"Η θάλασσα είναι και δική σου"

Τη συνεργασία του με την Aegean Rebreath, η οποία δραστηριοποιείται στον καθαρισμό των βυθών από απορρίμματα, εγκαινίασε φέτος το Διεθνές Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Animasyros.

Στο πλαίσιο της 12^ης διοργάνωσης, που προσεγγίζει την αειφόρο ανάπτυξη τόσο αναφορικά με το περιβάλλον όσο και ως μία διαδικασία διατήρησης και διάδοσης της καλλιτεχνικής κληρονομιάς και δημιουργίας, άρρηκτα συνδεδεμένη και με την εκπαίδευση, οι δύο φορείς υλοποιούν από κοινού ένα εργαστήριο για μαθητές γυμνασίου με τίτλο «Το ταξίδι των μικροπλαστικών».

Σκοπός του εργαστηρίου με εκπαιδευτή τον σκηνοθέτη και σχεδιαστή Φωκίωνα Ξένο είναι η δημιουργία ενός σεναρίου για το ταξίδι του πλαστικού από την στιγμή που κάποιος το πετάει μέχρι να καταλήξει και πάλι στο στομάχι μας, μέσω της τεχνικής του animation.

Παράλληλα, η Aegean Rebreath πραγματοποίησε χθες, στον χειμερινό κινηματογράφο Παλλάς, ανοιχτή εκπαιδευτική ομιλία και προβολή σχετικού video σε μαθητές σχετικά με τις επιπτώσεις του τρόπου ζωής του ανθρώπου στο περιβάλλον, στα οικοσυστήματα, το κλίμα, την οικονομία και την κοινωνία.

Οι δράσεις της οργάνωσης παρουσιάστηκαν από την ιδρυτή της Γιώργο Σαρελάκο και την Συντονίστρια Έρευνας, Arabella Ross.

H Aegean Rebreath αποτελεί μη κερδοσκοπική οργάνωση που διοργανώνει δράσεις καθαρισμού ακτών και βυθών, δράσεις συλλογής απορριμμάτων σε συνεργασία με αλιείς, σχολεία και Δήμους. Στόχοι της είναι η ανακύκλωση – επαναξιοποίηση των θαλάσσιων απορριμμάτων, η έρευνα, η ενημέρωση του κοινού και η βελτίωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Το πρόβλημα

Όπως υπογραμμίστηκε από τους υπεύθυνους, οι ωκεανοί καλύπτουν το 71% της επιφάνειας της Γης, περιλαμβάνουν το 97% του νερού του πλανήτη ενώ αντιπροσωπεύουν το 99% του χώρου σε όγκο όπου ζουν έμβια όντα. Περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από τη θαλάσσια και την παράκτια βιοποικιλότητα για τον βιοπορισμό τους. Παρόλα αυτά, στους ωκεανούς, καταλήγουν σημαντικές ποσότητες σκουπιδιών που προκαλούν τη σταδιακή καταστροφή τους. Αυτά είναι αντικείμενα που έχουν κατασκευαστεί ή χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο και έχουν εσκεμμένα ή ακούσια αφεθεί στις θαλάσσες και τις ακτές.

Πώς φτάνουν τα απόβλητα στη θάλασσα

Στα θαλάσσια απορρίμματα περιλαμβάνονται υλικά που έχουν μεταφερθεί στο θαλάσσιο περιβάλλον από την ξηρά μέσω των ποταμών, των αποχετευτικών δικτύων, των ανέμων.

Ελαστικά: Αν και τα λάστιχα παραμένουν ανέπαφα για δεκαετίες, κάποια από τα συστατικά τους χωρίζονται και διαφεύγουν στο θαλάσσιο περιβάλλον. Ερευνητές έχουν επιστήσει την προσοχή για την τοξικότητα κάποιων συστατικών τους, όπως ο ψευδάργυρος, το χρώμιο, ο μόλυβδος και ο χαλκός.

Δίχτυα φαντάσματα: δίχτυα τα οποία έχουν χαθεί από αλιείς. Αυτά ταξιδεύουν ελεύθερα στο θαλάσσιο περιβάλλον για τεράστιες αποστάσεις.

Διάκριση θαλάσσιων απορριμμάτων με βάση το υλικό

Τα θαλάσσια απορρίμματα μπορεί να είναι: πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, λάστιχα, χαρτί, ύφασμα, ορυκτά και φυτικά έλαια, παραφίνες και χημικά.

Το πλαστικό είναι ο πιο κοινός τύπος θαλάσσιων απορριμμάτων. Πρωτοεμφανίστηκε σχεδόν πριν από 60 περίπου χρόνια. Κάθε λεπτό, ποσότητα πλαστικού ίση με ένα απορριμματοφόρο καταλήγει στη θάλασσα.

