Πολιορκία

Πολιορκία χαρακτηρίζεται γενικά ο οποιοσδήποτε επιχειρούμενος δια των όπλων αποκλεισμός περίτειχης πόλης, καστροπολιτείας, ακρόπολης, κάστρου ή φρουρίου, ή οχυρού ή οχυρωματικής θέσης. Αντικειμενικός σκοπός  είναι ο εξαναγκασμός σε παράδοση, κατόπιν ανακωχής, ένεκα ελλείψεως τροφίμων και εφοδίων ή κατάληψη με εκπόρθηση και ιδιαίτερα δυσάρεστες συνέπειες. Σημειώνεται ότι ο όρος "πολιορκία" στο Διεθνές Δίκαιο και ειδικότερα στο Δίκαιο Πολέμου έχει ιδιαίτερη σημασία, διάφορη του αποκλεισμού, όπου φέρεται να συμπίπτει περισσότερο με την έννοια του βομβαρδισμού.

Η χρήση πολιορκίας για να καταληφθεί μια πολιτεία είναι πανάρχαιη στους παλιούς πολιτισμούς. Στη δική μας αρχαία και νεότερη ιστορία οι πιο γνωστές ίσως πολιορκίες είναι εκείνη των Πλαταιών από τους Σπαρτιάτες και οι δύο πολιορκίες του Μεσολογγίου. Η πολιορκία παραδοσιακά γινόταν από στεριά και θάλασσα. Τα νεότερα χρόνια, με την ανάπτυξη της αεροπορίας, η σημασία της πολιορκίας έχει μειωθεί. Όμως έχει πάρει μια άλλη σημασία που δεν υπήρχε παλιά, αυτό που θα ονόμαζα διπλωματική πολιορκία: Με διπλωματικά μέσα αποκλεισμός στον ανεφοδιασμό μιας πολιτείας χωρίς μάχη. Ή η δημιουργία στρατιωτικής απειλής γεωγραφικά γύρω από μια χώρα. Να μερικά παραδείγματα.

Οι Ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο υποχρέωσαν τις εκτεταμένες περιοχές που διαφέντευαν να μην αγοράζουν αγαθά παρά μόνον από την κατακτητική μητρόπολη. Η κατάσταση έφερε σε οικτρή κατάσταση την ηττημένη Γερμανία με αποτέλεσμα διάλυση της ζωής μέσα της. Αυτή την κατάσταση εκμεταλλεύτηκε ένας ικανός, αλλά παράφρων, ηγέτης, ο A. Hitler. Οργάνωσε επίταση της κοινωνικής αταξίας και έτσι εκβιαστικά κατέλαβε την εξουσία, όπως διάφορες ιδιωτικές εταιρείες προστασίας επιτίθενται εναντίον νόμιμων καταστημάτων και στη συνέχεια τους πουλάνε "προστασία". Αφενός άρπαξε βίαια τις περιουσίες των Εβραίων, όπως με τη νύχτα των κρυστάλλων, όπου οργανωμένες ορδές ναζιστών έσπασαν τις προθήκες των Εβραίων και άρχισαν να τους δολοφονούν. Αφετέρου εφάρμοσε μια επιστημονικά οργανωμένη ανάπτυξη χρηματοδοτώντας την με ένα καλπάζοντα πληθωρισμό που θα ξεπληρωνόταν με την παραγωγή της οργανωμένης ανάπτυξης. Στη συνέχεια επιζήτησε "ζωτικό χώρο" για να μπορεί να διοχετεύει τα πραγματικά υψηλής ποιότητας προϊόντα της και για να το επιτύχει έκανε τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, με τις γνωστές συνέπειές του.

Στα πιο σύγχρονα χρόνια η αναμφισβήτητη πια υπερδύναμη έχει επιχειρήσει πολιορκία των άλλων παγκόσμιων γιγάντων, της Ρωσίας και της Κίνας. Έχει συνάψει σχέσεις με τις γύρω από αυτές χώρες που δεν άντεχαν στις στερήσεις ελευθερίας που επέβαλλαν οι δύο γίγαντες. Στις χώρες αυτές έχει επιβάλει ηγέτες της εκλογής της. Αν κάποιος από αυτούς εμφανιζόταν λίγο δύστροπος, είχε τα μέσα να δημιουργήσει εσωτερικές αναταραχές που οδηγούσαν σε ωμούς δικτάτορες που δέχονταν τη δική της προστασία. Κι αν κάποιος από τους δικτάτορες γινόταν για οποιοδήποτε λόγο ανεπιθύμητος, δημιουργούσε μια αναστάτωση, εμπλεκόταν και αυτή σε ένα πόλεμο με τρομακτικές συνέπειες σε αριθμό ανθρώπινων ψυχών, όπως έγινε π.χ. με το δεύτερο πόλεμο με το Ιράκ (περί το ένα εκατομμύριο νεκροί) και αλλού. Οι υποτακτικοί της ηγέτες δέχονταν την "προστασία" της υπερδύναμης με ανάπτυξη στο έδαφός τους στρατιωτικών βάσεων ή γινόμενοι εταίροι σε μια τέτοια πολιτικοστρατιωτική επιχείρηση όπως είναι το ΝΑΤΟ. Δείτε ένα χάρτη όπου φαίνεται πού υπάρχουν τέτοιες βάσεις Αμερικανικές ή νατοϊκές, γύρω από τη Ρωσία και Κίνα. Βέβαια αυτοί είναι, είπαμε, γίγαντες και η απόλυτη πολιορκία δεν είναι εύκολη. Οπωσδήποτε η διαρκής ανάπτυξη τέτοιων μέτρων ήταν μια από τις αιτίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία (για τις άλλες κύριος υπεύθυνος ήταν η ίδια η Ρωσία). Η πολιορκία πήρε και αμιγώς διπλωματική μορφή με τις περίφημες "κυρώσεις" που επέβαλε η Δύση στη Ρωσία. Ωστόσο, οι πολιορκίες είναι μια χρονίζουσα κατάσταση που επομένως έχει κόστος, που, όπως φαίνεται, για την Ευρώπη τουλάχιστον, είναι περίπου το ίδιο μεγάλο όπως και για την πολιορκούμενη χώρα. Κερδισμένη για την ώρα φαίνεται να είναι η Αμερική.

