Αλάθητος

Οι άνθρωποι όλο και κάτι θέλομε. Και προσδιορίζομε τι θέλομε στηριζόμενοι αφενός στην όρεξή μας, που αλλάζει περιοδικά (π.χ. περιοδικά διψάω, πεινάω, θέλω να κάνω έρωτα κλπ) και αφετέρου στην προαίρεσή μας που κυβερνά τη βούληση από τη λογική, που με τη σειρά της στηρίζεται και οικοδομείται στη βάση των πληροφοριών που της παρέχουν οι αισθήσεις μας. Το μέρος της όρεξης το γνωρίζει καθένας, και μόνον αυτός, άμεσα. Το μέρος της προαίρεσης όμως το γνωρίζει έμμεσα από τις πληροφορίες που εισάχθηκαν από το περιβάλλον, και, επομένως ενδέχεται να είναι εσφαλμένες. Όλα τα φυσικά όργανα αναγκαστικά σφάλλουν. Τελικά όμως φθάνομε σε ένα δυισμό: Κάνω ή δεν κάνω κάτι. Κι αυτό υπαγορεύεται από τη βούληση. Η βούληση είναι κρυμμένη μέσα μας και επομένως υπόκειται σε αναθεώρηση χωρίς συνέπειες. Αλλά από τη στιγμή που πραγματοποιήθηκε η πράξη, γίνεται αντικειμενική, αισθητή από όλο τον κόσμο, ζωντανό και άζωο. Έχομε ανάγκη, επομένως, από μιαν αλήθεια απόλυτη στην κρίσιμη στιγμή, παραμερίζοντας αμφιβολίες.

Όταν φθάνουμε σε κοινωνικό επίπεδο, νοιώθομε ασφαλείς, έστω και ψευδώς, όταν υπάρχει μια απόλυτη αλήθεια, που τη δεχόμαστε σαν άμεση αποκάλυψη, όπως του Παύλου στην πορεία του για τη Δαμασκό. Χρειάζεται μια αλήθεια από μια αδιαμφισβήτητη αυθεντία. Τέτοια αυθεντία επικράτησε σε όλο το δυτικό Χριστιανικό κόσμο να είναι ο Πάπας, που έχει το αλάθητο. Ο Πάπας, σύμφωνα με την υπόσχεση του Ιησού προς τον Πέτρο, προστατεύεται από την πιθανότητα λάθους «όταν, κατά την άσκηση των καθηκόντων του ως ποιμένας και διδάσκαλος όλων των Χριστιανών, δυνάμει της ανωτάτης αποστολικής του εξουσίας, καθορίζει ένα δόγμα σχετικά με την πίστη ή την ηθική που πρέπει να τηρείται από όλη την Εκκλησία.» Διαμορφώθηκε στην Πρώτη Σύνοδο του Βατικανού (1869-1870), αλλά είχε υποστηριχθεί και πριν από αυτήν, καθώς υπήρχε ήδη στην μεσαιωνική θεολογία και ήταν γνώμη της πλειοψηφίας την εποχή της αντιμεταρρύθμισης. Τελευταία έχει αμβλυνθεί η εντύπωση του αλαθήτου ενός ανθρώπου, με βάση της αντιφάσεις που έχει φθάσει με την αδυσώπητη πραγματικότητα. Ωστόσο, δεν παύουν οι άνθρωποι, όταν βασανίζονται αγχωμένοι να πάρουν απόφαση, να χρειάζονται την αλάθητη αυθεντία.

Έχω την αίσθηση πως η συντριπτική πλειοψηφία του Αμερικανικού λαού αποδέχεται το αλάθητο του Προέδρου του. Στο κάτω κάτω αυτός, ο λαός, τον εξέλεξε, επομένως τον δέχονται όλοι σαν να είναι η πληροφόρησή του άμεση, σχεδόν τόσο άμεση όσο το αίσθημα ότι πεινά ή διψά. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ έκαναν πριν από μερικά χρόνια ένα πόλεμο στηριζόμενοι στην πληροφορία ότι το αντίπαλο κράτος είχε σχηματίσει, αποθηκεύσει και χρησιμοποιήσει χημικά όπλα. Επισταμένη έρευνα από τον όσο γίνεται πιο αντικειμενικό ΟΗΕ απέδειξε ότι η πληροφορία ήταν πλαστή. Ο μέσος Αμερικανός όμως πίστεψε και δέχθηκε σα γεγονός τι του έλεγε ο Πρόεδρός του και όχι ο αντικειμενικός έλεγχος των παρατηρητών, που και οι ίδιοι οι Αμερικανοί είχαν συμβάλει αναλογικά στην επιλογή τους. Παρ΄ ότι η αποδοχή του αλαθήτου μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες, η αναγκαιότητά του είναι μερικές φορές απαραίτητη για τη διατήρηση της ακεραιότητας μιας πολιτείας.

