήλ) έδωσαν τη περιουσία τους με ρητή εντολή να διοικηθεί αποκλειστικά το όποιο δημιούργημα τους από λαϊκούς, με (συμπερασματικά και σαν αποτέλεσμα) τον πλήρη και εσαεί αποκλεισμό ιερωμένων.

Κάτι τέτοιο είναι εκτός κάθε λογικής. Εάν, παρόλα αυτά, κάτι τέτοιο τεκμηριώνεται (και έχω τις αμφιβολίες μου), τότε κανείς πρέπει να ανατρέξει στους λόγους που οδήγησαν στην, και σε τι απέβλεπε μια τέτοια, δρακόντεια απόφαση. Είναι μια περίοδος που, κατεξοχήν, οι πιστοί προσφεύγουν αποκλειστικά στους εκκλησιαστικούς ηγέτες για καθοδήγηση. Αμφιβάλλω εάν υπήρξαν γηγενείς οι οποίοι παρεξήγησαν και θέλησαν να τιμωρήσουν το Δεσπότη τους ενστερνιζόμενοι τα λεγόμενα του Αμβρόσιου Φραντζή ότι «[...]εις την διάρκεια της ελληνικής αποστασίας δεν εφαίνετο με σταθερόν χαρακτήρα υπέρ της ελληνικής αποστασίας δια το απαραδειγμάτιστον της δειλίας». Κάτι τέτοιο δεν αποδεικνύεται. Παράδειγμα πως τόσο στην Κρητική Επανάσταση του 1821 οργάνωσε ομάδα Τηνίων και την έστειλε στην πατρίδα του να αγωνισθεί, όσο και το ότι, μεταξύ άλλων, ηγήθηκε της περίθαλψης προσφύγων από την Κάσο, Ψαρά, Χίο, Μοσχονήσια, Κυδωνιές. Ως και το γεγονός ότι μετά την «εξορία» του στη Νάξο, οι Τήνιοι παρακλητικά ζητούσαν την επιστροφή του. Δημιουργείται επομένως και εύλογα το ερώτημα γιατί ο αποκλεισμός της Εκκλησίας. Με λίγα λόγια δεν πιστεύω ότι υπήρξε ποτέ τέτοια πρόθεση. Εάν, εάν ποτέ υπήρξε τέτοια πρόθεση που είναι αμφίβολο, απλά και βίαια, είναι καταχρηστική και εκτός κάθε πραγματικότητας.

Αυτά τα λίγα για το παρελθόν.

Σήμερα, διαβάζω, ότι έχει ξεσηκωθεί θύελλα αντιδράσεων για την ενίσχυση [sic] του ρόλου του Μητροπολίτη στις εσωτερικές εκλογές της Διοικούσας Επιτροπής για τον αντιπρόεδρο και τον γενικό γραμματέα, ενώ του δίνουν ρόλο και στην επιλογή των διδασκόντων στη σχολή μαρμαρογλυπτικής του Πύργου.

Διάβασα με προσοχή και καλοπροαίρετα την ανακοίνωση του Βουλευτή Κυκλάδων. Σημειώνω τα λεχθέντα από τον αρμόδιο υπουργό. Ότι δηλαδή οι ρυθμίσεις δεν μεταβάλλουν το νομικό καθεστώς του ΠΙΙΕΤ και ότι η επίμαχη ρύθμιση έγινε ώστε το ΠΙΙΕΤ να κάνει χρήση διατάξεων που έχει θεσπίσει η Πολιτεία για τα εκκλησιαστικά ιδρύματα. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος με ανακοίνωσή της σημειώνει πως διατηρείται αμετάβλητο το ιδιότυπο καθεστώς του Πανελλήνιου Ιερού Ιδρύματος, που παραμένει ΝΠΔΔ εποπτευόμενο από το κράτος. Δεν έχω, ούτε υπάρχει λόγος αμφιβολιάς.

Σαν πολίτης που έχει κατά καιρούς συμμετάσχει, και σε πολλές περιπτώσεις ηγηθεί, σε πληθώρα Διοικητικών Συμβουλίων (τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό) στέκομαι σε ένα σημαντικό σημείο. Αυτό της παροχής δικαιώματος ψήφου στο πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής του ΠΙΙΕΤ, δηλαδή τον εκάστοτε Μητροπολίτη, κατά την ψηφοφορία μεταξύ των μελών της Διοικούσας Επιτροπής, και όχι την απλή συμμετοχή του. Τι το παράξενο, τι το πιο αυτονόητο. Γιατί ένα τέτοιο δικαίωμα, θα έλεγα υποχρέωση, να αποτελεί καν θέμα συζήτησης. Αν είναι ποτέ δυνατό ο Πρόεδρος ενός Ιδρύματος να αποκλείεται, ουσιαστικά, από τις αποφάσεις του οργάνου στο οποίο ηγείται. Σε μια εποχή που μάλιστα οι πάντες κώπτονται για υγιή και σωστή διακυβέρνηση (governance).

Συνυπογράφω, και με έμφαση ενστερνίζομαι, το λεχθέν ότι στην αντίληψη της κοινής γνώμης (που άγεται και φέρεται από τα ΜΜΕ) δεν διαχωρίζεται το καθεστώς λειτουργίας του ΠΙΙΕΤ, και ότι θετικό η (κυρίως) αρνητικό ακούγεται στο όνομα του, βαραίνει αποκλειστικά την Εκκλησία (που εκπροσωπείται από το Μητροπολίτη) και όχι τους φορείς που μετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο. Δηλαδή, εάν συμβεί κάτι αρνητικό στη διαχείριση του ΠΙΙΕΤ, το κόστος των ευθυνών θα βαρύνει συνειδησιακά και επικοινωνιακά μόνο την Εκκλησία καθώς «στη συνείδηση της κοινής γνώμης τα σεβάσματα της ορθοδόξου πίστεως αντανακλούν στο πρόσωπο της Εκκλησίας».

Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματα του. Σε κάθε περίπτωση όμως το θέμα δεν είναι «τοπικό» όπως πολλοί προσπάθησαν να παρουσιάσουν. Αφορά τη διακυβέρνηση ενός ζώντος οργανισμού που οφείλει να προσαρμόζεται, σε κάθε περίπτωση, για να αντέχει το πέρασμα του χρόνου. Περαιτέρω, φοβάμαι, ο σάλος που δημιουργήθηκε (ελπίζω να κοπάσει) μόνο αρνητικός θα είναι τόσο για το νησί, όσο (και περισσότερο) για τον εκκλησιαστικό τουρισμό. Τέλος, φρονώ ότι κάποιες αναφορές που έγιναν στους ρωμαιοκαθολικούς είναι μάλλον ατυχείς. Η αποδεδειγμένη ειρηνική συνύπαρξη των δύο δογμάτων τόσο στη Τήνο, όσο και στη Σύρο, είναι μάρτυρες της προόδου σε θρησκευτικά και πολιτισμικά γίγνεσθαι. Κάτι για το οποίο εργάζεται και έχει κοπιάσει, με κόστος πολλές φορές, ο Μητροπολίτης κ.κ. Δωρόθεος.

Φιλικά

Στέλιος Νιώτης