ΕΕ, ΝΑΤΟ, Βάσεις

Θυμάμαι την αντιαμερικανική και αντινατοϊκή υστερία μας στη μεταπολίτευση. Ο τότε προβαλλόμενος μελλοντικός ηγέτης διακήρυσσε ότι θα καταργούσε τις Αμερικανικές βάσεις, ενώ ο συντηρητικός πρωθυπουργός μάς έβγαλε από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Όταν όμως ζητούσαμε να γίνουμε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μας τέθηκε ωμό το δίλημμα: Ή ξανά στο ΝΑΤΟ ή ΕΕ γιοκ. Ξαναμπήκαμε στη στρατιωτική συμμαχία με όρους χειρότερους από τους προηγουμένους. ΕΕ, ΝΑΤΟ, Αμερικανικές βάσεις. Παρόμοιες, αλλά όχι εντελώς ίδιες συνθήκες. Δεν είναι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ μέλη του ΝΑΤΟ είναι κράτη που δεν ανήκουν στην ΕΕ. Τα συμφέροντα ΕΕ και ΝΑΤΟ δεν συμπίπτουν. Ούτε προστατεύεται όλη η ΕΕ από το ΝΑΤΟ ούτε η ΕΕ προστατεύει μέλη της που υφίστανται απειλές από χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ, κακά τα ψέματα, διέπεται από μία μόνο μεγάλη υπερδύναμη, εκείνη που έχει δικές της βάσεις στον τόπο μας. Παρόλα αυτά, δεν συμπίπτουν απόλυτα. Στις αποφάσεις του ΝΑΤΟ μετέχουν κι άλλες δυνάμεις έξω από την κυρίαρχη. Η επιρροή μας σ΄ αυτές είναι ασήμαντη, αλλά όχι μηδενική. Για ακραίες περιπτώσεις μπορούμε να έχουμε βέτο. Αν το ασκήσουμε, θα έχουμε βαριές συνέπειες, αλλά δεν προβλέπεται διαδικασία για να μας κλωτσήσουν έξω από ΕΕ ή ΝΑΤΟ. Αντίθετα στις αποφάσεις των βάσεων, δεν έχομε καμιά δικαιοδοσία, αφού δεν μετέχομε στην εκλογή ηγεσίας της υπερδύναμης.

Πειράζει όμως να έχουμε ξένες δυνάμεις στον τόπο μας; Κάθε ξένος στρατός σε ένα τόπο είναι στρατός κατοχής, δυνάμει βάρβαρος. Ξένος είναι ο στρατός που δεν υπακούει στη βούληση του λαού μας. Θυμίζω ότι, όταν μια ξένη δύναμη ζήτησε να μπαίνει και να πηγαίνει όπου θέλει ο στρατός της στον τόπο μας, η τότε δικτατορική ηγεσία απάντησε ΟΧΙ! (1940). Χωρίς εξωτερική στήριξη. Αντίθετα, όταν μια άλλη ξένη δύναμη ζήτησε τα ίδια από την εκλεγμένη ηγεσία μας, εμείς είπαμε: Περάστε! Δεχθήκαμε "...αι (ξέναι) ένοπλοι δυνάμεις ... και το υπό τον έλεγχόν των υλικόν να δύνανται να εισέρχωνται, εξέρχωνται, κυκλοφορούν, υπερίπτανται ελευθέρως εν Ελλάδι και εις τα χωρικά της ύδατα" (18.02.52). Δεν απειλούμαστε τότε από κανένα ξένο στρατό, ενώ ο δικός μας εμφύλιος είχε τελειώσει προ πολλού.

Τελευταία, αντίθετα από τα διάχυτα αντιαμερικανικά αισθήματα του λαού μας, όχι μόνο δεν περιορίσαμε τις ξένες βάσεις, αλλά και τις επεκτείναμε. Νιώθομε μάλιστα περήφανοι και ασφαλείς να τις φιλοξενούμε. Δυνητικοί αντίπαλοί μας αντέδρασαν σ΄ αυτή την ενέργειά μας. Όμως, οι ξένες βάσεις δεν είναι εδώ για να μας προστατεύσουν από τους δυνητικούς αντιπάλους μας που μας απειλούν, αλλά για να μας προστατεύσουν από τους αντιπάλους τους που θεωρούν ότι τις απειλούν. Οι Αμερικανικές βάσεις βρίσκονται εδώ για να αντιμετωπίσουν Ρωσικές δυνάμεις, όχι Τουρκικές. Υπάρχουν δύο ειδών ενδοιασμοί. Πρώτον, τί θα γίνει (ποτέ δεν αποκλείεται) αν η πολιτική των ΗΠΑ θεωρήσει συμφέρον της να γίνει φιλοτουρκική; Αν υποστούμε τότε επίθεση από τους γείτονές μας που διαλαλούν ότι οποτεδήποτε θα μας επιτεθούν μια νύχτα, οι ξένες βάσεις το πιθανότερο είναι ότι όχι μόνο δεν θα μας υπερασπιστούν (δεν έχουν αναλάβει τέτοια υποχρέωση), αλλά και θα μας εμποδίσουν να αντισταθούμε, για να μην κλιμακώσουμε την ένταση και κινδυνεύσει το ΝΑΤΟ. Το έκαναν ήδη στο παρελθόν όταν είχαμε την κρίση στην Κύπρο. Δεύτερο, ενδέχεται να θεωρήσουν, με περισσότερη ή λιγότερη αλήθεια, ότι υφίστανται απειλή από τη Ρωσία. Θα ενεργοποιήσουν τότε τις βάσεις, σαν αμφισβητούμενη άμυνα ή επίθεση. Και ο Ελληνικός χώρος θα γίνει στρατηγικός στόχος των αντιπάλων όχι δικών μας, αλλά των ΗΠΑ. Ήδη, με την αποστολή μας στους αντίπαλους της Ρωσίας Ουκρανούς όχι μόνο ανθρωπιστικής βοήθειας (που καλά κάναμε διότι η ανθρωπιστική βοήθεια σώζει ζωές), αλλά και όπλων, που αφαιρούν ζωές, γίναμε δηλωμένοι εχθροί μιας μεγάλης δύναμης. Θυμίζω ότι παλιότερα στείλαμε στρατό εναντίον της Ρωσίας των Μπολσεβίκων μετά το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Τα αποτελέσματα ήταν ολέθρια για τον Ελληνισμό που ζούσε εκεί από την εποχή του χρυσόμαλλου δέρατος. Τι θα γίνει τώρα με τον Ελληνισμό που ζει εκεί κοντά (Μαριούπολη), και βρίσκεται κάτω από Ρωσικό έλεγχο; Έχομε πάψει να μαθαίνουμε γι΄ αυτούς.

