Προστασία και ανάδειξη της Γυάρου

Οι επόμενες δράσεις προστασίας και ανάδειξης της Γυάρου, ενός νησιού με μεγάλη ιστορική και περιβαλλοντική σημασία, σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο της 3ης συνάντησης της Επιτροπής Συνδιαχείρισης, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Νοεμβρίου στην Ερμούπολη.

Η Επιτροπή, που θεσπίστηκε από την ομάδα του «Κυκλάδες LIFE» της WWF αποτελείται από κεντρικούς φορείς αλλά και φορείς της τοπικής κοινωνίας της Άνδρου και της Σύρου, και παίζει βασικό ρόλο στο σχεδιασμό των προτάσεων των ορίων και των μέτρων διαχείρισης της νέας θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής. Τα μέλη της κλήθηκαν να συμβάλουν στην τελική διαμόρφωση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης και να συμφωνήσουν σε ένα πλάνο συνδιαχείρισης της περιοχής το οποίο και θα συμπεριληφθεί στην επίσημη θέσπιση του Καταφυγίου Άγριας Ζωής και της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής.

Βασική διαχειρίστρια της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής

Στόχος της Επιτροπής είναι η εξασφάλιση των απαραίτητων δομών  για την αποτελεσματική λειτουργία της, την εφαρμογή των κατάλληλων στρατηγικών για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων που θα βασίζονται στην αρχή της θαλάσσιας χωροταξίας και την προώθηση δράσεων για την καλύτερη δυνατή προστασία της περιοχής και τη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.

Η Επιτροπή Συνδιαχείρισης έχει το ρόλο της βασικής διαχειρίστριας της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής, εφαρμόζοντας, παρακολουθώντας και αξιολογώντας το συμφωνημένο σχέδιο συνδιαχείρισης. Τα μέλη της συναντιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ η ανοικτή διαβούλευση και  συμφωνία μεταξύ φορέων, αρχών και άλλων ομάδων που εμπλέκονται άμεσα με την περιοχή, είναι απαραίτητη, ώστε οι αποφάσεις που θα λαμβάνονται να είναι εφαρμόσιμες και αποτελεσματικές οδηγώντας στην αρμονική χρήση των θαλάσσιων πόρων και υπηρεσιών εξασφαλίζοντας την προστασία και τη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Παρουσίαση των πρόσφατων ερευνών

Κατά τη διάρκεια της διήμερης συνάντησης, παρουσιάστηκαν επίσης οι τελευταίες έρευνες που διεξήχθησαν στο πλαίσιο του προγράμματος ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE. Ειδικότερα, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, εταίρος του προγράμματος, παρουσίασε τα αποτελέσματα της  μελέτης που υλοποίησε στα νησιά Σύρο και Άνδρο, τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά της περιοχής καθώς και τις στάσεις των διαφορετικών ομάδων πληθυσμού. Η εταιρία περιβαλλοντικών συμβούλων NCC παρουσίασε τις μελέτες θαλάσσιας χωροταξίας και οικοσυστημικής διαχείρισης ενώ η ΜΟm παρουσίασε την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη ολοκληρώνοντας έτσι τον κύκλο επιστημονικών μελετών που αφορούσαν στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής και οι οποίες εκπονήθηκαν στον πλαίσιο του προγράμματος.

Το θεσμικό πλαίσιο

Στη συνέχεια και δεδομένου ότι η Γυάρος είναι Ιστορικός Τόπος και ταυτόχρονα ανήκει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Νatura 2000, οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για το θεσμικό πλαίσιο που διέπει το νησί. Η Υπηρεσία Νεότερων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδος και Κυκλάδων του Υπουργείου Πολιτισμού, μέλος της Επιτροπής Συνδιαχείρισης, παρουσίασε τη Γυάρο υπό το πρίσμα του ιστορικού τόπου ενώ το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφέρθηκε στο υφιστάμενο καθεστώς των προστατευόμενων περιοχών στη χώρα μας. Τέλος, το WWF Ελλάς παρουσίασε μια σειρά από παραδείγματα θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στον ελλαδικό χώρο.

