Η «δημοσιογραφία της κλειδαρότρυπας» και οι τηλεδίκες «πνίγουν» τα δικαιώματα των θυμάτων

O καταιγισμός αποκαλύψεων για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και η σχετική δημοσιότητα που τις συνοδεύει, αποτελούν ένα ιδιαίτερα φλέγον ζήτημα το οποίο χρήζει άμεσης επίλυσης, πέρα από το ζήτημα της απόδοσης δικαιοσύνης, που αφορά την προστασία όλων των εμπλεκόμενων στην ποινική διαδικασία.

Όπως αναφέρθηκε στην διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε η Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου το απόγευμα της Παρασκευής, με τίτλο «Ποινικές Υποθέσεις στα Μέσα Ενημέρωσης: Υπάρχουν Κανόνες;», τόσο οι κατηγορούμενοι, όσο και τα θύματα, εκτίθενται σε μια δημόσια σφαίρα που φαίνεται να λειτουργεί σα να μην υπάρχουν κανόνες.

Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι δικαστικές εξελίξεις από τα ΜΜΕ, με αναπαραγωγή ολόκληρων δικογραφιών στο στάδιο της προδικασίας, αγνοώντας τη δημοσιογραφική δεοντολογία, οδηγεί συχνά είτε στην παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας είτε στον κοινωνικό στιγματισμό των θυμάτων, ακόμα και των μαρτύρων.

Όπως ανέφερε η Άννα Ζαΐρη, Αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου και πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος, η ποινική θεατροποίηση που συμβαίνει πολύ συχνά κατά τη διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών αποτελεί ένα από τα βασικότερα ζητήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι. Η ίδια εστίασε στην μυστικότητα η οποία πρέπει να τηρείται, και η οποία περιβάλλεται από πολλά από τα βασικά δικαιώματα.

Ακόμη, η Όλγα Θεμελή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας αναφέρθηκε στα παιδιά που έχουν πληγωθεί εξαιτίας της παραβίασης της γενετήσιας σφαίρας τους, και το πως αυτά τα παιδιά θα μπορούν να προστατεύονται. Επίσης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην διαδικασία κατά την οποία το παιδί βρίσκεται στην φάση της απολογίας του, και τους φόβους τους οποίους νιώθει όταν έρχεται αντιμέτωπο με αυτήν την κατάσταση. Ταυτόχρονα ανέφερε πως τα παιδιά πολλές φορές φοβούνται να εκθέσουν το θύτη, νοιώθοντας πως έτσι θα προστατέψουν τον εαυτό τους και τους οικείους τους. Τέλος εστίασε στην παιδική ψυχή την οποία χαρακτήρισε και ως ένα τόπο «κατοικημένο» και όχι ως μία στείρα περιοχή η οποία πρέπει να περνάει αδιάφορη.

Όλοι οι ομιλητές αναφέρθηκαν στην προστασία των προσωπικών δεδομένων τόσο του θύματος όσο και του θύτη με σκοπό να προστατευτεί η ιδιωτική σφαίρα του βίου τους. Το παραπάνω αναφέρθηκε με αφορμή πολλά περιστατικά στα οποία έχουν δημοσιευτεί προσωπικά δεδομένα τόσο των παιδιών όσο και των θυμάτων, και είχαν ως αποτέλεσμα να επηρεαστούν και οι εμπλεκόμενοι, αλλά και το οικογενειακό τους περιβάλλον.

Η πλειονότητα δε, των ομιλητών επίσης αναφέρθηκε στη μη λειτουργία των δομών το «Σπίτι του Παιδιού» , οι οποίες αποτελούν δομή προστασίας των παιδιών – θυμάτων κακοποίησης.

Στη συνέχεια η Κλειώ Παπαπαντολέων, Δικηγόρος και π. πρόεδρος της ΕλΕΔΑ αναφέρθηκε στις εκτενείς λεπτομέρειες ενός εγκλήματος, οι οποίες είναι εκείνες που έλκουν το ενδιαφέρον των ΜΜΕ , και έχουν σαν αποτέλεσμα την προσπάθεια αποδόμησης των χαρακτηριστικών των θυμάτων. Η ίδια αναφέρθηκε στην υπερβολική έκθεση των δικογραφιών των θυμάτων, με αποτέλεσμα να παράγεται φόβος στα θύματα για να μην προβληθούν σε πανελλαδική μετάδοση, η οποία θα επιφέρει και την έκθεση τους

Ο Γιάννης Παντελάκης, Δημοσιογράφος, πρόεδρος ΔΣ Αθήνα 9.84, αναφέρθηκε στον εθισμό του «κοινού», τηλεθεατών και αναγνωστών, στη «δημοσιογραφία της κλειδαρότρυπας» και στις τηλεδίκες, που μετατρέπουν σε μια κοινωνία, όπου, αντί της ενημέρωσης και του προβληματισμού επικρατούν τα συναισθήματα, ιδίως του μίσους ή του οίκτου. Τέλος, όπως επεσήμανε, από τη σύγχυση που δημιουργείται κινδυνεύει και η προοπτική να οδηγήσουν σε θετικές εξελίξεις οι καταγγελίες περιστατικών έμφυλης βίας, όπως το ελληνικό #MeToo.

Τέλος και πριν την ολοκλήρωση της διαδικτυακής συζήτησης απαντήθηκαν όλες οι ερωτήσεις των συμμετεχόντων, οι οποίες εστίαζαν κυρίως στην παραβίαση της μυστικότητας αλλά και στο σύνολο των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα.

Θεοδώρα Βαϊντερλή