Και τι να κάνουμε λοιπόν; Χωρίς συμμάχους γινόμαστε μια χαψιά από όσους πολύ μεγαλύτερους, άρα ισχυρότερους, από εμάς ανοιχτά μας απειλούν; Να προσπαθήσουμε να διώξουμε τις βάσεις, να βγούμε έξω από το ΝΑΤΟ και έξω από την ΕΕ;

Η ταυτότητά μας, η ενότητά μας, δεν εκτείνεται μόνο στο χώρο, αλλά και στο χρόνο. Αφού έχομε υπογράψει κάποιες συμφωνίες, οφείλομε να τις τηρήσουμε στο έπακρο, μας αρέσει ή όχι. Από την άλλη, πρέπει να αυξήσουμε την ισχύ μας. Ισχύς ουσιαστικά σημαίνει στρατιωτική και οικονομική αυτοδυναμία (πλήρης δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί από κανέναν). Στις μακροχρόνιες συγκρούσεις επικρατεί εκείνος που έχει μεγαλύτερες εφεδρείες, επομένως ο μεγαλύτερος. Σε μια οξεία σύγκρουση όμως επικρατεί εκείνος που στη συγκεκριμένη στιγμή και συγκεκριμένο τόπο έχει συγκεντρώσει ισχυρότερες δυνάμεις. Στο μεταξύ θα επέμβει η διεθνής κοινότητα. Αμυντικά λοιπόν πρέπει να γίνουμε ισχυρότεροι. Ταυτόχρονα να επιδιώξουμε συμμαχίες με άλλους γείτονες με τους οποίους έχομε κοινά συμφέροντα, συμφωνίες που να μη σημαίνουν ετεροβαρή επιβολή σε βάρος μας (χωρίς π.χ. να στέλνουν δικό τους στρατό στον τόπο μας). Οικονομικά σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν πολλά. Από τη μια πιο δίκαιη, αλλά και συμφέρουσα, κατανομή του πλούτου (της ελεημοσύνης δηλαδή) που μας παραχωρεί η μεγάλη συμμαχία μας· από την άλλη, εκμετάλλευση όσο γίνεται των πηγών μας με σωστό προγραμματισμό της ανάπτυξης (π.χ. αξιοποίηση των φυσικών ανεξάντλητων δυνάμεων που διαθέτει στη σωστή αναλογία η φύση στον τόπο μας, ανέμους, ήλιο, κύματα, υδατοπτώσεις)· και τρίτο αποδοχή ότι όλοι πρέπει να κάνουμε θυσίες, οι επενδυτές αρκούμενοι σε χαμηλότερο κέρδος από όσο αν επένδυαν αλλού (με αντάλλαγμα σταθερότερη κατάσταση) και οι εργαζόμενοι αρκούμενοι σε αποδοχές χαμηλότερες από των Ευρωπαίων εταίρων μας (με αντάλλαγμα πρόνοιας, υγείας, παιδείας, ασφάλειας, δικαιοσύνης).

Τα παραπάνω απαιτούν λαϊκή συναίνεση. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε μεταβολή στις σχέσεις μας με διεθνείς ισχυρές δυνάμεις πρέπει να έχει εγκριθεί όχι από μια κυβέρνηση εκλεγμένη μεταξύ προεπιλεγμένων υποψηφίων, αλλά από δημοψήφισμα. Κι αυτό θα πρέπει να ακολουθήσει εκτεταμένη συζήτηση, διαβούλευση, σε βουλή από κληρωμένους, όπως οι ένορκοι, βουλευτές. Προσωπικά πιστεύω πως πρέπει να αποφευχθούν μονομερείς αποφάσεις, αλλά και επεκτάσεις της εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας ερήμην του λαού, του μόνου αρμόδιου, αφού αυτός υφίσταται τις συνέπειες.