Δημιουργία ενός πρωτοποριακού μοντέλου

Έχοντας μία συνολική εικόνα της Γυάρου, τα μέλη της Επιτροπής, που αποτελείται από αλιείς, φορείς που εκπροσωπούν την τοπική αυτοδιοίκηση, την πολιτεία, ερευνητικά ινστιτούτα, αναπτυξιακούς φορείς, πανεπιστήμια και ΜΚΟ χωρίστηκαν σε ομάδες εργασίας και δούλεψαν πάνω σε δύο άξονες. Ο ένας άξονας αφορούσε στα ιστορικά και φυσικά στοιχεία που χρήζουν προστασίας, δηλαδή τον ιστορικό τόπο και τα είδη και τους οικοτόπους, θαλάσσιους και χερσαίους που πρέπει να προστατευτούν βάσει των επιστημονικών μελετών που έχουν παραχθεί. Ο άλλος άξονας αφορούσε στις εν δυνάμει ανθρώπινες δραστηριότητες που θα μπορούσαν να αναδείξουν το νησί, πάντα όμως με γνώμονα την προστασία των προαναφερθέντων στοιχείων και τον σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Ακολούθησαν συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων στην Ολομέλεια επί των αποτελεσμάτων. 

Όπως δήλωσε ο συντονιστής του προγράμματος ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE από το WWF Ελλάς, Σπύρος Κοτομάτος, «η Επιτροπή προχωράει με σταθερά βήματα και σε κλίμα εμπιστοσύνης στην ολοκλήρωση του έργου της πιστή πάντα στο όραμα που έχουν συμφωνήσει τα μέλη της και σχετίζεται με τη δημιουργία ενός πρωτοποριακού μοντέλου θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής στη Γυάρο, από κοινού με τις κοινωνίες της Σύρου και της Άνδρου, που θα λειτουργεί με σεβασμό προς το περιβάλλον και τους ανθρώπους.

Στόχος της Επιτροπής Συνδιαχείρισης Γυάρου, είναι τα μέλη της να συνδιαμορφώσουν και να συναποφασίσουν τα μέτρα που θα ισχύσουν στην περιοχή γύρω από τη Γυάρο λαμβάνοντας υπόψη τόσο την προστασία της φύσης και των θαλάσσιων πόρων όσο και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που υπάρχουν στην περιοχή.

Υπό την αιγίδα του ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE

To πρόγραμμα υλοποιείται από το WWF Ελλάς μαζί με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, την Αναπτυξιακή Εταιρία Κυκλάδων, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, τη ΜΟm/Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας και το ιταλικό ινστιτούτο Tethys.

Το πρόγραμμα ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE "Ολοκληρωμένη προστασία της Μεσογειακής Φώκιας στις Βόρειες Κυκλάδες» υποστηρίζεται και συγχρηματοδοτείται από τη χρηματοδοτική γραμμή LIFE Nature της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και από το Ίδρυμα του Πρίγκιπα Αλβέρτου ΙΙ του Μονακό.

Στόχος του προγράμματος είναι η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή της Γυάρου αλλά και στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών.

Η επιστημονική μελέτη και η διατήρηση του πληθυσμού της απειλούμενης με εξαφάνιση Μεσογειακής φώκιας στη Γυάρο, η καταγραφή και χαρτογράφηση των οικοτόπων προτεραιότητας (λιβάδια ποσειδωνίας, τραγάνα, υποβρύχιες σπηλιές), η προώθηση εναλλακτικών δραστηριοτήτων και η προβολή της περιοχής αποτελούν τη βάση για τη διαμόρφωση των κατάλληλων μέτρων προστασίας, συμβάλλοντας παράλληλα στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Κομβική ενέργεια η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η ευρύτερη διάχυση των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία, σε μέλη της επιστημονικής κοινότητας και σε όλους τους αρμόδιους φορείς, παρακινώντας τη συμμετοχή τους στη διαχείριση της περιοχής, ώστε να λειτουργήσουν σαν δίαυλοι πολιτικής παρέμβασης.