«Η θάλασσα είναι το σπίτι μου»

Η φιλοσοφία της Κατερίνας Τοπούζογλου είναι απλή και ουσιαστική. Όλοι για το μπλε της θάλασσας και μπλε θάλασσες για όλους. «Μέσω της συμμετοχής και της συνεργασίας, μπορούμε όλοι να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο» υποστηρίζει, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για να μας πείσει ότι, ο στόχος αυτός δεν αποτελεί άπιαστο όνειρο.

Η ιδρύτρια του διεθνούς, μη κερδοσκοπικού οργανισμού “All For Blue” που μεριμνά για την προστασία των θαλασσών, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας των ωκεανών και την αφύπνιση απέναντι στην προστασία των καρχαριών, δηλώνει ερωτευμένη με τον βυθό.

Παράλληλα με το περιβαλλοντικό έργο της, η ίδια δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στη γειτονική Μύκονο. Παρά το γεγονός ότι, το υγρό στοιχείο την περιβάλλει καθημερινά, η θάλασσα δε βρίσκεται απλώς γύρω της, βρίσκεται μέσα της.

Στο πλαίσιο συμμετοχής του στην 4^η αποστολή του Ομίλου Φουσκωτών και Ταχυπλόων Σκαφών Σύρου στην Αμοργό, ο οργανισμός «All for blue» πραγματοποίησε ενημερωτικά σεμινάρια σε σχολεία του νησιού, καθώς και παράκτιους και υποβρύχιους καθαρισμούς.

Σε συνέντευξή της στην «Κοινή Γνώμη», η οποία κατέγραψε τις εθελοντικές δράσεις που υλοποιήθηκαν για τρεις ημέρες στο μακρινό Κυκλαδονήσι, αναφέρθηκε στην αγάπη της για τη θάλασσα, αλλά και για το όραμά της: να αποτελέσει ο οργανισμός τον ακρογωνιαίο λίθο για τους αυριανούς ευαισθητοποιημένους πολίτες, οι οποίοι θα ενδιαφέρονται για την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος.

Πότε μπήκαν τα «θεμέλια» για την έναρξη της συνεργασίας σας με τον Ο.Φ.Τ.Σ.Σ.;

«Η “All For Blue” είναι ένας οργανισμός που διοργανώνει εγχώριες και παγκόσμιες δράσεις. Η έδρα του είναι στην Ελλάδα και χρηματοδοτείται μέχρι στιγμής από μένα. Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών σεμιναρίων που πραγματοποίησα στον Όμιλο Φουσκωτών και Ταχυπλόων Σκαφών Σύρου, δέχτηκα επίσημη πρόταση από τον πρόεδρό του για να συμμετέχω κι εγώ στην 4^η αποστολή του στο νησί της Αμοργού. Επιθυμία μου ήταν να κάνω όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα, κατά τη διάρκεια του εθελοντικού τριημέρου. Για το λόγο αυτό εντάξαμε στο πρόγραμμα ενημερωτικές ομιλίες για την προστασία της θάλασσας και τους καρχαρίες και καθαρισμούς στις παραλίες και τον βυθό. Το χειμώνα που ταξιδεύω για ερευνητικά προγράμματα με θέμα την προστασία των καρχαριών, σε όποιο μέρος κι αν βρεθώ, θα επισκεφτώ και κάποιο σχολείο και μετά θα πάρω τα παιδιά να κάνουμε δράσεις καθαρισμού. Από τον Φεβρουάριο έως τον Νοέμβριο υλοποιώ αντίστοιχες δράσεις εντός των ελληνικών συνόρων».

Ο τρόπος με τον οποίο αναφέρεστε στη θάλασσα, δημιουργεί την αίσθηση σε κάποιον ότι μιλάτε για ένα «αγαπημένο σας πρόσωπο».

«Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, πήγαινα στη θάλασσα με τους γονείς μου. Από τεσσάρων χρονών ασχολούμαι με τον θαλάσσιο αθλητισμό. Επειδή τα τελευταία οχτώ χρόνια συμμετέχω σε ερευνητικά προγράμματα για την προστασία της θάλασσας και των καρχαριών και επειδή κάνω καθαρισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, βλέπω ότι, η θάλασσα υποφέρει και χρειάζεται συμμάχους. Για το λόγο αυτό σταμάτησα και το ψαροντούφεκο και δεν τρώω πλέον ψάρια. Είμαι πλήρως εναρμονισμένη με το υγρό στοιχείο και όταν λέω ότι η θάλασσα είναι το σπίτι μου το εννοώ. Νιώθω πολύ πιο ασφαλής μέσα και θέλω να προστατεύσω τον υποβρύχιο κόσμο, που είναι πάρα πολύ πλούσιος και πανέμορφος. Ευτυχώς, όλο και περισσότεροι άνθρωποι έρχονται για καταδύσεις και τον γνωρίζουν. Όταν κάποιος βάλει μάσκα, ερωτεύεται τον βυθό. Δεν μπορεί να γυρίσει πίσω».

Ποιοι είναι οι μύθοι για τη θάλασσα και τους καρχαρίες, τους οποίους επιδιώκετε να καταρρίψετε μέσα από τις ομιλίες σας;

«Το πρώτο πράγμα που με ενδιαφέρει είναι να καταστήσω γνωστό το πόσο παρεξηγημένοι είναι οι καρχαρίες. Γιατί με μία ταινία επιστημονικής φαντασίας πριν από 40 σχεδόν χρόνια, ένας καταπληκτικός σκηνοθέτης κατάφερε να τρομοκρατήσει όλη την υφήλιο και ήταν μεγάλη μαγκιά αυτό. Αλλά δυστυχώς οι καρχαρίες αυτή τη στιγμή θανατώνονται ασταμάτητα. Επομένως, επιθυμώ να δείξω πόσο σημαντικοί είναι οι καρχαρίες για το θαλάσσιο οικοσύστημα, κάτι το οποίο δεν γνωρίζει ο κόσμος. Το άλλο σκέλος αφορά στα σκουπίδια για να μην νομίζουν οι άνθρωποι ότι, η θάλασσα είναι πεντακάθαρη. Τα σκουπίδια δεν έχουν σύνορα. Υπάρχουν παντού ανεξαρτήτου χώρας κλπ. Προσπαθούμε να δείξουμε στα παιδιά ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι για τη μείωσή τους. Τέλος, θέλω να στηρίξω πάρα πολύ την ενότητα. Αυτός ήταν και ο λόγος ίδρυσης του οργανισμού. Μόνη μου πήγαινα, έτσι κι αλλιώς, στις παραλίες και τις καθάριζα. Αλλά δεν έκανα κάποια διαφορά. Ενώ με τον Οργανισμό βλέπω να γίνεται διαφορά. Δηλαδή 60 παιδάκια που παρακολούθησαν την απλή ενημέρωση στο Δημοτικό Σχολείο των Καταπόλων, ήταν ενθουσιασμένα και ανυπομονούσαν να καθαρίσουν την παραλία τους. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό για μένα, γιατί με ενδιαφέρει να αλλάξω τη συνείδηση των παιδιών, κυρίως να τα κάνω ακόμα πιο ευαισθητοποιημένα για το περιβάλλον και να τους δείξω ότι, μαζί μπορούμε».

Ο πυρήνας των εθελοντών και των υποστηρικτών της προσπάθειάς σας μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο;

«Σίγουρα. Σε όλα τα μέρη που πηγαίνουμε και κάνουμε δράσεις, πάντα έρχονται εθελοντές και βοηθούν. Παντού υπάρχουν διαμαντάκια, σε όλες τις κοινωνίες ανεξάρτητα από το πόσο κλειστές ή απρόσωπες είναι».

Τι είναι αυτό που θα θέλατε να αφήσετε πίσω σας και θα σας έκανε να νιώσετε πιο γεμάτη συναισθηματικά;

«Η καλύτερη ευχή που μου έχουν κάνει και άργησα κάποια δευτερόλεπτα να την καταλάβω ήταν «να σταματήσει ο Οργανισμός να έχει αντικείμενο». Δηλαδή να σταματήσει ο κόσμος να πετάει σκουπίδια και να είναι καθαρές οι θάλασσες. Αυτό που θέλω κι εγώ να αφήσω πίσω είναι ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι που μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Αυτό που πιστεύω κι εγώ σαν Κατερίνα να το περάσω στα παιδιά. Να μπορούν να έχουν τη δύναμη μέσα τους και την ψυχή να βάζουν κάτι στο μυαλό τους και να το αλλάζουν, ειδικά αν αυτό σχετίζεται με το περιβάλλον. Να τους λέει ο άλλος «δεν μπορείς» και αυτά να υποστηρίζουν ότι μπορούν και να το κάνουν».

