Το Έθνος μας

28.10.1940. Μια ξένη δύναμη ζήτησε από τον τότε ηγέτη μας να επιτρέψει την ελεύθερη διέλευση του ξένου στρατού από την μεθόριο, προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία της Ελλάδας. Ο πρωθυπουργός αρνήθηκε.

18.02.1952. Μια ξένη δύναμη ζήτησε από τον τότε ηγέτη μας "...αι ένοπλοι δυνάμεις ... και το υπό τον έλεγχόν των υλικόν να δύνανται να εισέρχωνται, εξέρχωνται, κυκλοφορούν, υπερίπτανται ελευθέρως εν Ελλάδι και εις τα χωρικά της ύδατα...". Ο πρωθυπουργός υπέγραψε αυτή τη συμφωνία.

Δεν διακρίνω σαφείς διαφορές μεταξύ των δύο αιτημάτων από ξένες δυνάμεις, που να δικαιολογούν τη μια φορά να πούμε όχι και την άλλη ναι. Στην πρώτη περίπτωση, είχε ήδη αρχίσει ο Ευρωπαϊκός πόλεμος που σε λίγους μήνες θα εξελισσόταν σε παγκόσμιο. Το όχι που είπε τότε ο δικτάτορας Ι. Μεταξάς σήμαινε πόλεμο. Στη δεύτερη περίπτωση δεν υπήρχε πόλεμος στην Ευρώπη. Είχε προϋπάρξει ο δικός μας εμφύλιος πόλεμος, αλλά αυτός είχε τερματισθεί με ήττα κατά κράτος του αυτοαποκαλούμενου "δημοκρατικού" στρατού (που δεν ήταν δημοκρατικός). Γιατί ο εκλεγμένος της αυτοαποκαλούμενης "δημοκρατίας" Α. Παπάγος είπε ναι; Μήπως η δικτατορία είναι εθνικά καλύτερη από τη δημοκρατία;

Στην πρώτη περίπτωση είχαμε βασιλευόμενη δικτατορία. Στη δεύτερη ήταν βασιλευόμενη δημοκρατία. Τώρα, πώς μπορεί να είναι βασιλευόμενη μια δημοκρατία, είναι ερώτημα, αλλά το ίδιο ισχύει και αλλού. Έστω κι έτσι όμως, πόσο δημοκρατία ήταν το καθεστώς μας, όταν σημαντικό ποσοστό των πολιτών (σε ποικίλες εκλογικές αναμετρήσεις από 5% ως 24%) ήταν εκτός νόμου;

Το έθνος μας εκτεινόταν κάποτε από τις Ηράκλειες Στήλες (Γιβραλτάρ) ως τις Ινδίες. Αλλά δεν ήταν κράτος. Κράτος έγινε για πρώτη φορά μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Από τότε κι έπειτα, ενώ το κράτος μας επεκτείνεται, το έθνος μας συρρικνώνεται. Δεν υπάρχει πια μεγάλο έθνος, που ακόμη υπήρχε στην Ελληνική Επανάσταση, στην Ασία, Κωνσταντινούπολη, στα Βαλκάνια, στην Αίγυπτο, στην Κύπρο, στην υπόλοιπη βόρεια Αφρική, στη Ρωσία (ιδίως περιοχή Μαριούπολης) και νότια Ευρώπη. Εξακολουθούν να υπάρχουν εστίες έθνους στην Αυστραλία (κυρίως Μελβούρνη), στις ΗΠΑ (Αστόρια), στον Καναδά κλπ. Ωστόσο, όλοι αυτοί οι Έλληνες αφελληνίζονται μέσα σε 2-3 γενιές. Η επικράτειά μας επεκτάθηκε τελευταία φορά το 1946 όταν ενσωματώθηκαν στον Ελληνικό κορμό τα Δωδεκάνησα. Ο πληθυσμός στην Ελληνική επικράτεια συρρικνώνεται με ρυθμό επιταχυνόμενο, ενώ η γεωγραφική κατανομή του αφήνει ολοένα μεγαλύτερο χώρο ερημωμένο, τόσο ορεινό όσο και νησιωτικό. Ο πληθυσμός γερνάει με διαρκώς αυξανόμενο μέσο όρο ηλικίας των Ελλήνων.

Το Σύνταγμά μας επιτάσσει τη μέριμνα για το έθνος: "Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους". Ίσως είμαι απληροφόρητος, αλλά δεν ξέρω να έχουν ληφθεί μέτρα υπέρ του έθνους. Στον τόπο μας δεν βλέπω να μεταφέρονται κεφάλαια στις εγκαταλειμμένες περιοχές, για να αποσυμφορηθούν οι μεγαλουπόλεις και να γίνουν πλουτοπαραγωγοί οι παρατημένοι τόποι που κάποτε έτρεφαν τους ανθρώπους. Ως προς τους ομογενείς του εξωτερικού, ένα μέτρο που λήφθηκε τελευταία είναι να επηρεάζουν το εκλογικό αποτέλεσμα στον τόπο μας, στον τόπο που αυτοί δεν ζουν δηλαδή. Το ζητούμενο είναι όμως να επηρεάζουν την πολιτική στον τόπο που ζουν έτσι που να αυξάνεται η επιρροή τους πάνω του και να προσαρμόζεται κατά το δυνατόν η πολιτική του κράτους όπου ζουν υπέρ των Ελληνικών συμφερόντων. Ως τώρα έχομε δει να γίνεται το αντίθετο. Θυμίζω π.χ. τη συμπεριφορά του Τομ Πάπας (Θωμά Παπαδόπουλου), που στήριξε τη δικτατορία της επταετίας, και πολλών άλλων. Ναι, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε;