Τα πλαστικά προϊόντα με την επίδραση του ήλιου και της θάλασσας διαλύονται σε μικρότερα κομμάτια ή ίνες, τα οποία ονομάζονται μικροπλαστικά (σωματίδια <5 mm). Αυτά προέρχονται από:

1. Πρωτογενείς ή βιομηχανικές πηγές: μικρά πλαστικά σφαιρίδια   ως πρώτη ύλη για παραγωγή πλαστικού, λήμματα από βιομηχανίες και βιοτεχνίες πλαστικών, σφαιρίδια από προϊόντα υγιεινής και καλλυντικών π.χ. οδοντόκρεμες, απορρυπαντικά
2. Δευτερογενείς πηγές: κατακερματισμός μεγάλων κομματιών πλαστικού σε μικρότερα λόγω της επίδρασης του ήλιου και της θάλασσας.

Μέσα από 21 δράσεις της Aegean Rebreath, αναδύθηκαν από το βυθό 10.030 πλαστικά καλαμάκια, 10.234 πλαστικά καπάκια, 9.045 πλαστικά μπουκάλια, 1.093 πλαστικά μπουκάλια, 1.276 αλουμινένια δοχεία και 663 μπουκάλια.

Θαλάσσια απορρίμματα στη Μεσόγειο

Στο πλαίσιο της παρουσίασης, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη Μεσόγειο, η οποία φιλοξενεί πολλά σημαντικά είδη όπως οι χελώνες καρέτα-καρέτα και η Μεσογειακή Φώκια. Τα πλαστικά αποτελούν το 65% των σκουπιδιών που τη μολύνουν. Αυτό την καθιστά μία από τις πιο επιβαρυμένες θάλασσες του πλανήτη.

Περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις

Η θαλάσσια μόλυνση και ρύπανση οδηγεί στη μείωση οξυγόνου λόγω δραστηριότητας στην ξηρά με αποτέλεσμα την ασφυξία και το θάνατο θαλάσσιων ειδών. Οι θαλάσσιοι οργανισμοί καταναλώνουν απορρίμματα (πχ. μικροπλαστικά), ενώ θηλαστικά και ψάρια παγιδεύονται και τελικά οδηγούνται σε θάνατο.

Σε παγκόσμιο επίπεδο η αγοραία αξία των θαλάσσιων και των παράκτιων πόρων και βιομηχανιών υπολογίζεται ότι ανέρχεται στα 3 τρισεκατομμύρια ετησίως, με άλλα λόγια το 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Τα παράκτια και τα θαλάσσια απορρίμματα επηρεάζουν: τον τουρισμό, τη βιομηχανία, την αλιεία.

Σύμφωνα με στοιχεία του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών: 6,4 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων απορρίπτονται κάθε χρόνο σε θάλασσες και ωκεανούς.

13.000 κομμάτια πλαστικών απορριμμάτων επιπλέουν σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο της επιφάνειας των ωκεανών.

Στόχοι για τη θάλασσα

• Έως το 2025, πρόληψη και σημαντική μείωση όλων των μορφών θαλάσσιας ρύπανσης
• Έως το 2020, βιώσιμη διαχείριση και προστασία των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων
• Ελαχιστοποίηση και αντιμετώπιση των επιπτώσεων της οξίνισης των ωκεανών, μέσω της ενίσχυσης της επιστημονικής συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα.
• Έως το 2020, αποτελεσματική ρύθμιση της αλιευτικής συγκομιδής και τερματισμός της υπεραλίευσης, της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας, των καταστρεπτικών αλιευτικών τεχνικών, καθώς και εφαρμογή διαχειριστικών σχεδίων.
• Έως το 2020, διατήρηση τουλάχιστον του 10% των θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών
• Αύξηση της επιστημονικής γνώσης, ανάπτυξη των ερευνητικών ικανοτήτων
• Ενίσχυση της διατήρησης και της βιώσιμης χρήσης των ωκεανών και των πόρων τους, μέσω της εφαρμογής του διεθνώς δικαίου.

Καταλήγοντας, ο κ. Σαρελάκος πρότεινε στους μαθητές να συμβάλουν στην έρευνα της Aegean Rebreath, καταγράφοντας στο πέρασμα του χρόνου την ποσότητα των μικροπλαστικών που καταναλώνουν τα παιδιά της τάξης τους. Όπως τόνισε η βοήθεια όλων είναι σημαντικοί, καθώς ενωμένοι μπορούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση των θαλασσών μας.

Αποστολές στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων

Υπενθυμίζεται ότι, η πρώτη δράση της Aegean Rebreath στη Σύρο πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2018, σε συνεργασία με το Greek Scuba Dive Center, την ΚΟΙΝΣΕΠ «Απάνω Μεριά», το Nautilus Dive Center και με την υποστήριξη του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης και του Ναυτικού Ομίλου Σύρου. Η δράση αφορούσε στην παραγωγή επεισοδίου για τα δίχτυα φαντάσματα σε συνεργασία με το Γερμανικό Τηλεοπτικό Κανάλι ZDF.

Φέτος, η οργάνωση επανήλθε στη Σύρο τόσο για να συμμετάσχει στο Animasyros 12, όσο και για να δρομολογήσει την εγκατάσταση του 4ου σταθμού της στην Ελλάδα για τα θαλάσσια απορρίμματα. Με την υποστήριξη του Ναυτικού Ομίλου Σύρου θα προχωρήσει σε υποβρύχιες, παράκτιες και ερευνητικές δράσεις.