Και έρχομαι στην πατρίδα μας. Κοιτάξτε πάλι το χάρτη. Κάθε χώρα έχει γεωγραφικά τέσσερα σύνορα, βόρεια, ανατολικά, νότια, δυτικά. Αυτή τη στιγμή δεχόμαστε, φραστικές κυρίως για την ώρα, απειλές από την ανατολή. Η Τουρκία παράλληλα έχει αναπτύξει βάσεις στα νότιά μας με το Τουρκολιβικό σύμφωνο, έχοντας εγκαταστήσει στρατιωτικές βάσεις εκεί. Έχει αναπτύξει παρόμοιες βάσεις στα δυτικά σύνορά μας, μέσα στην Αλβανία. Οι Τούρκοι, από την εποχή που οι Σουλτάνοι είχαν χρησιμοποιήσει τους Βυζαντινούς έμπειρους διπλωμάτες και ανέπτυξαν στη συνέχεια τους δικούς τους, είχαν καλύτερη διπλωματική ισχύ από εμάς. Μπορούσαν να σχηματίζουν μακροπρόθεσμους στόχους, με ταυτόχρονα πολλούς ευέλικτους επιμέρους στόχους που όλοι εξυπηρετούσαν τον αμετακίνητο μακροπρόθεσμο. Τα τελευταία χρόνια έχομε αρχίσει και εμείς να έχουμε κάποια, έστω υποτυπωδώς, αξιόλογη εξωτερική πολιτική, με διπλωματική δραστηριότητα. Έχομε καταφέρει να διατηρούμε ελεύθερα από Τουρκική επαφή τα βόρεια σύνορά μας, με μια, επώδυνη είναι αλήθεια, συμφωνία με τη Βόρεια Μακεδονία. Ενώ όλος ο κόσμος ανέφερε την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Δημοκρατίας ως Μακεδονία, σήμερα οι διεθνείς χάρτες αναφέρουν ως Μακεδονία μόνο την Ελληνική (Δυτική, Κεντρική, Ανατολική), μολονότι ονομάζουν Μακεδόνες τους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας. Οι πολίτες της (Ελληνικής) Μακεδονίας είναι βέβαια Έλληνες. Ο τότε πρωταγωνιστής της δύσκολης συμφωνίας ανταμείφθηκε με αποπομπή από την κυβέρνηση πριν προλάβει να ολοκληρώσει μιαν άλλη (εξίσου επώδυνη) συμφωνία με την Αλβανία (με την οποίαν εξακολουθούμε επίσημα να βρισκόμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση εδώ και 8 δεκαετίες). Αν είχε προλάβει, τώρα δεν θα είχαμε απειλή από τη Δύση. Πρόλαβε όμως να ξεκινήσει συμφωνίες με την Αίγυπτο. Η διάδοχη κατάσταση δεν αρνήθηκε τίποτε, αντίθετα συνέχισε την ίδια εποικοδομητική πολιτική, συνάπτοντας (με αρκετά αρνητικά στοιχεία) συμφωνίες, με Αίγυπτο, Ισραήλ, Αραβικά Εμιράτα, Ιταλία, Γαλλία και αντιστρέφοντας ικανοποιητικά μια μάλλον ανθελληνική διεθνή στάση των κρατών της Δύσης, ιδίως Αμερικής και Γερμανίας. Κύριο τίμημα είναι η επέκταση του ασφυκτικού εναγκαλισμού των ΗΠΑ με την ανάπτυξη βάσεων στην Αλεξανδρούπολη και την, για πρώτη φορά, δημιουργία ενός εχθρού, της Ρωσίας, στέλνοντας πολεμικό υλικό στους Ουκρανούς αντιπάλους της. Με το Ιράν και τη Συρία δεν έχομε επιτύχει (ή έστω επιχειρήσει) να αναπτύξουμε σχέσεις, μολονότι θα συμπλήρωναν την πολιορκητική προσπάθεια γύρω από τον απειλητικό γείτονα. Κι όμως, μετά τους Μηδικούς και αργότερα τους Βυζαντινούς πολέμους, διαφαίνεται μια αμοιβαία εκτίμηση Ελλήνων και Περσών, με παράδοση οικονομικών συνεργασιών. Παράλληλα, οι Σύροι έχουν για τους Τούρκους όμοια συναισθήματα με εμάς. Η απουσία αντίστοιχων συμφωνιών, υποπτεύομαι, σκοντάφτει στη μη έγκριση των ισχυρών προστατών μας.

Η διπλωματική πολιορκία είναι η μόνη αναίμακτη εναλλακτική λύση αντί του πολέμου. Παραπέρα ενίσχυσή της είναι απαραίτητη.