Μηχανή και άνθρωπος
- Σήμερα - 6:13
Μια από τις κυριότερες διαφορές του ανθρώπου από τα υπόλοιπα ζώα είναι ότι είναι κατασκευαστής εργαλείων. Με τα εργαλεία γίνεται ολοένα ικανότερος και καλύτερος κατασκευαστής εργαλείων. Αρχίζει να τα συνδυάζει και να κάνει μηχανές. Με τις μηχανές μετατρέπει ένα είδος ενέργειας σε άλλο, που τον εξυπηρετεί καλύτερα. Και η εξέλιξη ολοένα επιταχύνεται. Οι μηχανές είναι έξοχοι υπηρέτες των ανθρώπων.
Στην αρχή, τις ενεργειακές του ανάγκες ο άνθρωπος τις ικανοποιούσε με τη μυϊκή ισχύ. Και των ζώων και άλλων ανθρώπων, των δούλων. Το να χρησιμοποιείς κάποιον ως δούλο αρχίζει να έχει πρόβλημα ηθικής. Οι πρόγονοί μας είχαν δούλους, όπως και όλοι οι πολιτισμένοι λαοί εκείνης της εποχής. Υπήρχαν όμως και οι αντιρρησίες. "Νόμῳ γὰρ τὸν μὲν δοῦλον εἶναι τὸν δ΄ ἐλεύθερον οὺθὲν διαφέρειν. Διόπερ οὺδὲ δίκαιον. Βίαιον γὰρ…Καὶ πὰσα δουλεία παρὰ φύσιν ἐστὶ" Η δουλεία είναι αφύσικη, διότι δεν διαφέρουν σε τίποτα ο δούλος από τον ελεύθερο, επομένως δεν είναι δίκαιη. Ο Αριστοτέλης τα γνώριζε αυτά, όμως δεχόταν τη δουλεία από ανάγκη και τη δικαιολογούσε εκ των υστέρων υποστηρίζοντας πως οι δούλοι είναι φύσει δούλοι, άρα δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε γι' αυτό. Κρατούσε όμως μια πισινή. Πρόβλεπε, από τότε, πως μια μέρα οι μηχανές θα αντικαταστήσουν τους δούλους, που τότε δεν θα χρειάζονται. Αν οι σαΐτες ύφαιναν από μόνες τους και οι χορδές της κιθάρας έπαιζαν από μόνες τους, τότε ούτε οι αρχιτεχνίτες θα χρειάζονταν υπηρέτες ούτε οι ελεύθεροι δούλους. Έτσι, οι λαοί είχαν δούλους και χρειαζόταν να τους φροντίζουν, να τους στεγάζουν, να τους τρέφουν, να τους ντύνουν, αλλά και να διατηρούν στρατό για να μην επαναστατήσουν. Και βέβαια επαναστατούσαν. Και στην Αθήνα και στη Σπάρτη και, αργότερα, στη Ρώμη με το Σπάρτακο. Οι συνθήκες διαβίωσης των δούλων χειροτέρευαν και έγινε αφόρητες στις αποικίες των κονκισταδόρων. Τώρα έχομε τις μηχανές και οι δούλοι δεν χρειάζονται. Μήπως όμως κινδυνεύομε από τις μηχανές;
Τότε, η βασική διαφορά μεταξύ ελεύθερου και δούλου ήταν ότι ο πρώτος σκέφτεται, κάνει το νοητό μέρος του έργου, ενώ ο δούλος δεν σκέφτεται, αλλά πράττει, κάνει το χειρωνακτικό μέρος του. Τα τελευταία χρόνια οι μηχανές μπορούν και να σκέφτονται και, το πιο σημαντικό, να μαθαίνουν. Επιτελούν δηλαδή και χειρωνακτικό, (φυσικό, χειρωνακτικό, ηλεκτρικό, κλπ) έργο και νοητικό, όπως κάνει μια αριθμομηχανή ή ένα ηλεκτρονικό σκάκι. Μήπως κινδυνεύομε από μια επανάσταση των μηχανών; Πριν από λίγα χρόνια η απάντηση θα ήταν προφανής, εκτός από μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας. Τελευταία όμως όλο και συχνότερα το πρόβλημα προβάλλει πιο συστηματικά. Ιδιαίτερα από τότε που άρχισαν να διαδίδονται οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης. No problem, λένε κάποιοι. Βγάζεις την πρίζα. Ναι, αλλά αν η τεχνητή νοημοσύνη συνδυασθεί με ρομπότ, ξαναβάζει την πρίζα.
Οι μηχανές έχουν πολλαπλάσια μεγαλύτερη μνήμη. Μπορούν να αποθηκεύουν πληροφορίες και να τις ανακαλούν σε βραχύτατο χρονικό διάστημα. Είναι ασύγκριτα ικανότερες από τον άνθρωπο.
