“Σμήνος” σεισμών νοτίως της Κρήτης

Συνεχίζεται η έντονη σεισμική δραστηριότητα νοτίως της Κρήτης, στην περιοχή της Ιεράπετρας. Μάλιστα, από τις 2 Μαΐου που εκδηλώθηκε ο πρώτος σεισμός μέχρι χθες, ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, είχαν καταγράψει περίπου 90 σεισμικές δονήσεις στην ίδια περιοχή και έκαναν λόγο για «σμήνος σεισμών».

Ο τελευταίος σεισμός εκδηλώθηκε χθες το μεσημέρι και ήταν μεγέθους, σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, 4,5 Ρίχτερ. Πάντως, οι ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας δεν φαίνεται να ανησυχούν καθώς οι σεισμοί εκδηλώνονται στην ίδια περιοχή, πάνω στην αφρικανική πλάκα και, όπως λένε, φαίνεται να συνδέονται με τη μετατόπιση της Κρήτης, κατά 4 εκατοστά ετησίως, προς τη Νότια Αφρική. Μιλώντας στα “Χανιώτικα νέα”, ο υπεύθυνος του Τμήματος Γεωποικιλότητας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Χαράλαμπος Φασουλάς, σημειώνει ότι «στις 2 Μαΐου είχαμε την πρώτη μεγάλη σεισμική δόνηση των 6,6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που ήταν νότια της Ιεράπετρας και η οποία ακολουθήθηκε από αρκετούς μετασεισμούς. Κάποιοι από αυτούς ξεπέρασαν τα 5 Ρίχτερ και έφτασαν μέχρι τα 5,3 – 5,4 Ρίχτερ. Ολοι αυτοί οι σεισμοί πάνω από 4 Ρίχτερ έφτασαν κοντά στους 90 στην ευρύτερη περιοχή μέσα σε ένα μήνα». Ο κ. Φασουλάς εξηγεί ότι αυτή η σεισμική δραστηριότητα «έχει το χαρακτηριστικό ότι συγκεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο χώρο. Δεν έχει πολύ μεγάλη διασπορά. Δεν μετακινήθηκαν τα επίκεντρα, πέρα από το συγκεκριμένο χώρο, νότια της Ιεράπετρας. Είναι όλοι οι σεισμοί επιφανειακοί. Είναι κάτω από τα 15 – 20 χιλιόμετρα βάθος το επίκεντρο. Αυτοί οι σεισμοί έλαβαν χώρα πάνω στο περιθώριο της αφρικανικής πλάκας και επηρέασαν στην ουσία αυτά τα ιζήματα που καλύπτουν το βυθό της Μεσογείου. Αρα, το μικρό εστιακό βάθος, τα χαρακτηριστικά των πετρωμάτων τα οποία είναι τα ιζήματα που σκεπάζουν τον πυθμένα της Μεσογείου, έδωσαν αυτό το σμήνος σεισμών οι οποίοι ακολούθησαν τον κύριο σεισμό που είχαμε στις 2 Μαΐου». Στο σημείο αυτό ο κ. Φασουλάς προσθέτει ότι «αυτός ο μεγάλος σεισμός είναι το τελικό αποτέλεσμα αυτής της σύγκλισης που έχουμε ανάμεσα στο Νότιο Αιγαίο και την Αφρική που πλησιάζουν μεταξύ τους περίπου 4 εκατοστά κάθε χρόνο. Αυτός είναι ο μέσος όρος που προσεγγίζει η Κρήτη τη Βόρεια Αφρική, δηλαδή περίπου 4 εκατοστά το χρόνο. Μετατοπίζεται στην ουσία η Κρήτη προς τα νότια και κατά κάποιον τρόπο σπρώχνει και την πλάκα της Αφρικής επίσης πιο νότια. Αρα, αυτό που είχαμε ήταν αποτέλεσμα αυτής της μετακίνησης της Κρήτης προς το νότο. Εσπρωξε δηλαδή την πλάκα της Αφρικής. Αυτό το σπρώξιμο στην ουσία έδωσε τον πολύ μεγάλο σεισμό και στη συνέχεια η ενέργεια που παράχθηκε από τον σεισμό άρχισε να ενεργοποιεί και να μεταφέρεται σε ρήγματα που ήταν πιο νότια, προς τη μεριά της Αφρικής. Και έτσι είχαμε μια αλλεπάλληλη σειρά από μικρούς και μεσαίου μεγέθους σεισμούς που έλαβαν χώρα στην περιοχή». Ο κ. Φασουλάς σημείωσε ακόμη ότι «κίνδυνος από την συγκεκριμένη περιοχή δεν φαίνεται να υπάρχει με βάση το δεδομένο ότι η σεισμικότητα παρέμεινε στον ίδιο χώρο. Υπήρξε μια ανησυχία τις πρώτες μέρες μήπως τυχόν η σεισμικότητα μετακινηθεί προς το όριο ανάμεσα στις δύο πλάκες που είναι το σεισμικό τόξο του Νοτίου Αιγαίου, που είναι πιο κοντά προς την Κρήτη και το οποίο έχει δώσει και πολύ μεγάλους σεισμούς στο παρελθόν. Ευτυχώς, η σεισμικότητα παρέμεινε στον ίδιο χώρο, αρκετά επιφανειακά και τουλάχιστον δεν φαίνεται να έχει ενεργοποιήσει κάποιο άλλο από τα μεγάλα ρήγματα που είναι στην περιοχή και τα οποία είναι πολύ πιο επικίνδυνα».

