Αντίμηλος και Πολύαιγος αποκαλύπτουν τα γεωλογικά «μυστικά» τους

Σε συνδυαστικές μελέτες έρευνας υποδομής και εφαρμοσμένης έρευνας έχει προχωρήσει η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) στις νησίδες της Αντιμήλου και της Πολυαίγου.

Το ηφαιστειακό πεδίο της Μήλου (Μήλος, Κίμωλος, Πολύαιγος, Αντίμηλος και πέριξ νησίδες) αποτελεί ένα από τα 4 ενεργά ηφαιστειακά πεδία στο νότιο Αιγαίο, μαζί με τα Μέθανα, τη Σαντορίνη και τη Νίσυρο.

Παρά το ότι έχει μελετηθεί εκτεταμένα, κυρίως λόγω του τεράστιου και μοναδικού πλούτου που διαθέτει σε μεταλλικά και βιομηχανικά ορυκτά, καθώς και του σημαντικού γεωθερμικού πεδίου, υπάρχουν ακόμα τομείς της γεωλογικής δομής και του πλούτου που απαιτούν περαιτέρω μελέτη.

Η έρευνα

Στο πλαίσιο της ερευνητικής δραστηριότητας της Ε.Α.Γ.Μ.Ε., κλιμάκιο ερευνητών αποτελούμενο από τους:

- Δρ Γ. Βουγιουκαλάκη, Ηφαιστειολόγο και Προϊστάμενο του Τμήματος Φυσικών Κινδύνων,

- Δρ Χρ. Κανελλόπουλο του Τμήματος Γενικής Γεωλογίας, Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων και Εφαρμογών και

- κ. Ηλ. Κουφόγιαννη από το Τμήμα Γεωθερμίας και Ιαματικών Φυσικών Πόρων,

μετέβη και εργάσθηκε στην περιοχή από τις 03 έως τις 09 Ιουνίου 2021, με κύρια αντικείμενα εργασιών:

1. Τη χαρτογράφηση και δειγματοληψία των σχηματισμών της νήσου Αντιμήλου, του νεότερου ηφαιστειακού κέντρου της περιοχής, για την εκπόνηση του γεωλογικού χάρτη και την εκτίμηση του ηφαιστειακού κινδύνου του χώρου.

2.Την κατανομή στο χώρο των κέντρων και τη μελέτη των αποθέσεων των υδροθερμικών εκρήξεων που έχουν εκδηλωθεί στην ανατολική Μήλο τον 2ο και 3ο μ.Χ. αιώνα, αποσκοπώντας στην εκτίμηση του κινδύνου και της διακινδύνευσης από πιθανή επανάληψη τέτοιων γεγονότων.

3. Τη δειγματοληψία ηφαιστειακών προϊόντων (λίθων και ιλύος) που εκτιμάται ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ιαματική χρήση.

Τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών κρίνονται ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και στους τρεις ανωτέρω τομείς. Η έρευνα θα συνεχιστεί με δεύτερη αποστολή που προγραμματίζεται για το φθινόπωρο του 2021, σε συνεργασία με ερευνητές από τα Ιταλικά πανεπιστήμια του Μπάρι και της Φλωρεντίας, με τα οποία έχει υπογραφεί σχετική Προγραμματική Σύμβαση με την ΕΑΓΜΕ.

Για την επιτυχή εκτέλεση των εργασιών στην Αντίμηλο, καθοριστική ήταν η αρωγή του δασονόμου κ. Πασχάλη Μαρίνου από το Δασαρχείο Μήλου, καθώς και της κ. Πέγκυς Πάντου Αρχαιολόγου της Εφορίας Αρχαιοτήτων Μήλου, με την οποία υπήρξε εκτενής συνεργασία αναφορικά με την εκτίμηση του χρόνου εκδήλωσης των ιστορικών υδροθερμικών εκρήξεων στην ανατολική Μήλο, καθώς και τον συσχετισμό αυτών με την αρχαιολογική παρατήρηση ότι κατά τον 4ο μ.Χ. αιώνα διαπιστώνεται πλήρη απουσία ευρημάτων στο χώρο.

Χαρτογράφηση και ψηφιακή απεικόνιση των νησίδων

Επιπλέον, η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.) στο πλαίσιο έργων που εκπονούνται από το Τμήμα Γενικής Γεωλογίας, Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων και Εφαρμογών, χαρτογραφεί τις πλέον δυσπρόσιτες περιοχές της Ελληνικής επικράτειας συμπληρώνοντας τη γεωλογική εικόνα της χώρας.

Κατά την υλοποίηση των έργων:

«Γεωλογική χαρτογραφική απεικόνιση νησίδων και βραχονησίδων του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου Πελάγους για τη συμπλήρωση του υπάρχοντος ψηφιακού Βασικού Γεωλογικού Χάρτη της Ελλάδας σε κλίμακα 1:50K» και «GEOINFRA - Δράσεις γεωλογικών χαρτογραφήσεων Ελλάδας για τη στήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας», κλιμάκιο ερευνητών της Αρχής αποτελούμενο από τους Δρ. Άδωνι Φωτιάδη - Γεωλόγο, Δρ. Ιωάννη Βακαλά - Γεωλόγο και τον κ. Γεώργιο Ευθυμίου - Εργοδηγό, εκπόνησε εργασίες γεωλογικής χαρτογράφησης σε νησίδες και βραχονησίδες του Μυρτώου Πελάγους και του νησιωτικού συμπλέγματος Μήλου.

Πιο συγκεκριμένα, κατά τον μήνα Μάιο 2021 πραγματοποιήθηκε η γεωλογική χαρτογράφηση των νησίδων και βραχονησίδων: Φαλκονέρα, Παξιμάδι, Αντίμηλος, Πολύαιγος, Ανάνες, Μικρή και Μεγάλη Ακραδια.

Διαχωρίστηκαν διαδοχικά:

α) οι Μεσοζωικοί οφιολιθικοί σχηματισμοί της νησίδας ΦΑΛΚΟΝΕΡΑ,

β) οι Μεσοζωικοί κυανοσχιστολιθικοί σχηματισμοί του Αττικο-Κυκλαδικού μεταμορφικού συμπλέγματος της βραχονησίδας ΠΑΞΙΜΑΔΙ και

γ) οι Πλειο-Πλειστοκαινικές ασβεσταλκαλικές ηφαιστειακές ακολουθίες των νησίδων και βραχονησίδων ΑΝΤΙΜΗΛΟΥ, ΠΟΛΥΑΙΓΟΥ, ΑΝΑΝΕΣ, ΜΙΚΡΗΣ & ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΚΡΑΔΙΑΣ που οικοδομούν το ΝΔ/κό τμήμα του ενεργού ηφαιστειακού συστήματος του ηφαιστειακού τόξου του νοτίου Αιγαίου.

Συμπερασματικά, η γεωλογική μελέτη πεδίου για την αναφερόμενη νησιωτική συστάδα συνοδεύτηκε από γεωλογικές τομές, δειγματοληψίες, τεκτονικές μετρήσεις, ενώ για την ορθότερη χαρτογραφική απεικόνιση πραγματοποιήθηκαν συμπληρωματικές εργασίες λήψεως πολλαπλών εικόνων με χρήση Μη Επανδρωμένου Αεροσκάφους (Drone) σε επιλεγμένες πτητικές διατομές, τα δεδομένα των οποίων θα εμπλουτίσουν το υπό προετοιμασία γεωλογικό φύλλο.