Οι κανόνες σχηματίζονται από την επαγωγική σκέψη, όχι την παραγωγική. Παραγωγικός συλλογισμός σημαίνει ότι αφού ισχύει κάτι για το όλον, ισχύει και για τα επιμέρους. Για κάθε Α ισχύει Β. Το Γ είναι Α. Άρα, για το Γ, ισχύει Β. Οι παραγωγικοί συλλογισμοί καταλήγουν σε ασφαλή συμπεράσματα, αλλά όχι σε νέες γνώσεις. Επαγωγικός συλλογισμός σημαίνει ότι αφού κάτι ισχύει για μεγάλο πλήθος, ισχύει και για το σύνολο. Η κότα, το περιστέρι, το γεράκι γεννούν αβγά. Η κότα, το περιστέρι, το γεράκι είναι πουλιά. Άρα ό,τι γεννά αβγά είναι πουλί. Το συμπέρασμα είναι μια νέα γνώση, αλλά, στο παράδειγμα, είναι λανθασμένο. Και τα φίδια γεννούν αβγά χωρίς να είναι πουλιά. Στον επαγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι τόσο πιο πιθανό να είναι σωστό, όσο μεγαλύτερο είναι το πλήθος των επιμέρους δεδομένων, από τα οποία εξάγεται. Στις μηχανές το πλήθος των δεδομένων από τα οποία συνάγεται το αποτέλεσμα είναι ιλιγγιωδώς μεγαλύτερο από όσο μπορεί ένας άνθρωπος. Η υπεροχή της μηχανής είναι σαφής.
Το ένα τρίτο της ζωής του κάθε άνθρωπος κοιμάται. Οι μηχανές δεν κοιμούνται ποτέ. Σε ένα χρόνιο ανταγωνισμό η υπεροχή της μηχανής είναι συντριπτική.
Οι άνθρωποι κάνομε λάθη. Οι μηχανές δεν σφάλλουν. Όποτε και να τις επικαλεσθείς, το ίδιο αποτέλεσμα θα δώσουν. Ουπς! Εδώ κάπου σκοντάφτει ο συλλογισμός μας. Τα σφάλματα είναι δύο ειδών, τυχαία και συστηματικά (προκατειλημμένα). Οι άνθρωποι κάνομε κι από τα δύο είδη σφαλμάτων. Οι μηχανές όντως δεν κάνουν τυχαία. Κάνουν όμως συστηματικά, ανάλογα με τον προγραμματισμό τους που έχει γίνει από ανθρώπους. Κι αυτά είναι πολύ ισχυρά. Και επικίνδυνα!
Οι άνθρωποι έχουν έμπνευση που είναι μια πολύπλοκη λειτουργία. Στηρίζεται σε τρεις παράγοντες, στην ιδιοφυΐα τους, σε τυχαία συμβάματα και στην αποδοχή από την κοινωνία. Η "ιδιοφυΐα" των μηχανών υπερέχει, αν συνίσταται σε ό,τι είπαμε παραπάνω. Η τυχαιότητα είναι άπειρη και ορίζεται από το νόμο της εντροπίας που είναι ο μόνος φυσικός νόμος που έχει μείνει αλώβητος από την επιστημονική (και πολιτιστική) επανάσταση που ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα ανατρέποντας τα απομεινάρια του διαφωτισμού. Έτσι, το γεγονός ότι οι μηχανές αδυνατούν να κάνουν τυχαίο σφάλμα, είναι ακριβώς η Αχίλλεια πτέρνα τους. Μια έμπνευση πρέπει να γίνει αποδεκτή από την κοινωνία, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν εκεί. Η πενικιλλίνη ανακαλύφθηκε από τον ιδιοφυή Φλέμιγκ (Alexander Fleming), όταν παρατήρησε ότι μια μούχλα που είχε πέσει τυχαία σε μια καλλιέργεια μικροβίων τα εμπόδιζε να αναπτυχθούν. Η ανακάλυψή του έμεινε στο ράφι, ώσπου, μετά 10 έτη, οι ανάγκες του πολέμου έστρεψαν κονδύλια προς την αναζήτηση καταπολέμησης των λοιμώξεων. Η πενικιλλίνη και τα αντιβιοτικά που την ακολούθησαν παρασκευάστηκαν βιομηχανικά και έγιναν αποδεκτά από την κοινωνία.
Η κατασκευή μηχανών, και ιδιαίτερα τεχνητής νοημοσύνης, δεν μπορεί να ανασταλεί, αφού, όπως είπαμε οι μηχανές γεννούν όλο και πιο πολύπλοκες μηχανές. Δίνουν τεράστιες δυνατότητες στους ανθρώπους, εφόσον είναι δούλοι τους. Το αν θα επαναστατήσουν και θα γίνουν από δούλοι, κύριοι των ανθρώπων εξαρτάται από το συστηματικό σφάλμα, την προκατάληψη, με την οποίαν είναι δομημένες. Ο έλεγχος από την κοινωνία, εφόσον γίνεται από ένα τυχαία επιλεγμένο δείγμα της, είναι η μοναδική εγγύηση ότι ο άνθρωπος μπορεί να μείνει εξουσιαστής των μηχανών. Μην ξεχνάμε ότι μηχανές είναι τα εργαλεία και τα εργοστάσια που παράγουν τα αγαθά που μας είναι απαραίτητα, αλλά και τα κανόνια και οι πύραυλοι που αφανίζουν ανθρώπους και πολιτείες.
- Εισέλθετε στο σύστημα ή εγγραφείτε για να υποβάλετε σχόλια
Διαβάστε ακόμα
- ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
31 Δεκ. 2024 - 6:30 - Απογραφή
24 Δεκ. 2024 - 6:22 - Ο ουρανός συννεφιάζει
17 Δεκ. 2024 - 6:12 - Αλλάζει ο άνθρωπος;
11 Δεκ. 2024 - 6:22 - Απαγορεύεται, επιβάλλεται, επιτρέπεται
3 Δεκ. 2024 - 6:22