«Δεν έχουν σχέση οι σεισμικές έρευνες» Ο κ. Φασουλάς ξεκαθάρισε ακόμη πως οι σεισμικές έρευνες δεν επηρεάζουν τη σεισμική δραστηριότητα. «Αυτή τη στιγμή σεισμικές έρευνες δεν γίνονται. Οι σεισμικές έρευνες ολοκληρώθηκαν πριν τρία ή τέσσερα χρόνια από διάφορες εταιρείες. Οι σεισμικές έρευνες αυτές καθ αυτές, αυτές που γίνονται δηλαδή με τα πλοία, δεν έχουν καμία επίπτωση στα πετρώματα που υπάρχουν στον πυθμένα της θάλασσας. Γιατί στην ουσία αυτές οι σεισμικές έρευνες γίνονται είτε με μηχανήματα, δηλαδή παράγεται ένας θόρυβος ο οποίος διαχέεται στο νερό, ανακλάται και επιστρέφει προς τα πίσω, είτε με μικροσεισμούς οι οποίοι αναταράσσουν ανεπαίσθητα τα επιφανειακά πετρώματα. Δεν έχουν δυνατότητα ούτε καν να ενισχύσουν ή να προκαλέσουν, είτε να επισπεύσουν έναν πιθανό σεισμό». Οσο για τις εξορύξεις, επισημαίνει: «Η εξόρυξη που είναι μια άλλη δραστηριότητα γιατί ακριβώς γίνεται πάνω στα πετρώματα, τις περισσότερες φορές επίσης δεν έχει καμία επίπτωση στη σεισμικότητα της περιοχής. Η φυσιολογική εξόρυξη που γίνεται από το Ισραήλ στα κοιτάσματα ανάμεσα στην Κύπρο, ενδεχομένως αυτές που θα γίνουν σε εμάς ή αυτές που υφίστανται στον Πρίνο στην Καβάλα δεν προκαλούν καμία επιπλέον σεισμικότητα στην περιοχή. Φανταστείτε ότι οι σεισμοί συνήθως έχουν επίκεντρο κάτω από τα 4 – 5 χιλιόμετρα μέσα στα πετρώματα ενώ οι γεωτρήσεις που γίνονται δεν φτάνουν τα 2 – 3 χιλιόμετρα. Η μόνη περίπτωση που μπορεί να προκληθεί σεισμικότητα από μια εξορυκτική διαδικασία υδρογονανθράκων είναι αυτές οι μέθοδοι που εφαρμόζονται στην Αμερική, στον Καναδά και σε κάποιες άλλες περιοχές και λέγονται Fracking (ή αλλιώς υδραυλική ρωγμάτωση). Αλλά εκεί πλέον δεν μιλάμε για εξόρυξη υδρογονανθράκων όπως οι συνηθισμένες για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο αλλά στην ουσία βγαίνει κάτι σαν λάδι πλούσιο σε πετρέλαιο το οποίο υπάρχει μέσα σε συγκεκριμένο τύπο πετρωμάτων, όπου εκεί προκαλούνται εκρήξεις μέσα στο υπέδαφος, σε μεγάλα βάθη, για να δημιουργηθούν ρωγμές και μέσα από τις ρωγμές με χημικά να αντληθεί αυτό το πετρέλαιο. Είναι μια διαδικασία η οποία δεν εφαρμόζεται πουθενά στην Ελλάδα, ούτε πρόκειται να εφαρμοστεί αν γίνουν οι εξορύξεις που προβλέπονται νότια της Κρήτης», καταλήγει ο κ. Φασουλάς.