Χριστιανισμός και μαρξισμός

Έχω ξαναγράψει για το θέμα (Ιησούς και Μαρξ, dimitrissideris.wordpress.com). Όμως αρκετοί επανέρχονται. Αφού οι αριστεροί καταφέρονται κατά της ανισότητας, γιατί δεν μοιράζουν τα πλούτη τους στους φτωχούς; Πώς είναι δυνατό ένας αριστερός να φέρεται με τόσο στυγνά καπιταλιστικό τρόπο στους εργαζομένους του; Καθαρή υποκρισία!

Υπάρχει κάποια ομοιότητα μεταξύ κομμουνισμού και Χριστιανισμού, αλλά υπάρχουν και σημαντικές διαφορές, όπως και σύγχυση. Τόσο ο Μαρξισμός όσο και η, αρχική τουλάχιστον, μορφή του Χριστιανισμού πρεσβεύουν την κοινοκτημοσύνη. Υπάρχει όμως μια διαφορά. Ο Χριστιανισμός εφάρμοζε την κοινοκτημοσύνη των αγαθών, ο κομμουνισμός την των μέσων παραγωγής. Για τον κομμουνισμό, η οδοντόβουρτσα και το ζευγάρι των παπουτσιών μου είναι αποκλειστικά δικά μου, αλλά το εργοστάσιο είναι κοινό κτήμα όλων μας. Φυσικά, μετά τους πρώτους Χριστιανούς, η κοινοκτημοσύνη εξέλιπε από το Χριστιανισμό, κυρίως διότι ήταν ασύμβατη με την επικρατούσα κατάσταση. Αν επέμεναν οι Απόστολοι στην κοινοκτημοσύνη, κανένας από τους κρατούντες δεν θα γινόταν Χριστιανός.

Φυσικά, υπάρχει θεμελιώδης δογματική διαφορά. Τον Χριστιανισμό θεωρούμε ότι μας τον δίδαξε ο Χριστός, ο ενανθρωπισμένος Θεός, τον οποίον ποτέ κανένας δεν έχει δει. Ο Μαρξισμός όμως στηρίζεται στη διαλεκτική λογική και στην ιστορική εμπειρία και την κοινοκτημοσύνη την είχε κηρύξει ο Πλάτων.

Ο Χριστιανισμός παροτρύνει του πλουσίους να μοιράσουν τα υπάρχοντά τους στους φτωχούς. "Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς". Ο Μαρξισμός δεν είπε ποτέ τέτοιο πράγμα. Είπε να γίνουν όλοι συνιδιοκτήτες της περιουσίας μου κι εγώ συνιδιοκτήτης της περιουσίας όλων. Ιησούς: "Εὐκοπώτερον ἐστι κάμηλον διά τριπήματος ραφίδος διελθεῖν ἤ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν". Να σημειώσουμε πως, εκτός από μερικούς αριστερούς, δεν άκουσα κανέναν να παραπονιέται ότι κάποιος είναι Χριστιανός, εκκλησιάζεται κάθε Κυριακή και όμως είναι τόσο ανάλγητος και άδικος. Υποκρισία κάποιων Χριστιανών, όπως και υποκρισία των αριστερών; Ο αληθινός αριστερός αγωνίζεται για την επικράτηση του κομμουνισμού, όπως τον ανέφερα παραπάνω. Καθώς οι κρατούντες και ισχυροί αντιδρούν, ο αριστερός δεν βλέπει άλλο τρόπο από τη βία για να επικρατήσει το δικό του πιστεύω. Όσο όμως οι κοινωνικές συνθήκες είναι αντίξοες για μια επανάσταση που δεν έχει πιθανότητες να επικρατήσει, ζει μέσα σε μια καπιταλιστική κοινωνία, με καπιταλιστικούς όρους, και μάλιστα με μεγάλη στυγνότητα, πιστεύοντας πως συμβάλλει έτσι στο να αποδείξει με το παράδειγμά του πόσο άδικος και κακός είναι ο καπιταλισμός. Φροντίζει να είναι νόμιμος, τονίζοντας έτσι πως οι νόμοι του καπιταλισμού επιτρέπουν την ωμή εκμετάλλευση των εργαζομένων από τους εργοδότες τους.

Το ότι μια τόσο ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση (κοινοκτημοσύνη) υπάρχει στο Χριστιανισμό, στον κομμουνισμό, στην Πολιτεία του Πλάτωνος και δεν ξέρω πού αλλού, εγείρει το ερώτημα μήπως είναι σωστή; Ο Αριστοτέλης, μαθητή του Πλάτωνος αντέτεινε. Ναι, στην κοινοκτημοσύνη είναι λιγότερες οι αντιθέσεις, παρά στην ιδιοκτησία, αλλά η τελευταία είναι πιο αποδοτική, διότι στην κοινοκτημοσύνη καθένας επαφίεται στους άλλους πως θα κάνουν τη δουλειά. Υπάρχει όμως και μια σύγχυση, καθώς κάποια πράγματα τα θεωρούμε σχεδόν καθολικά κοινόκτητα, άλλα όμως ιδιόκτητα.