Και φθάνομε στα γεγονότα των τελευταίων εκλογών στις ΗΠΑ. Ο ακόμη Πρόεδρος, έστω και απερχόμενος, έχει, ως πρόεδρος, το αλάθητο. Εκτός από πολλές αυθαιρεσίες που έκανε στη διάρκεια της θητείας του, αμφισβητεί ως την τελευταία στιγμή τη γνησιότητα των εκλογών που έδωσαν την πλειοψηφία στον αντίπαλό του. Και αυτό έφθασε πρόσφατα (5.1.21) σε μια προσπάθεια βίαιης κατάληψης του Καπιτωλίου, με προτροπή από τον "αλάθητο", έστω και απερχόμενο, ακόμη Πρόεδρο. Αυτή η πράξη θυμίζει τον εμπρησμό της Γερμανικής βουλής (Reichstag, 1933) από τους ναζί με σκοπό να κατηγορήσουν τους κομμουνιστές. Αποτέλεσε την απαρχή της σκοτεινής περιόδου για όλο τον κόσμο του ναζισμού. Εκείνο που ανησυχεί τον κόσμο ολόκληρο είναι ότι σημαντικό ποσοστό του Αμερικανικού λαού, που πλησιάζει το 50%, πιστεύει στον απερχόμενο Πρόεδρο, έχοντας προχωρήσει σε βίαιες πράξεις. Η βία όμως γεννά βία κι αυτή συνεχίζεται συχνά ακόμη και όταν έχουν εκλείψει οι αιτίες της. Υπάρχει λοιπόν ο φόβος του διχασμού στις ΗΠΑ, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμφύλιο πόλεμο σαν εκείνο στην εποχή του A. Lincoln (1861-65). Θα μου πείτε, και τι με νοιάζει εμένα αν διχασθεί και πέσει σε εμφύλιο η κορυφαία δύναμη στον κόσμο; Στο κάτω κάτω, είναι η δύναμη που διατηρεί στρατό έξω από την επικράτειά της, που σημαίνει αφενός καταπίεση λαών πάνω στους οποίους υπάρχουν οι Αμερικανικές βάσεις και αφετέρου αναμφισβήτητη απειλή εναντίον άλλων γιγαντιαίων δυνάμεων, όπως είναι η Κίνα, η Ρωσία, που αντιδρούν αμυνόμενες. Ως προς εμάς, δεν υπήρξαν ιδιαίτερα φιλέλληνες οι Αμερικανοί. Στον εμφύλιο πόλεμό μας είχαν πρωτεύοντα ρόλο, όχι όμως για να σταματήσει ο πόλεμος, αλλά για να ηττηθεί η αντίπαλη μερίδα με ποταμούς Ελληνικού αίματος αμφοτέρωθεν. Ανέχθηκαν, αν δεν προκάλεσαν, την επταετή δικτατορία, ανέχθηκαν την κατοχή της βόρειας Κύπρου από τους Τούρκους και στη σημερινή Ελληνοτουρκική αντιπαλότητα, κρατούν ίσες αποστάσεις, σα να κρατούν ίσες αποστάσεις απέναντι στη διένεξη ενός λιονταριού με ένα λαγό.

Κι όμως αγωνιούμε, και πρέπει να αγωνιούμε, όλοι για να μη συμβεί τέτοιο ενδεχόμενο. Με τον ένα ή τον άλλον τρόπο, αυτή τη στιγμή η παγκόσμια ισορροπία διατηρείται με πρωταγωνιστή την Αμερική. Καλή ή κακή (περισσότερο, λέω, κακή), αυτή είναι. Η απότομη άρση αυτής της δεσποτείας, χωρίς επεξεργασία, χωρίς διαπραγματεύσεις, απλώς ως κατάρρευση, συνέπεια ενός εμφύλιου Αμερικανικού πολέμου, θα σήμαινε ένα παγκόσμιο τρομερό κενό εξουσίας. Άλλοι ισχυροί γίγαντες είναι πολύ πιθανό ότι θα πρέπει τότε να το καλύψουν. Αν εξαφανισθεί η Αμερικανική παρουσία π.χ. από τις Ινδίες, γιατί δεν θα δούμε Ρωσικά και Κινεζικά στρατεύματα να εισβάλλουν; Όμως οι Ινδίες είναι πυρηνική χώρα, και γειτονεύει με το Πακιστάν, επίσης πυρηνική δύναμη με το οποίο υπάρχει παραδοσιακή αντιπαλότητα. Πώς θα αντιδράσουν; Κι ακόμη πώς θα αντιδράσουν οι λαοί επαναστατώντας εναντίον των αντίπαλων παρατάξεων που στον τόπο τους κυβερνούν, τελικά με την ανοχή της Αμερικανικής πολιτικής; Οι Αμερικανοί, καταπολεμώντας τις αποικιακές δυνάμεις, κυρίως Αγγλία, Γαλλία, είχαν ανεχθεί δικτατορικά καθεστώτα. Αυτά προκάλεσαν σημαντικές λαϊκές αντιδράσεις που ευνόησαν τον Αντιαμερικανισμό, έτσι που οι ΗΠΑ αναγκάσθηκαν να σχεδιάσουν την κατάρρευσή τους. Η απότομη αλλαγή ισχύος έφθασε να τροφοδοτήσει πολέμους, επαναστάσεις και αναστατώσεις σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και τις γύρω χώρες.

Τελικά, όσο κι αν έχομε ανάγκη από το αλάθητο μιας αυθεντίας, πρέπει να διατηρούμε επιφυλάξεις λέγοντας ότι "αυτό δέχομαι ως αλήθεια, εκτός εάν..."