Το πρώτο είναι νομίζω η μέριμνα για τη μόρφωσή τους και τη διατήρηση της παιδείας μας. Αυτό θα γίνει σημαντικά ευκολότερο αν η γραφή προσαρμοστεί στη γλώσσα. "Αν η λαϊκή ελληνική ήταν και η γραπτή ελληνική τότε θα γίνονταν η κοινή γλώσσα όλων των χριστιανικών λαών της Μακεδονίας", σημειώνει ο γλωσσολόγος Βάιγκαντ (Gustav Weigand). Θα έπρεπε να υπάρχουν παντού, όπου υπάρχουν Ελληνικές εστίες, σχολεία που να διδάσκουν την Ελληνική γλώσσα με γραφή προσαρμοσμένη σ' αυτήν παράλληλα με εκμάθηση της ανάγνωσης της παραδοσιακής γλώσσας, τουλάχιστον ως την εποχή των Ευαγγελίων, και με υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, με επιλεγμένους δασκάλους των επιστημών και τεχνών του τόπου που διαμένουν. Με τέτοια εκπαίδευση θα εξοπλίζονται με προσόντα ικανά να τους εξασφαλίσουν υπεύθυνες θέσεις στον τόπο που μένουν. Πολιτιστικά δρώμενα, μουσική Κρητική ως Ηπειρώτικη και λόγια, ζωγραφική σαν του Θεόφιλου ή του Καραγκιόζη και λόγια κλπ τονώνουν την Ελληνική ενότητα μεταξύ π.χ. Ελληνορώσων, Ελληνοαμερικανών. Ελληνοαυστραλών κλπ. Μια Ελληνική Τράπεζα με παραρτήματά της όπου υπάρχουν Έλληνες θα μπορεί να ενισχύει οικονομικά την ευημερία τους. Μια τέτοια τράπεζα θα διευκόλυνε τη δημιουργία επιχειρήσεων κοινών μεταξύ π.χ. ετερότοπων Ελλήνων στη βάση της ελληνικότητάς τους, ενώ οι Ελληνικές καταθέσεις σ΄ αυτήν θα τη διατηρούσαν ζωντανή. Κάποτε οι Έλληνες ήταν σημαντικοί τραπεζίτες διεθνώς, π.χ. στην Κωνσταντινούπολη, και βοήθησαν τους Ελληνικούς αγώνες.

Κάτι άλλο εξόχως σημαντικό είναι η αποφυγή εχθρότητας με τα κράτη που φιλοξενούν Ελληνικό πληθυσμό. Το 1917 η Ελλάδα έστειλε στρατό στην Κριμαία για να πολεμήσει κατά των μπολσεβίκων. Η εκστρατεία υπήρξε ολέθρια. Το εκστρατευτικό σώμα κατάφερε να αποχωρήσει, αλλά ο Ελληνικός πληθυσμός διαλύθηκε, καθώς σκορπίστηκε σε όλη την απέραντη Ρωσία. Ο Βενιζέλος δέχθηκε τέτοια συμμετοχή για να εξασφαλίσει τη στήριξη των Γάλλων για τη συμφωνία των Σεβρών που επέτρεπε να γίνει η Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Αυτό όμως έγινε χωρίς καμιά απτή εγγύηση. Κάτι παρόμοιο γίνεται στις μέρες μας. Στον Ουκρανορωσικό πόλεμο στείλαμε ανθρωπιστική βοήθεια και όπλα στους Ουκρανούς. Αλλά με τους Ουκρανούς δεν είχαμε ποτέ κανένα ιδιαίτερο δεσμό ούτε έχομε κάποιο εθνικό συμφέρον να νικήσουν. Από τους συμμάχους μας δεν έχομε πάρει καμιά απτή εγγύηση. Με τους Ρώσους, αντίθετα, έχομε παραδοσιακούς δεσμούς από την εποχή του Ναβαρίνου. Βέβαια δεν μας φέρθηκαν πάντοτε με τον καλύτερο τρόπο, αλλά και οι λοιποί ευεργέτες μας, Άγγλοι και Γάλλοι, δεν μας συμπεριφέρθηκαν πάντα όπως θα θεωρούσαμε δίκαιο. Το χειρότερο είναι πως επίσημα οι Ρώσοι μάς έγραψαν στη λίστα των εχθρών του κράτους τους. Μας υποχρέωσαν όμως οι σύμμαχοί μας. Θα μπορούσαμε να στείλουμε ανθρωπιστική βοήθεια που σώζει ζωές, αλλά για τους εθνικούς λόγους που προανέφερα, να αρνηθούμε να στείλουμε όπλα που αφαιρούν ζωές.

Φυσικά, η δικτατορία δεν είναι καλύτερη από τη δημοκρατία. Απλώς ούτε τότε (1952) είχαμε ούτε τώρα έχομε δημοκρατία. Απλώς τώρα ούτε δικτατορία έχομε ούτε στρατιωτικό νόμο.