Ο αέρας είναι κοινόκτητος. Κανένας δεν μπορεί να τον θεωρεί ιδιόκτητο. Η γη όμως, η μάνα όλων μας, είναι κοινόκτητη; Αυτή πάνω από όλα θεωρείται πρότυπο ιδιοκτησίας. Και το νερό, γλυκό και θαλασσινό, είναι κοινόχρηστο; Καθώς κανένας δεν μπορεί να ζει στη θάλασσα για πολύ, αφού χρειάζεται ανεφοδιασμό, αναγκαστικά προσαρτάται στη γη. π.χ. τόσα μίλια μακριά από τη στεριά ανήκει στο κράτος που την κυβερνά. Για τον περισσότερο κόσμο όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να ζουν. Όπως αναπνέουν τον αέρα δωρεάν, έτσι πρέπει και να μπορούν να έχουν εξασφαλισμένα κάποια αγαθά, διατροφή, ύδρευση, στέγαση, παιδεία, μεταφορές, ασφάλεια, πάρκα, δρόμους πλατείες, άμυνα κλπ είτε εργάζονται είτε όχι. Όλοι! νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες, όπως εξασφαλίζομε τη ζωή στα κατοικίδιά μας χωρίς να περιμένουμε ανταπόκριση. Φυσικά είναι συζητήσιμο για το ποια από όλα αυτά πρέπει να τα προσφέρει δωρεάν η πολιτεία. Συζητήσιμο είναι επίσης το αν κάποια από αυτά μπορούν να είναι κοινόχρηστα (π.χ. πλατείες, δρόμοι κλπ). Υποχρέωση μιας πολιτείας είναι να εξασφαλίζει σε όλους τους πολίτες της τα, κατά το λαό της, απαραίτητα. Από τα κυριότερα πολιτικά συστήματα μόνο ο κομμουνισμός διακηρύσσει δογματικά ότι στον καθένα η πολιτεία αποδίδει ανάλογα με τις ανάγκες του. Στο σοσιαλισμό η πολιτεία αποδίδει στον καθένα ανάλογα με την προσφορά (εργασία) του και στον καπιταλισμό ανάλογα με το κεφάλαιό του. Έχουν γίνει επιστημονικές προσπάθειες να μετρηθεί το κατώτερο παραδεκτό εισόδημα για την επιβίωση του ανθρώπου. Τα επιχειρήματα, στηριζόμενα σε αντικειμενικές, επιστημονικές παρατηρήσεις, είναι ισχυρά και σ΄ αυτά θα έπρεπε να στηρίζει κάθε πολιτεία τους αντίστοιχους νόμους της. Από κει κι έπειτα, τα συστήματα που παρέχουν τα περισσότερα κίνητρα είναι το σοσιαλιστικό και το καπιταλιστικό (αποδοχές ανάλογα με την προσφορά εργασίας ή κεφαλαίου, αντίστοιχα). Από τις αντίστοιχες αποδοχές πρέπει να αφαιρεθεί η υποχρέωση καθενός στο κράτος του. Ο άριστος πτυχιούχος π.χ. οφείλει την επιτυχία του όχι μόνο στην προσωπική του προσπάθεια, αλλά και στο ότι η κοινωνία του είχε εξασφαλίσει, ιδιωτικά ή δημόσια, πανεπιστήμιο, δρόμους και μεταφορικά μέσα για να πηγαίνει σ΄ αυτό, διατροφή, ένδυσή του κλπ. Κανένας πια δεν ζει έξω από την κοινωνία. Θα ήταν θεός ή θηρίο (Αριστοτέλης).

Επιστρέφοντας στο Χριστιανισμό, τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα. Από τη μια φαίνεται να είναι κατά του κεφαλαίου, όταν λέει ο Ιησούς: "Δείτε τα πουλιά που ούτε σπέρνουν, ούτε θερίζουν, ούτε αποθηκεύουν σε αποθήκες, αλλά ο ουράνιος Πατέρας σας τα τρέφει. Εσείς δεν αξίζετε περισσότερο από αυτά;". Από την άλλη, όταν είδε μια συκιά να μην έχει σύκα, την καταράστηκε κι αυτή ξεράθηκε μονομιάς. Και ο Παύλος συστήνει κάτι που θυμίζει το σοσιαλιστικό δόγμα: "Εἴ τις οὐ θέλει ἐργάζεσθαι, μηδὲ ἐσθιέτω".

Νέο δίλημμα: πόσο ιδιωτικά και πόσο δημόσια; Διαφορετικοί ρόλοι. Η πολιτεία έχει ρόλο επιτελικό, ο ιδιώτης εκτελεστικό. Η πολιτεία διαθέτοντας νόμιμη βία επιβάλλει κάποια πράγματα και απαγορεύει άλλα, έτσι που στρέφει την κατεύθυνση της πορείας ανάλογα με την κοινή βούληση των πολιτών της, στο βαθμό που εκπροσωπούνται σ΄ αυτήν (π.χ. με κλήρωση των βουλευτών μεταξύ του συνόλου των πολιτών). Υποχρεωτική παιδεία, υποχρεωτική θητεία, υποχρεωτικοί κάποιοι εμβολιασμοί κλπ. Οι ιδιώτες διαθέτουν ακώλυτη φαντασία. Η πολιτεία ενισχύει τις προσπάθειες των ιδιωτών (π.χ. μείωση γραφειοκρατίας, επιδοτήσεις, φοροελαφρύνσεις κλπ), αλλά αναλαμβάνει και εκτελεστικό ρόλο, όταν κανένας ιδιώτης δεν ενδιαφέρεται να υπηρετήσει τους στόχους που θέτει.