ΓΚΡΕΤΑ

Ποτέ άλλοτε η ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο ευτυχισμένη. Σημαντική παράταση ζωής, μείωση λοιμών και λιμών, παιδικής θνησιμότητας, ελάττωση του αναλφαβητισμού κλπ. Όλα αυτά είναι αποτελέσματα της τεχνολογικής προόδου, που, με τη σειρά τους, είναι συνέπειες του καπιταλισμού, κατά τον Norberg.

Ποτέ άλλοτε η ανθρωπότητα δεν βάδιζε με τόσο γοργά βήματα προς τον όλεθρο. Το λένε οι διεθνείς έρευνες για την κλιματική αλλαγή και έχει αρχίσει να ψιλοαγγίζει και τους πολιτικούς, π.χ. με τη συμφωνία των Παρισίων, από την οποίαν όμως αποχώρισε ο Πρόεδρος Τραμπ.

Και ξαφνικά εμφανίζεται ένα κοριτσάκι που μόλις έχει διαβεί από την παιδική στην εφηβική ηλικία και μας φωνάζει, σ΄ εμάς τους γέροντες: Σοβαρευτείτε και πάψτε να παίζετε! Θα μπορούσε να εκληφθεί ένα ασήμαντο αστείο, αλλά το αστείο άρχισε να παίρνει διαστάσεις. Και άρχισαν οι αντιδράσεις. Επιστρατεύονται επιχειρήματα, άλλοτε έγκυρα και άλλοτε άκυρα, αλλά - και αυτό δείχνει τον πανικό που έχει αρχίσει να δημιουργείται στους αντιπάλους των ιδεών της - προσωπικές δυσφημιστικές επιθέσεις. "Μην της δίνετε σημασία. Είναι παιδί με ιδιαίτερες ανάγκες" (που όμως τις ξεπέρασε). "Η Γκρέτα μας προτρέπει να ζούμε φυσικά καταργώντας δηλαδή τα εμβόλια, τα δίκτυα ύδρευσης και το καθαρό νερό, τα φάρμακα, τον ηλεκτρισμό, τα μέσα μεταφοράς κλπ". Πρέπει να είμαι εντελώς ανενημέρωτος, αλλά δεν άκουσα ποτέ κανέναν οικολόγο, ούτε τη Γκρέτα βέβαια, να ζητά τέτοια πράγματα. Είναι γεγονός ότι πολύ συχνά οι οικολόγοι παίρνουν μια αρνητική στάση. Όχι, σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης, αντί να προβάλλουν οικολογικό τρόπο για την ανάπτυξη, αλλά άλλο αυτό και άλλο αυτά που προσάπτονται στο κορίτσι που έχει ξεσηκώσει τον κόσμο. Ένας οργανισμός χρησιμοποίησε το όνομά της για να κερδίσει χρήματα, αλλά η κοπέλα τερμάτισε αυτή τη χρήση, δηλώνοντας ότι δεν είναι μέρος οποιουδήποτε οργανισμού. Ταξίδεψε για την Αμερική, με πλοίο που δεν έκαιγε άνθρακα, αλλά κάποιοι ευχήθηκαν δημόσια έμμεσα να πάθει ατύχημα. Η Tanja Bueltmann, συνόψισε τις επιθέσεις εναντίον της καταλήγοντας ότι προέρχονται από μεσήλικες άνδρες στο πολιτικό φάσμα της δεξιάς. Αυτού του είδους οι επιθέσεις είναι συνήθεις στην πολιτική. Για παράδειγμα πολλοί αριστεροί κατηγορούνται ότι διάγουν πλούσια ζωή. Επομένως είναι ασυνεπείς με τον εαυτό τους. Μα το μοίρασμα της περιουσίας στους φτωχούς το κήρυξε ο Ιησούς, όχι ο κομμουνισμός. Ο κομμουνισμός διακήρυξε την κοινοκτημοσύνη του πλούτου που υπάρχει, όχι του δικού τους πλούτου. Δεν μου φαίνεται ασυνεπές να μοιράσω τον πλούτο μου σε όλους, εφόσον μου εξασφαλίζεται ότι μετέχω κι εγώ στον πλούτο όλων.

Η οικολογία και η Γκρέτα ποτέ δεν δήλωσαν ότι είναι αριστεροί. Ωστόσο, πας μη Έλλην βάρβαρος και πας μη δεξιός είναι αριστερός. Ξεχνώντας ότι, εκτός από το δεξιός-αριστερός, υπάρχει και το πάνω-κάτω και το μπρος-πίσω. Το ίδιο κάνει και η αριστερά στιγματίζοντας κάθε μη αριστερό ως φασίστα, αλλά στο ζήτημα της οικολογίας έχει πάρει μάλλον αμήχανη θέση.