Ένα από τα πράγματα που είπατε στους μαθητές της Αμοργού και πολλοί από εμάς δεν το γνωρίζαμε, μέχρι και σήμερα, είναι ότι οι καρχαρίες υπάρχουν στην καθημερινή διατροφή των ανθρώπων, ιδιαιτέρως των κατοίκων των νησιωτικών περιοχών.

«Αυτό που μας ενδιαφέρει να πούμε στον κόσμο είναι να γίνει συνειδητοποιημένος καταναλωτής, ώστε να γνωρίζει τι τρώει. Δηλαδή ο καρχαρίας βαφτίζεται γαλέος, που οι περισσότεροι δεν ξέρουν ότι αυτό είναι καρχαρίας και ότι το κρέας του είναι επικίνδυνο για τη διατροφή ειδικά των παιδιών και των γυναικών. Είναι καλό λοιπόν, να αρχίσουν να ενημερώνονται, γιατί όλοι θεωρούν ότι το ψάρι είναι μια καθαρή τροφή, κάτι που δεν ισχύει. Πρώτα από όλα, υπάρχουν πάρα πολλά μικροπλαστικά στη θάλασσα. Η ρύπανση είναι τόσο μεγάλη, που το πλαστικό λιώνει, αλλά δεν εξαφανίζεται. Οπότε αυτό το τρώει το ψάρι, πηγαίνει στον ιστό του, μετά πηγαίνει στον άνθρωπο και όσοι καταναλώνουν ψάρια, τρώνε ετησίως 11.000 μικροπλαστικά. Μεγάλος αριθμός, ο οποίος προκαλεί αρνητικά συμπτώματα στον οργανισμό. Επιπλέον, οι ψαράδες βαφτίζουν γαλέους όλους τους καρχαρίες, γιατί απαγορεύεται η θανάτωση, η εκφόρτωση και η μεταφόρτωσή τους από το 2016 με οδηγία από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δυστυχώς, αυτό δεν το τηρεί κανένας ψαράς. Ούτε καν τα λιμεναρχεία στους ελέγχους τους και πολλές φορές, αντικρίζουμε στην ιχθυόσκαλα νεκρούς καρχαρίες. Ενώ θα έπρεπε να τους βλέπουμε στη θάλασσα και να δείχνουν έναν υγιή και πλούσιο βυθό, τους βλέπουμε θανατωμένους και κάποιον αδαή ψαρά να καμαρώνει για την τόσο «αντρική» ψαριά του. Συνεπώς, είναι καλό ο κόσμος να τα αποφεύγει».

Πόσα είδη καρχαριών υπάρχουν στην Ελλάδα;

«Σε όλη τη χώρα έχουμε 39 είδη καρχαριών και σε όλη τη Μεσόγειο 47. Τα είδη καρχαριών που υπάρχουν στην Ελλάδα και στις Κυκλάδες έχουν ονόματα παρόμοια με τα ονόματα των καρχαριών του εξωτερικού, αλλά τα ζώα διαφέρουν ως προς τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις τους. Στην Αμερική, στη Νότια Αφρική και στην Αυστραλία υπάρχει ο λευκός. Στην Ελλάδα ναι μεν υπάρχει ο λευκός, αλλά αυτός είναι πολύ μικρότερος, διαφορετικός εξωτερικά και φοβισμένος. Γενικώς οι καρχαρίες δεν έχουν καμία διάθεση να φάνε ανθρώπους, τρώνε ψάρια. Έχουμε ζύγαινες, που είναι ξαδερφούλες του σφυροκέφαλου, ρίνες και άλλα είδη. Γενικά οι καρχαρίες ζουν σε βαθιά νερά, δε βγαίνουν κοντά στις ακτές, αλλά και να δει κάποιος, θα καταλάβει ότι οι καρχαρίες στην Ελλάδα είναι πιο φοβισμένοι από ό,τι οι άνθρωποι».