Οικονομική “πληγή” η πλαστική ρύπανση

Το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών απορριμμάτων καταλήγει στις χωματερές, λόγω δυσκολιών στη συλλογή και διαχείριση των αποβλήτων, ενώ το 6% διαρρέει στο περιβάλλον στη χώρα μας, επισημαίνει η έκθεση του WWF για την πλαστική ρύπανση στην Ελλάδα.

Όπως σημειώνεται, η Ελλάδα παράγει περίπου 700.000 τόνους πλαστικών απορριμμάτων ετησίως ή 68 κιλά πλαστικών κατά κεφαλήν. Η εισροή τουριστών στις παραθαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας αυξάνει την παραγωγή απορριμμάτων έως και 26% κατά την περίοδο αιχμής. Μόνο το 8% των πλαστικών απορριμμάτων ανακυκλώνεται, εξαιτίας των χαμηλών ποσοστών διαλογής, των δυσκολιών ανάκτησης των πλαστικών από μικτά ρεύματα απορριμμάτων και των περιορισμένων υποδομών ανακύκλωσης. Το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων (84%) καταλήγει σε χωματερές. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο διαρρέουν στο περιβάλλον σχεδόν 40.000 τόνοι πλαστικών απορριμμάτων. 11.500 τόνοι από αυτά καταλήγουν στη Μεσόγειο, εκ των οποίων το 28% προκύπτει από θαλάσσιες πηγές, όπως τα εγκαταλελειμμένα ή πεταμένα στους βυθούς αλιευτικά δίχτυα και άλλα προϊόντα αλιευτικού εξοπλισμού. Σχεδόν το 70% αυτών των πλαστικών απορριμμάτων ρυπαίνει κάθε χρόνο τις ελληνικές ακτές. Η ελληνική οικονομία εκτιμάται όχι χάνει περίπου 26 εκατ. ευρώ ετησίως εξαιτίας της πλαστικής ρύπανσης, καθώς αυτή επηρεάζει την τουριστική, τη ναυτιλιακή αλλά και την αλιευτική οικονομία.

Στην έκθεση της WWF τονίζεται, πως η Ελλάδα είναι ο 8ος μεγαλύτερος παραγωγός πλαστικός προϊόντων στην περιοχή της Μεσογείου, αλλά εξακολουθεί κυρίως να θάβει τα πλαστικά της απορρίμματα.

Η διαχείριση των απορριμμάτων γίνεται από τους δήμους, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη συλλογή των δημοτικών στερεών αποβλήτων και των απορριμμάτων που περιέχονται στους μπλε κάδους ανακύκλωσης. Το 26% από αυτά συλλέγονται μέσω του συστήματος Μπλε Κάδων. Αφότου συλλεχθούν, τα απορρίμματα των μπλε κάδων μεταφέρονται σε εγκαταστάσεις διαλογής και ανάκτησης υλικών. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, οι κάδοι ανακύκλωσης είναι επιμολυσμένοι με μη-ανακυκλώσιμα στερεά απόβλητα, γεγονός που δυσκολεύει τη μετέπειτα διαχείρισή τους. Πάνω από το 84% όλων των απορριμμάτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής, οι οποίοι παραμένουν το κυρίαρχο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα.

Παράλληλα όμως, η ανακύκλωση των υλικών συσκευασία έχει αυξηθεί αφότου ξεκίνησε το σύστημα των μπλε κάδων, αλλά ο στόχος του 2020 παραμένει μακρινός. Το σύστημα των μπλε κάδων, σύμφωνα με τη WWF, είναι πιο αποτελεσματικό σε Αττική, Κρήτη και τα νησιά του Νότιου Αιγαίου, αλλά συνολικά η ανακύκλωση παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.

Σε επίπεδο πλαστικής ρύπανσης, η έκθεση σημειώνει, πως 11.500 τόνοι απορριμμάτων διέρρευσαν στις ελληνικές θάλασσες το 2016 και το 67% εξ αυτών κατέληξε πίσω στις ακτές μέσα σε ένα έτος. Στην Ελλάδα, ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος της παραγωγής πλαστικού είναι κάτω από το μέσο όρο, αλλά στις ελληνικές ακτές καταλήγουν κάθε χρόνο πάνω από 7.700 τόνοι πλαστικού.

Κύριο ρόλο στη διαχείριση των απορριμμάτων παίζει και η βιομηχανία του τουρισμού. Σύμφωνα με την έκθεση οι τουρίστες αυξάνουν τα απορρίμματα έως και 26% την περίοδο αιχμής, με κόστος περίπου 4-8 εκατ. ευρώ για τη διαχείριση απορριμμάτων.

Οι τουρίστες στην Ελλάδα παράγουν ετησίως 79.000 τόνους δημοτικών στερεών αποβλήτων, αυξάνοντας την ετήσια παραγωγή αποβλήτων κατά 11%. Ωστόσο, μία μελέτη που διενεργήθηκε από την οργάνωση Clean Seas, διαπίστωσε πως οι τουρίστες στην Ελλάδα έχουν τη χαμηλότερη πρόθεση να πληρώσουν για τον καθαρισμό παραλιών (με εισφορά συμμετοχής ή δημοτικούς φόρους) στο σύνολο τριών χωρών που συμμετείχαν στη μελέτη, καθώς και ότι είναι λιγότερο πιθανό να εργαστούν εθελοντικά για τον καθαρισμό παραλιών. Από την άλλη πλευρά όμως, ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει πηγή πρωτοβουλιών ή πιέσεων για την επίλυση της πλαστικής ρύπανσης.