Υπολογίζεται με ισχυρά επιστημονικά δεδομένα και με πιθανότητες βεβαιότητας πάνω από 99% ότι σε 100 χρόνια η θερμοκρασία του πλανήτη μας θα έχει ανέλθει περί τους 10ο C βαθμούς που είναι ασύμβατοι με τη ζωή, αν δεν πάρουμε αμέσως, σήμερα, κατάλληλα μέτρα. Οι αντίθετοι στην άποψη αυτή, όντας οι ίδιοι παραγωγοί των στοιχείων που επιβαρύνουν την ανθρωπότητα (ιδίως πετρελαίου και των παραγώγων του) προσπαθούν να αμφισβητήσουν τα δεδομένα, αλλά ήδη αυτά έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά σε όλους, π.χ. με το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική και τις πρωτοφανείς πυρκαγιές στη Σιβηρία. Κι ακόμη οραματίζονται ότι η πρόοδος που οφείλεται στο πετρέλαιο και γενικότερα στο σύστημα που μας κυβερνά θα ανακαλύψει τρόπους να αποφύγουμε τον όλεθρο, όπως να απεξαρτηθούμε από τη γη που μας τρέφει, χάρη στη γνώση που μας ανεβάζει. Τεχνητές διατροφές, με τεχνητές πρωτεΐνες κλπ. Θα!

Το φαινόμενο Γκρέτα είναι πρωτοφανές. Οι ενήλικες αποτύχαμε να ανακόψουμε την πορεία της ανθρωπότητας προς τον όλεθρο δελεασμένοι από τα αγαθά που μας έχουν προσφερθεί, αλλά αδιαφορώντας για το κόστος τους. Οι οικολόγοι, με τη μεγάλη ποικιλία τους, πήραν αρνητική στάση και γι΄ αυτό δεν έχουν κατορθώσει να παρασύρουν τα πλήθη του κόσμου που θα μπορούσαν να επιφέρουν τη μεταβολή. Η στάση τους είναι συνήθως "Όχι σε όλα". Επιπλέον είναι εύκολο να προσαφθεί σ΄ αυτούς ο στιγματισμός του ιδιοτελούς συμφέροντος. Μπορεί να τους χρηματοδοτεί υπογείως π.χ. κάποιος οικονομικός μεγιστάνας για να στρέφονται εναντίον ενός αντιπάλου του. Πού να ξέρω αν η προσπάθεια εναντίον του πετρελαίου δεν υποκινείται και χρηματοδοτείται από κατασκευαστές ανεμογεννητριών, φωτοβολταϊκών συστημάτων, πυρηνικής ενέργειας κλπ; Η Γκρέτα, όσο ακόμη είναι παιδί, αντέχει. Η ασυνήθιστη συμπεριφορά της μάλιστα, αυτή ακριβώς που την χαρακτήρισε ως προβληματικό παιδί, είναι για την ώρα η μεγάλη ασπίδα της. Ωστόσο, κανένας δεν περιμένει τη λύση των παγκόσμιων προβλημάτων από ένα παιδί που ακόμη δεν έχει τελειώσει το σχολείο. Η διατήρηση του πυρήνα των ωφελειών που έχουν επιτευχθεί από την τεχνολογία με ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών τους είναι ένα βάρος που υπερβαίνει πολύ τους εφηβικούς της ώμους. Από την άλλη, αυτή η υπόθεση δεν είναι απλά επιστημονική, τεχνολογική. Η επιστήμη είναι ηθικά ουδέτερη. Τα επιτεύγματά της μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για καλό και για κακό. Η υπόθεση είναι πρώτιστα πολιτική. Αυτή βρίσκεται σε συνάρτηση με την Ηθική, τη βούληση της κοινωνίας. Και αυτή, τη βούληση της κοινωνίας, είναι που προπάντων φοβάται η παγκόσμια ολιγαρχική εξουσία που μας κυβερνά. Σ΄ αυτό το σημείο εμφανίσθηκε ως διάττων αστέρας η κοπελίτσα. Με την αγνότητα της παιδικότητάς της και την ορμή στρατηλάτη έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να κινητοποιήσει τον κόσμον όλο. Και, άλλη μια πρωτοτυπία, απευθύνεται στους συνομηλίκους της. Κι έχει δίκιο. Οι ολιγαρχίες που μας κυβερνούν παγκοσμίως, πέτυχαν ό,τι αγαθό αναπτύχθηκε παραπάνω, με σημαντική μείωση των διεθνών συρράξεων, χάρη στο ολιγαρχικά εκλεγμένο σύστημά τους. Ο σύγχρονος πολιτικός όμως, για να εκλεγεί και να άρχει, πρέπει να υπακούει στο κόμμα του (αλλιώς δεν ξαναείναι υποψήφιος), να υπηρετεί τα συμφέροντα των ψηφοφόρων του και των παραγόντων που ελέγχουν ψήφους (αλλιώς δεν ξαναψηφίζεται) και, προπάντων να αποβλέπει σε ένα περιορισμένο χρονικό ορίζοντα, ως τις επόμενες εκλογές. Οι ανήλικοι, φυσικά αποκλείονται από την εξουσία, αφού δεν είναι ακόμη ούτε βιολογικά ώριμοι. Επομένως, όλοι οι πολιτικοί, συμπολιτευόμενοι και αντιπολιτευόμενοι, μπορούν να παίρνουν άνετα, χωρίς αντίθεση, αποφάσεις που ωφελούν μεγάλες ομάδες του υπάρχοντος ώριμου πληθυσμού, χρεώνοντας το κόστος στις ερχόμενες γενιές.